P2.5 De Griekse cultuur 2020 deel 1 en 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

P2.5 De Griekse cultuur

'School van Athene'

Rafael Santi 1509-1510 als gift voor de paus

Check de ontdekkingsplaat van P2.5 als eerste!

Programma:

- Vorige les Mythen en nu-delen en uitwisselen

- 2.5 Griekse cultuur instructie

- Aan de slag: P2.5 

- Afsluiting

Mythen delen

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen waarom er veel bewondering is voor de Griekse cultuur en wetenschap 

Cultuur

• Alles wat door de samenleving is bedacht en gemaakt:
• gebouwen, beelden, schilderijen, verhalen, toneelstukken

Griekse beeldhouwkunst

• Beelden Egyptenaren niet levensecht.
• Grieken wilden dit juist wel: levensechte, volmaakte beelden.

Egyptisch beeld

Grieks beeld

Beeldhouwkunst

• Levensecht
• Details
• Dynamisch
• Naakt
• Ideaalbeeld van de mens: perfect en in balans. Waarom?

Architectuur

• Symmetrie
• Veel zuilen
• Gebouw bestaat uit verschillende onderdelen

De bewondering voor de Griekse (en later ook de Romeinse) kunst is altijd blijven bestaan en ging soms erg ver. De gevel van het Paleis op de Dam in Amsterdam is bijna een kopie van het Parthenon in Athene.

Theater

• Gespeeld in een halfrond theater
• Alle rollen gespeeld door mannen
• Gebruik van maskers voor gezichtsuitdrukkingen
• Twee soorten toneelspelen: komedie en tragedie

Komedie

• Grieks: komoidia

• Blijspel
  

• Loopt goed af
  

• Aristophanes
  

Tragedie

• Grieks: tragōidia ('bokkenzang')

• Treurspel

• Loopt slecht af

• Euripides

Amfora

• Griekse vazen
• Vaak met afbeeldingen uit de Griekse mythologie 

Roodfigurig

• De figuren werden uitgekrast, zodat de kleur van de vaas weer zichtbaar werd.

Zwartfigurig

• De figuren werden geschilderd op de vaas.
  

Deel 2 P5 

Griekse Cultuur

• Leerdoelen
• Wetenschap
• Filosofie
• Leren voor SO

Leerdoelen

• Je kunt vier oude Griekse wetenschappers benoemen en uitleggen wat hun ideeën waren. 
  
  
• Je kunt de begrippen wetenschap, sofisten en filosofen uitleggen. 
  

Wetenschap (1)

• Mythen gaven verklaringen over ontstaan mens en natuur.
  
  
• Bliksem, ziektes,  hongersnood.
  
  
• Verklaringen zoeken in de natuur.
  
  
• Wetenschap: het verzamelen van kennis door een verschijnsel  zeer nauwkeurig te bestuderen. 

Wetenschap (2) 

• Grieken hebben hun kennis van het oude Egypte. 
  
  
• Ontstaan van wiskunde, natuurkunde en geneeskunde. 
  
  
• Maar nog geen echte bewijzen. 

Natuurfilosofen

• Eigenlijk de voorlopers van moderne wetenschappers.
• Hebben belangrijke ontdekkingen gedaan, die (soms) vandaag de dag nog steeds kloppen.

Archimedes

• Natuurkunde
• Wet van Archimedes
• Deze wet ontdekte hij in bad, sprong eruit, en liep naakt over straat te roepen: "Eureka!"= ik heb het gevonden!

De wet van Archimedes is verbonden met het volgende verhaal:

Koning Hiëro van Syracuse wilde de goden een gouden kroon aanbieden en gaf een kunstenaar opdracht er een te maken. Na ontvangst van de voltooide kroon rees bij de koning de twijfel of de kroon wel van puur goud was gemaakt. Misschien was deze wel gemaakt van een mengsel van zilver en goud, een truc waarvan valsmunters toentertijd gebruikmaakten om munten te vervalsen. De koning vroeg aan Archimedes of deze kon vaststellen of de kroon van puur goud was gemaakt. De kroon mocht echter niet beschadigd worden.

