13.6 Afweer

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

B6 Afweer 

Boek open blz. 144

Woorden die je nodig hebt:

• Lichaamsvreemde stoffen: stoffen die niet in je lichaam thuishoren

• Infectie: ziekteverwekkers dringen het lichaam binnen en vermenigvuldigen zich

Algemene afweer 

Het lichaam heeft een algemene afweer om zich te beschermen tegen het binnendringen van ziekteverwekkers:

 – een laagje talg op de huid houdt ziekteverwekkers tegen.

 – slijmvlies in de wand van de luchtwegen en het darmkanaal houden ziekteverwekkers tegen.

 – zoutzuur in maagsap doodt bacteriën.

 – witte bloedcellen sluiten ziekteverwekkers in en doden ze.

Koorts

Ziekteverwekkers kunnen giftige stoffen afgeven die je ziek maken.

Je lichaam reageert daarop door de lichaamstemperatuur te laten stijgen: Je krijgt koorts!

De hoge temperatuur gaat de ontwikkeling van ziekteverwekkers tegen.

Medicijnen 

Sommige medicijnen kunnen de afweer van je lichaam tijdelijk versterken.

Antibiotica doodt bacteriën (geen virussen!)

Vb: Voor de 2e wereldoorlog stierven er veel mensen aan tuberculose, door het gebruik van antibiotica komt het hier bijna niet meer voor 

Specifieke afweer; antistoffen

De specifieke afweer van het lichaam werkt als volgt:

Op het oppervlak van ziekteverwekkers komen eiwitten voor die niet in ons lichaam horen. Dit zijn antigenen. Witte bloedcellen maken als reactie hierop antistoffen. 

Deze gaan aan de antigenen zitten en de ziekteverwekkers wordt onschadelijk gemaakt. 

Eén type antistof kan maar aan één type antigeen hechten.

Specifiek

Iedere ziekteverwekker heeft zijn eigen specifieke eiwitten, dus antigenen.

Dat betekent dus ook dat tegen iedere ziekteverwekker een eigen specifieke antistof moet worden gemaakt.

Antistoffen worden gemaakt tegen antigenen.

Natuurlijke immuniteit

Besmetting - Witte bloedcellen 

                             maken antistoffen.

Antistoffen blijven enige tijd in het    

                         bloed - goede afweer.

Geheugen - Witte bloedcellen 

                          onthouden hoe de 

                          antistoffen moeten worden 

                          gemaakt.

Natuurlijke immuniteit

Als je een tweede keer besmet raakt met dezelfde ziekteverwekker, kunnen de witte bloedcellen snel en veel antistoffen maken. Je wordt dan niet ziek - Je bent Immuun

Natuurlijke immuniteit

Natuurlijke immuniteit: bij het krijgen van een ziekte maakt het lichaam antistoffen. Het lichaam onthoudt hoe deze antistoffen worden gemaakt. Bij een tweede infectie word je niet meer ziek, omdat er snel veel antistoffen worden gemaakt.

Voorbeeld de waterpokken. 

Kunstmatige immuniteit

Kunstmatige immuniteit: door een vaccinatie worden dode of verzwakte ziekteverwekkers ingespoten waardoor het lichaam antistoffen gaat maken. Bij een latere infectie word je niet ziek, omdat je lichaam meteen antistoffen maakt.

Kinderen vaccineren

Het rijksvaccinatieprogramma bestaat uit verschillende vaccinaties: 

D(K)TP-prik: Tegen difterie, kinkhoest, tetanus en polio (kinderverlamming).

BMR-prik: Tegen bof, mazelen en rodehond 

 HPV-prik = meisjes vanaf 12 jaar, tegen HPV, een virus dat bij meisjes baarmoederhalskanker kan veroorzaken.

Actieve immuniteit

Actieve immuniteit: als er zelf antistoffen worden gemaakt door het lichaam.

Kunstmatige passieve immuniteit

Je wordt door een giftig (slang, spin etc.) of 

hondsdol dier (hond, vos, vleermuis) gebeten 

Dan krijg je een SERUM toegediend

dit zijn antistoffen

Passieve immuniteit: als er antistoffen worden ingespoten (en het lichaam de antistoffen niet zelf maakt, bijvoorbeeld bij een serum).

Allergie

• Allergie: als het afweersysteem sterk reageert op een bepaalde stof

• Hooikoorts: een allergie waarbij het lichaam reageert op stuifmeelkorrels

Aan de slag. 

Wat	Thema 13 Basisstof 6 Opdr. 1 t/m 6
Waar	Blz. 138
Vragen?	1. Boek 2. Klasgenoot 3. Docent
Muziek	Mag, geluid wel zacht.
Klaar?	Online test jezelf maken.