3.3 Politiek en samenleving

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 2

H3 Burgers en stoommachines

3.3 Politiek en samenleving

Programma 60 minuten online

• (15 min) Terugblik vorige les
• (10 min) Interactieve uitleg
• (20 min) Huiswerk
• (15 min) Terugblik

Toetsstof: 3.1 t/m 3.3 (toetsweek)

Welk begrip hoort bij de volgende betekenis:

"Ingrijpende verandering in de productie, waarbij handarbeid werd vervangen door machines."

1. Kapitalisme
2. Handnijverheid
3. Industriële revolutie
4. Monarchie

In welk land begon de industriële revolutie?

1. Duitsland
2. Nederland
3. België
4. Engeland

Welk begrip past
het beste bij de afbeelding?

1. landbouwsamenleving
2. stedelijke samenleving
3. industriële samenleving
4. landbouw-stedelijke samenleving

Wat zijn de belangrijkste verschillen hoe Nederland wordt bestuurd voor 1848 en na 1848?

H3 Burgers en stoommachines

3.3 Politiek en samenleving

Lesdoelen

• 1. Je kunt uitleggen hoe de leef- en werkomstandigheden van arbeiders verbeterden
  
• 2. Je kunt uitleggen wat het Kinderwetje van Houten was
  
• 3. Je kunt twee voorbeelden noemen van sociale wetten
  
• 4. Je kunt uitleggen hoe socialisten streefden naar gelijkheid
  
• 5. Je kunt uitleggen wat er veranderde in het onderwijs
  
• 6. Je kunt uitleggen hoe de positie van de vrouw verbeterde
  
• 7. Je kent Aletta Jacobs en Abraham Kuyper en noemen waarvoor zij zich sterk maakten

H3 Burgers en stoommachines

3.3 Politiek en samenleving

Zelfstandig lezen: blz. 46 - 48

• Waarom werd het kinderwetje van van Houten ingevoerd?

Waarom werd het kinderwetje van van Houten ingevoerd?

Burgers en stoommachines

3.3 Politiek en samenleving

In de 19e eeuw werkten de arbeiders onder zeer slechte omstandigheden. hoeveel uur per dag werkten ze?

1. 5-10 uur
2. 10-15 uur
3. 12- 16 uur
4. 18 uur

Gevolgen van de industrialistatie

• Huisnijverheid (gedaan door boeren) kan niet meer op tegen snelle productie van de fabrieken.
  
• Arbeiders trekken naar de stad --> urbanisatie (meer en grotere steden)
  
• Steden groeien erg snel
• Arbeiders wonen in kleine, bedompte woning bij de fabriek
• Verschil met de buitenhuizen van de rijke fabriekseigenaren is groot

Het werk van de arbeiders

• lange werkdagen
• zes à zeven dagen per week, geen vakantie
• weinig inkomen (daardoor slechte voeding)
• onveilig machines/ ongezond werk

Armenzorg

• geen zekerheid van hun baan (zakelijke relatie werkgevers - werknemers)
• geen sociale zekerheid bij ziekte, ouderdom of invaliditeit
• Kerkelijke armenzorg
• Kinderarbeid

De Sociale Kwestie

• Een kwestie is een probleem
  

• Het probleem van de slechte woon- en werkomstandigheden van de arbeiders.

‘De rijken worden rijker, de armen worden armer’

Wat te doen aan de Sociale Kwestie? 

• Alleen ‘rijke mannen’ mogen stemmen.
  
• Hierdoor blijven ‘de rijken’ aan de macht.
• Arbeiders ging samenwerken in vakbonden.
• Kinderwetje van Van Houten (1874)
• Leerplichtwet (1901)
• Andere sociale wetten (ongevallenwet, 8-urige werkdag enz.)
  

Politieke stromingen

1. Liberalisme
2. Socialisme
3. Communisme
4. Confessionalisme 
5. Feminisme

Liberalisme

• Persoonlijke vrijheid
  
  
• Rol van de overheid: zo min mogelijk bemoeien met de mensen
  
  
• Weinig regels voor de economie

Socialisme

• Het socialisme wilde betere arbeidsomstandigheden voor fabrieksarbeiders, die uitgebuit werden door de bezittende klasse
  

• Karl Marx bedacht het socialisme, hij wilde dat de maatschappij geen klassen en standen meer had
  

Communisme

• Radicale tak van socialisme
• Alles is eigendom van de staat.
• Arbeiders zijn de baas -> ze willen revolutie!

