Herhaling woordsoorten

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Komende periode

- woordsoorten

- debatteren

- zinsontleding

- boek 3 lezen + recensie schrijven

Herhaling woordsoorten

Lidwoorden

De/het = bepaald lidwoord.

Het is bepaald, het staat vast wanneer je de of het gebruikt.

Een = onbepaald lidwoord.

Onbepaald omdat je een zowel voor een de- als een het-woord kunt zetten.

HET is mij veel te koud!

HET = lidwoord
HET = geen lidwoord

1. lidwoord
2. geen lidwoord

De lidwoorden 'de' en 'het' zijn ... lidwoorden.

1. bepaalde
2. onbepaalde

Zelfstandige naamwoorden

Woorden waar je een lidwoord voor kunt zetten, noem je zelfstandige naamwoorden (znw).

Namen zijn ook zelfstandige naamwoorden. Suzanne en Zwolle zijn dus zelfstandige naamwoorden.

Wat zijn zelfstandige naamwoorden?

1. de, het , een
2. slimme, mooie, rode
3. fiets, boek, volleybal
4. lopen, werken, denken

Bijvoeglijk naamwoord

Een bijvoeglijk naamwoord zegt iets over een zelfstandig naamwoord.

Je weet door een bijvoeglijk naamwoord meer over het zelfstandig naamwoord.

Welk bijvoeglijk naamwoord is een stoffelijk bijvoeglijk naamwoord?

1. De lelijke kast
2. De metalen kast
3. De grijze kast
4. De oude kast

zelfstandig werkwoord

Voorbeelden

Marco is afwezig.                              is = koppelwerkwoord

Marco is afwezig geweest.           is = hulpwerkwoord

Marco is weer op school.               is = zelfstandig werkwoord

Zelfstandig werkwoord

• Een zelfstandig werkwoord is het belangrijkste werkwoord in de zin.
• Er staat altijd maar één zelfstandig werkwoord in een zin!

• Heeft een zin maar één werkwoord? Dan is het altijd een zelfstandig werkwoord.

Koppelwerkwoorden (kww)

De belangrijkste koppelwerkwoorden:

zijn, worden, blijven

De koppelwerkwoorden in de zin kan je vervangen door een ander koppelwerkwoord? Dat is een ng!

Ik / ben-word-blijf / docent op de Dalton.

vervangingsproef...

• Mijn tante is boos op haar hond.
• Mijn tante blijft boos op haar hond.
• Mijn tante wordt boos op haar hond.
• Dus ... naamwoordelijk gezegde!

Hulpwerkwoord

Meer werkwoorden in de zin?
Dan is er (minstens) één het hulpwerkwoord.

Het hulpwerkwoord geeft "hulp" aan het zelfstandige werkwoord. 

Het hulpwerkwoord heeft zelf geen duidelijke betekenis. 

Ik heb gegeten.

Dit moet verwijderd worden.

Schrijf het koppelwerkwoord van de zin op:
De excursies naar de grote Europese steden zijn allemaal leuk.

Schrijf het koppelwerkwoord van de zin op:
De tandartsassistente kwam mij erg bekend voor.

Wat is het hulpwerkwoord?

Wie is naar dat concert geweest?

1. geweest
2. is

hulpwerkwoord
Ik ben naar de kapper geweest.
ben=

1. hulpwerkwoord
2. zelfstandig werkwoord

Ik heb tegen de bal geschopt

Het zelfstandig werkwoord is:

1. geschopt
2. tegen
3. ik
4. heb

Zelfstandig werkwoord of hulpwerkwoord?

Ik heb gegeten
heb = .....

1. zelfstandig werkwoord
2. hulpwerkwoord

Uitleg

Een voorzetsel geeft vaak plaats, tijd of reden/oorzaak aan.

Een voorzetsel herkennen.

