Voedingsleer 2 N3 - Les 2

• Voedingsleer
• MBO
• Studiejaar 2

Voedingsleer - les 2

Lesplanning

• Terugblik vorige week - bioactieve stoffen en anti-oxidanten
• Doornemen weekplanning en leerdoelen
• Glucose homeostase
• Zoetstoffen
• Diabetes

Wat is de definitie van bioactieve stoffen?

Stoffen met een bepaalde biologische of fysiologische activiteit in het lichaam. Ze hebben veelal een gezondheid bevorderend effect. Er is echter geen behoefte aan vastgesteld, het lichaam kan prima zonder deze stoffen functioneren

Bio-actieve stoffen,
welke ken je allemaal?

Flavonoïden

Cafeïne

Carotenoïden: bètacaroteen, luteïne en lycopeen

Carnitine

Choline

Co-enzym Q

Creatine

Dithiolthionen

Fytosterolen (plantensterolen) die aan margarine mogen worden toegevoegd om het cholesterolgehalte in bloed te verlagen

Fyto-oestrogenen (isoflavonen) die de botontkalking bij vrouwen na de overgang zou vertragen

Glucosinolaten

Polyfenolen (flavonoïden): flavonolen, flavanonen, flavanolen en isoflavonen

Prebiotica

Taurine

Welke gezondheidseffecten hebben jullie gevonden?

Van veel bioactieve stoffen is onvoldoende onderzocht en bekend of het lichaam ze wel voldoende opneemt en verwerkt. Daardoor is ook nog weinig bekend over de veiligheid van deze stoffen bij langdurig gebruik van grote hoeveelheden ver boven het normale consumptieniveau.

Van sommige flavonoïden is bekend dat ze de werking van geneesmiddelen kunnen beïnvloeden. Hierdoor moeten geneesmiddelen bij voorkeur worden ingenomen met water en niet met bijvoorbeeld grapefruitsap, dat flavonoïden bevat.

Voor veel bioactieve stoffen wordt een gezondheidsbevorderend effect geclaimd. Voor een aantal bioactieve stoffen geldt dat ze een beschermende werking hebben als antioxidant.

Behalve als antioxidant worden er nog veel andere functies van bioactieve stoffen geclaimd zoals versterking van het afweersysteem, het behoud van sterke botten en het verlagen van het cholesterolgehalte.

De geclaimde gezondheidseffecten van bioactieve stoffen zijn vaak gebaseerd op dierexperimenteel onderzoek, ‘reageerbuis’ (in-vitro) onderzoek, of op epidemiologisch onderzoek, maar lang niet altijd bevestigd in gecontroleerde klinische interventiestudies. Alleen claims die goed zijn onderbouwd en zijn toegelaten volgens de Warenwet en de EU-regelgeving over voedings-, gezondheidsclaims mogen worden gebruikt.

De claim voor fytosterolen (plantensterolen) is toegelaten. Aangetoond is dat ze de opname van cholesterol door de darm verlagen en daarmee het cholesterolgehalte van het bloed. Een te hoog cholesterolgehalte is een risicofactor voor hart- en vaatziekten.

Wat is de functie van anti-oxidanten in voeding?

Antioxidanten vangen vrije radicalen weg. Dit zijn agressieve stoffen die in ongunstige gevallen schade kunnen geven aan cellen en weefsels. Zo kunnen antioxidanten helpen tegen deze beschadiging en daarmee mogelijk op de lange termijn ziekten als kanker en hart- en vaatziekten voorkomen.

Vrije radicalen ontstaan bij de normale stofwisseling, maar ook bij roken en bij het zonnen. Verder kunnen bij bepaalde ziekten veel vrije radicalen worden gevormd, zoals bij ontstekingsreacties.

Anti-oxidanten,
voorbeelden?

vitamine C

zouten van ascorbinezuur (E300 t/m E304)

verschillende vitamine E-verbindingen (E306 t/m E309)

synthetische antioxidanten, zoals de gallaten, BHA en BHT (E310 t/m E319).

Op welke wijze zijn anti-oxidanten aangegeven op een verpakking?

Weekplanning

1. Energiehomeostase, bioactieve stoffen en anti-oxidanten
2. Glucose homeostase, diabetes en zoetstoffen
3. Vocht, allergenen en intoleranties
4. Medische voeding en PKU
5. Obesitas en dieeten
6. Invloed vegetarisme en veganisme
7. Vervalt (oefentoets in eigen tijd)
8. Toets 

Leerdoelen:

• Jij kunt uitleggen op welke manier de glucosehomeostase werkt

• Jij kunt beschrijven wat er aan de hand is bij mensen met diabetes (type I en type II)

• Jij herkent symptomen van diabetes

• Jij weet hoe mensen met diabetes hun leefstijl moeten aanpassen en kunt hierover advies geven

• Jij kunt beschrijven wat het effect van zoetstoffen is op je lichaam

• Jij herkent verschillende soorten zoetstoffen

• Jij kunt de werking van zoetstoffen beschrijven (zoetkracht t.o.v. sacharose)

Wat wordt ook alweer bedoeld met de GI van koolhydraten?

Wat zijn zoetstoffen?

Voedende zoetstoffen

• Suikeralcoholen of bulkzoetstoffen
• Lage relatieve zoetkracht
• Verlagen de kans op tandbederf
• Kleinere toename van bloedsuiker
• Laxerend effect 

Bv. Sorbitol, maltitol, xylitol, lactitol, mannitol

Niet-voedende zoetstoffen

• Hoge intensiteit zoetstoffen 
• Hoge relatieve zoetkracht
• Kunstmatig
• Dragen weinig tot niet bij aan de energie van het voedsel
• Kunnen verschillen in warmte stabiliteit (vb. aspartaam)

Bv. Stevia, aspartaam, sucralose etc.

Wat is relatieve zoetkracht?

https:

https:

https:

Let op:

Jullie gaan zo een filmpje bekijken over diabetes

• De vragen die worden gesteld, zijn belangrijk om te kennen voor de toets!

01:12

Wat is er aan de hand bij diabetes type I?

Bij diabetes type I is het hormoon insuline afwezig.

01:12

Wat is er aan de hand bij diabetes type II?

Het lichaam is resistent voor het hormoon insuline. Dit betekent dat je lichaam niet meer gevoelig is voor het hormoon insuline en de effecten van insuline uitblijven.

03:36

Op welke manier wordt de diagnose gesteld van diabetes?

04:15

Wat wordt er bedoeld met hyperglycemie?

06:41

Wat zijn de belangrijkste overeenkomsten tussen type I en type II diabetes?

06:41

Wat zijn de belangrijkste verschillen tussen type I en type II diabetes?

Leerdoelen:

• Jij kunt uitleggen op welke manier de glucosehomeostase werkt

• Jij kunt beschrijven wat er aan de hand is bij mensen met diabetes (type I en type II)

• Jij herkent symptomen van diabetes

• Jij weet hoe mensen met diabetes hun leefstijl moeten aanpassen en kunt hierover advies geven

• Jij kunt beschrijven wat het effect van zoetstoffen is op je lichaam

• Jij herkent verschillende soorten zoetstoffen

• Jij kunt de werking van zoetstoffen beschrijven (zoetkracht t.o.v. sacharose)