Confessionalisme

• Politieke stroming waarbij men uitgaat van het geloof:
  

1. Katholicisme
   
2. Protestantisme
   

Veranderingen in het onderwijs

In de grondwet van 1848 was vrijheid van onderwijs vastgelegd. Daardoor konden gelovigen eigen scholen stichten. We noemen 

zulke scholen: bijzondere scholen

Om goed samen te werken richtte de protestantse leider Abraham Kuyper in 1879 de eerste politieke partij op. 

Vanaf 1917 betaalde de overheid ook het bijzonder onderwijs. 

In de vorige paragraaf zagen we dat socialisten in 1917 algemeen mannenkiesrecht kregen.

Hiervoor hadden de confessionelen met de socialisten meegestemd.

In ruil daarvoor hadden de socialisten meegestemd voor de gelijke financiering van het openbaar en bijzonder onderwijs.

We noemen dit wel de Pacificatie (= vrede). Ze doen beiden een beetje water bij de wijn.

Wie is de vrouw op deze afbeelding

1. Liliane Ploumen
2. Femke Halsema
3. Rosa Parks
4. Aletta Jacobs

Wat was er bijzonder aan Aletta Jacobs?

1. Ze was heel groot voor een meisje
2. Ze was heel belangrijk in de politiek
3. Ze is toegelaten tot de universiteit en werd arts
4. Ze gaf les op school en dat was bijzonder

Feminisme

Vrouwen hadden in de 19e eeuw minder rechten dan mannen. 

Een aantal vrouwen gaan zich verzetten tegen deze discriminatie.

Ze die eisten (gelijke) rechten (emancipatie)van de vrouw.

Zoals kiesrecht en het worden toegelaten op universiteiten

H3 Burgers en stoommachines

3.3 Politiek en samenleving

Huiswerk

• Zelfstandig werken camera en microfoon uit. (je blijft in de les)
• Weet je het antwoord niet? Lees de tekst in je leerboek nog eens goed door
• Kom je er niet uit? Stel je vraag aan mij. Kan via de chat / of via de microfoon.

Lezen LB	Theorie	blz.46-48
Maken WB	Opdrachten: 1 t/m 10	blz. 52-54
Klaar? WB	Test jezelf opdracht 5 en 6	blz. 60

Hoe goed heb je de les begrepen?

1. 
2. 
3. 
4. 

Wat heb je vandaag geleerd?

Welke vragen heb je voor de volgende les?

Wat zijn socialisten?

1. die zijn heel sociaal/vriendelijk
2. mensen die in de politiek uitgaan van het geloof
3. Iemand die streeft naar gelijke behandeling van vrouwen
4. iemand die in de politiek streeft naar meer gelijkheid

Wat zijn bijzondere scholen?

1. niet-openbare scholen
2. wel-openbare scholen
3. scholen voor hoger onderwijs
4. scholen met weinig leerlingen

het probleem van de slechte werk- en leefomstandigheden van de arbeiders noemen we de ........

H3 Burgers en stoommachines

Herhalingsles

Programma 60 minuten online

• (10 min) Vorige les. terugblik
• (20-30 min) Oefentoets maken / Teams - opdrachten) tijd over: Bespreken
• (Tijd over min) Zelfstandig leren (quizizz)
• (10 min) terugblik: vragen

Toetsstof: 3.1 t/m 3.3 (toetsweek)

Wat zijn socialisten?

1. die zijn heel sociaal/vriendelijk
2. mensen die in de politiek uitgaan van het geloof
3. Iemand die streeft naar gelijke behandeling van vrouwen
4. iemand die in de politiek streeft naar meer gelijkheid

Wat zijn bijzondere scholen?

1. niet-openbare scholen
2. wel-openbare scholen
3. scholen voor hoger onderwijs
4. scholen met weinig leerlingen

H3 Burgers en stoommachines

Herhalingsles

Oefentoets maken

1. Voor het beginnen van de toets
2. Ga naar Teams (algemeen kanaal mh2a--> Opdrachten --> Referentiemateriaal --> Rechtsboven vierkantje met pen --> Kopie opslaan --> In Onedrive mapje GS of op je ipad mapje GS
3. Toets maken:
4. Bewerken --> Klaar met de toets --> Opslaan --> Terug naar teams - opdrachten --> Werk toevoegen--> Rechtsboven inleveren --> Ingeleverd. 

Klaar? Oefen quizizz of ga zelfstandig leren 

Vragen?

H3 Burgers en stoommachines

Herhalingsles

https://quizizz.com/admin/quiz/6021009e80adf6001bd97e6e/h-industri%C3%ABle-revolutie-t-m-mh

Zelfstandig leren voor de toets: Leerdoelen, samenvatten, woordweb, quizizz