Scheidbare werkwoorden -> geen voorzetsel.

voorzetseluitdrukking

Een voorzetsel achter het zelfstandig naamwoord.

kastwoorden: 

• je kunt het voorzetsel voor 'de kast' zetten
  
• Op, naast, onder, in, tussen, voor

feestwoorden:

• je kunt ze voor 'het feest' zetten
• Tijdens, sinds, tot, vanwege

Wat is het voorzetsel in de zin?

'Hij liep hard tegen de tafelpunt aan.'

1. hard
2. tafelpunt
3. er staat geen voorzetsel in de zin
4. tegen

Telwoorden

bepaalde telwoorden:

Je weet precies hoeveel. 

één, twee, honderden, duizendste

onbepaalde telwoorden:

Je weet niet precies hoeveel

enkele, vele, weinige, sommige

Telwoorden

Er zijn twee verschillende soorten telwoorden.

Hoofdtelwoorden	Rangtelwoorden
geeft een hoeveelheid aan	geeft een volgorde aan
VB: drie, honderd	VB: eerste, laatste
niet alleen getallen!	eindigt op -de of -ste!
VB: veel, weinig	VB: tiende, middelste

Wat is géén telwoord?

1. eerste
2. meeste
3. kleinste
4. laatste

Telwoord is hier..

1. achttien
2. Bijna
3. Overal
4. Dus

Wat voor soort telwoord staat in de zin:

Er zijn vier soorten telwoorden.

1. bepaald hoofdtelwoord
2. onbepaald hoofdtelwoord
3. bepaald rangtelwoord
4. onbepaald rangtelwoord

Aan de slag

Werkblad herhaling woordsoorten maken.

bijwoord

Een bijwoord zegt iets over een bijvoeglijk naamwoord:  

Zij is een heel goede leerling.

of over een werkwoord:  Die auto rijdt hard. 

Een bijwoord kan ook iets zeggen over een ander bijwoord:

Die auto rijdt heel hard.

Soms zegt een bijwoord iets over een zinsdeel of een hele zin:

Gelukkig is het probleem opgelost.

Zoek het bijwoord:

Morgen geef ik een feestje.

1. morgen
2. geef
3. een
4. feestje

Voegwoorden

Zinnen worden aan elkaar 'geplakt' met voegwoorden.

Er zijn onderschikkende voegwoorden en nevenschikkende. 

De nevenschikkende zijn: en, of, maar, want en dus. 

Er zijn een heleboel onderschikkende voegwoorden: omdat, zodat, toen, als, zodra, terwijl, enz...

Wat is een voegwoord?
Een voegwoord ...

1. verbindt zinnen of woorden met elkaar.
2. verbindt een werkwoord aan een ander werkwoord.
3. zijn twee woorden die aan elkaar verbonden zijn.

Persoonlijk voornaamwoord

Persoonlijke voornaamwoorden

Een persoonlijk voornaamwoord is een woord dat verwijst naar een levend wezen.

Ik heb ze van Madelon geleend.

het persoonlijk voornaamwoord is / de persoonlijke voornaamwoorden zijn...

1. ik
2. ze
3. Madelon
4. ik / ze

Het bezittelijk voornaamwoord

Het bezittelijk voornaamwoord geeft een bezit aan. Je geeft aan dat iets van iemand is. 

Vervang het woord door 'zijn', dan weet je of het een bezittelijke voornaamwoord is!

Dat is haar verrekijker. --> Dat is zijn verrekijker. --> Haar = bezittelijke voornaamwoord

Zij kamt haar haar voor de spiegel.

Het bezittelijk voornaamwoord is / de bezittelijke voornaamwoorden zijn...

1. Zij
2. (1e) haar
3. Zij, (1e) haar, (2e) haar
4. (2e) haar

Welk onderdeel wil je nog een keer herhalen?
lw-bn-zn-hww-zww-kww-vz-tw-bw-vw-psv-bzv.

Aan de slag

Maak in je boekje opdracht 1 t/m 16