In gedachten verzonken liep Archimedes naar huis en hij besloot ter ontspanning een bad te nemen. Terwijl Archimedes zich in het bad liet zakken, realiseerde hij zich dat hij lichter werd. Goud (19,2 kg/dm³) heeft een hogere dichtheid dan zilver (10,5 kg/dm³) en een gouden kroon heeft dus een kleiner volume dan een even zware zilveren kroon. Uit de opwaartse kracht van het water zou hij dus het volume van de kroon moeten kunnen bepalen en door dat te combineren met het gewicht van de kroon zou hij kunnen vaststellen of de kroon van zuiver goud was gemaakt. Hij was zo blij dat hij het probleem had opgelost, dat hij uit het bad sprong en zonder zich aan te kleden naar de koning rende onder het uitroepen van "Eureka, Eureka!" (Ik heb het gevonden, ik heb het gevonden!).

Hierbij moet nog worden opgemerkt dat openbaar naakt in het oude Griekenland, hoewel niet gebruikelijk, maatschappelijk aanvaard werd.

Herodotus

• Geschiedenis
• Belangrijkste werk: Historiën
• Dit werk bestaat uit 9 delen, vernoemd naar de 9 muzen uit de mythologie
• Hij schreef over Egypte als 'het geschenk van de Nijl'

Pythagoras

• Wiskunde
• Bekend van de stelling van Pythagoras
• Deze leer je nog steeds bij Wiskunde...

Hippocrates

• Grondlegger medische wetenschap
  
  
• Hippocrates: gezond eten, veel bewegen!
  
  
• Heeft basis gelegd voor aspirine. Kwam uit de natuur
  
• Lichaam bestond uit humores: bloed, slijm, gele gal, zwarte gal. 

• Eed van Hippocrates
  
• Zou een afstammeling zijn van Asclepius (Esculaap)

Aristarchus

• Afstand van de aarde naar de zon is veel groter dan van de aarde naar de maan.
  
  
• De aarde draait om de zon en doet daar een jaar over= HELIO/GEO CENTRISCH?
  
  
• De maan geeft geen licht maar reflecteert het zonlicht. 
  
  
• In de Middeleeuwen wordt deze ontdekking opnieuw gedaan: Copernicus. 

Filosofen

• 'Vrienden van de wijsheid': FILOS; vriend + SOFIA: wijsheid
• Filosofen willen hun kennis en wijsheid uitbreiden

Filosofie

• Nadenken over levensvragen: 
  'Wat is waar?'
  'Wat is schoonheid?'
  'Wat is goed of fout?'
  
  
• Sofisten: leraren die les gaven in welsprekendheid. 

Socrates

• Schreef niets op papier maar voerde gesprekken: stellen van vragen. 
  
  
• In gesprek deed hij alsof hij niets wist. 
  
  
• Alleen door veel kennis kon je goede besluiten maken. 
  
  
• Doodstraf voor 'het misleiden van de jeugd': gifbeker.  
  

Plato 

leerling van Socrates

• Wie of wat is de mens? 
  1. Stoffelijk: het lichaam.
  2. Onstoffelijk: de ziel.
  
  
• De ziel bestaat uit drie delen:
  1. Het verstand.
  2. De gevoelens.
  3. Begeerte (=wil naar lichamelijk genot).
  
  
• Het verstand, de gevoelens en begeerte voeren telkens een innerlijke strijd. 

Plato

• Oprichter van de Akademeia
• Bekendste werk: De Staat, over politiek

Aristoteles

• Leerling van Plato
  
• Filosoof én natuurkundige
• Belangrijkste werk: Rethorica

Aan de slag

Wat? Eerst ga je de tekst van par. 2.5 lezen en daarna maak je de opdrachten van par. 2.5 tot de toepassing(opdracht 1 t/m 8).

Hoe? Alleen

Hulp? Bij je buurman/buurvrouw. Kom je er samen niet uit, dan vraag je hulp aan je docent.

Tijd? Tot het einde van de les.

Klaar? Bereid je SO alvast voor! Je kunt ook TestJezelf maken van P2 en P3.

https: