Les 4.2 Nederlands - tussenletters

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Tussenletters

Hoe zit dat eigenlijk?

Les 4.2 Nederlands

Wat gaan we vandaag doen?

- Korte herhaling van Grammatica §4.1 Meervoud

- Theorie over Grammatica §4.2 Tussenletters

1. moeilijke woordenlijst (ontwikkeldossier)
2. dagopgaven Beter Spellen (vanaf 1 mei t/m vandaag)
3. Grammatica §4.2 Tussenletters + §4.3 Aan elkaar of los?
4. doorwerken aan eigen infografic (inleveren <15 juni)

Ontwikkeldossier

Maak via OneDrive een eigen moeilijke woordenlijst aan (Word)

Versterken woordenschat:

• noteer iedere week minimaal 5 moeilijke woorden die je hoort tijdens een les

Mijn moeilijke woordenlijst

infographic

= informatieve afbeeldingen met een combinatie van tekst en beeld. De korte teksten zijn even belangrijk als tekeningen. Om infographics goed te kunnen ‘lezen’ is het belangrijk te kijken naar (tussen)koppen, pijlen, kleurgebruik en cijfers. 

differentiëren 

= bewust, doelgericht aanbrengen van verschillen in instructie, leertijd of leerstof binnen een groep. Dit heeft als doel om het groootst mogelijke leerrendement voor iedereen te creëren. 

Eindproduct: ontwikkeldossier

30 moeilijke woorden

• 20 moeilijke woorden of termen met daarachter hun betekenis 
  
• 10 lastige woorden die lastig zijn om goed te spellen
  

pragmatisch  = het is praktisch, nuttig, bruikbaar

interventie      = een tussenkomst

https://www.youtube.com/watch?v=D-aGui502CU&list=RDCMUC9xZfcN6pmTOqH7iarVglkQ&index=1 

Grammatica 4.2 tussenletters

lesdoel: Je gebruikt de juiste tussenletters

uitleg: een samenstelling is een combinatie van twee of meer zelfstandige naamwoorden. Vaak staan er tussen de woorden tussenletters

Belangrijke tip vooraf:

REGEL: in het Nederlands schrijven we samengestelde woorden in principe standaard aan elkaar:

schoenen waarmee je sport: sportschoenen

hok waar materialen staan: materialenhok

tentoonstelling van tenten: tentententoonstelling

kanaal waarop je communiceert: ....

Grammatica 4.2 tussenletters

onderwerp: twee zelfstandige naamwoorden samenvoegen

vraag: hoe schrijven we die samengestelde woorden juist? 

Wanneer moet je WEL / NIET gebruik maken van tussenletters?

-en-

• Schrijf -en- in een samenstelling als het linkerwoord een zelfstandig naamwoord is met alleen een meervoud op -en: tomaat + soep = tomatensoep.
  

• Als het linkerwoord al eindigt op -en, gebruik je geen extra -en-: havengebied, keukentafel.

Uitzonderingen (1)

• Het linkerwoord heeft een meervoud op -en én -s: hoogtes en hoogten, dus: hoogtepunt
  geldt ook voor: groente, gedachte, gemeente, zone (van gebieden: zonen/zones), hypothese, etc.

• Het linkerwoord heeft geen meervoud: tarwebloem, roggebrood

Uitzonderingen (2)

• Van het linkerwoord is er maar één: maneschijn, zonnebank.
  
• Het linkerwoord is een bijvoeglijk naamwoord of een werkwoord: rodekool, verrekijker; jokkebrok, lachebek.
  
• Het linkerwoord versterkt het rechterwoord: beresterk, apetrots.
  
• In veel ouderwetse samenstellingen: bakkebaard, nachtegaal, schattebout.

rijst + pap

1. rijstepap
2. rijstenpap

boot + loods

1. bootloods
2. boteloods
3. botenloods

vertegenwoordiger + gemeente

1. gemeentevertegenwoordiger
2. gemeentenvertegenwoordiger
3. gemeentesvertegenwoordiger

garage + box

1. garagebox
2. garagenbox
3. garagesbox

De stem van een meisje

1. meisjestem
2. meisjesstem

Een lichtstraal van de zon...

1. zonnestraal
2. zonnenstraal
3. zonstraal

De chef van het personeel

1. personeelchef
2. personeelschef
3. personelenchef

-s-

• Schrijf -s, als je die klank in vergelijkbare samenstellingen ook hoort:
  personeelsbeleid, dus ook personeelschef; stationsplein, dus ook Stationsstraat.

• Gebruik bij twijfel een woordenboek of woordenlijst.

En nu een spel........

Weektaak

Maken van alle openstaande opgaven:

• Grammatica §4.2 Tussenletters
• Grammatica §4.3 Aan elkaar of los?

• BeterSpellen 3F (niveau 4) of BeterSpellen 2F (niveau 2 en 3)
   maak de opgaven vanaf 1 mei t/m vandaag

• Houd vanaf nu jouw eigen moeilijke woordenlijst bij
  
• Verder werken aan je eigen infografic

Schrijf 2 dingen op die je deze les hebt geleerd.

Terugkoppeling lesdoelen

Tussenletters bij samenstellingen van zelfstandige naamwoorden