poëzie havo 4 all 1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

wat ga je vandaag leren ?

1. Wat  een strofe is, een enjambement en een vrij vers.

2. Hoe je die kunt herkennen?

3. welke versvormen er zijn.

4. Hoe lees je een gedicht met enjambementen voor?

Aan het eind van de les

1. kan je in een gedicht strofen en enjambementen  herkennen

2. weet je wat een enjambement is en waarvoor die dient

3. kan je een gedicht met enjambementen voorlezen.

4. weet je welke versvormen er zijn. 

Eerst wat theorie: een strofe

een strofe is een soort alinea in een gedicht. Soms bestaat een gedicht uit 1 strofe, maar het kunnen er ook 10 of meer zijn 

een enjambement

De zin is nog niet afgelopen aan het eind van een regel en loopt dus nog door op de volgende regel. Als je daar zou stoppen met lezen, dan krijg het gedicht een heel andere of geen betekenis.

1. hoeveel strofen heeft dit 

   gedicht?

2. is er bij dit gedicht sprake 

    van enjambementen?

3. Waar?

4. Hoeveel enjambementen zie

     je?

5. Waarom denk je dat de 

     dichter dat zo heeft gedaan?

Je bent zo

mooi

anders

dan ik,

natuurlijk

niet meer of

minder

maar

zo mooi

anders

vrij vers

een vrij vers heeft onregelmatige regellengte en strofebouw. Meestal heeft het gedicht geen rijm. Als er wel sprake is van rijm, dan is daarin geen regelmatig rijm.

versvormen

strofe van twee regels= distichon

strofe van drie regels= terzet

strofe van vier regels= kwatrijn

strofe van vijf regels= kwintet

strofe van zes regels= sextet

strofe van zeven regels= septet

strofe van acht regels= octaaf

strofe van negen regels= novet

blz. 7

1. lees het gedicht voor.

2. wat valt je op?

3. waar gaat dit gedicht over?

4. is er sprake van 

     enjambementen?

5. hoeveel strofen heeft dit 

     gedicht?

6. hoeveel versregels?

7. Wat vind je van dit gedicht?

Niet meer wachten van W. Wilmink

Niet meer op iemand wachten,

niet meer denken:

waar zou ze zijn,

wie ontmoet ze,

wanneer komt ze.

Niet meer op iemand wachten,

zelfs naar dat wachten

terugverlangen.

blz. 8  vragen:

Lees het gedicht eerst drie keer 

1. Uit hoeveel versregels bestaat het 

    gedicht?

2. Uit hoeveel strofen bestaat het 

     gedicht? Hoe noemen we die 

     strofen?

3. Is dit een vrij vers? Waarom (niet)?

4. Zitten er enjambementen in dit 

    gedicht? Zo ja, waar dan?

5. Oefen met voorlezen.

son of a beach: Rutger Kopland

Zee, het zeer wijde gevoel

van te klein, bijna overbodig

ouder wordende billen waarin

nog iets trilt en schommelt

lopend naar de rommel die hij

heeft gevonden: wier, dooie

vis, slijm. Bukt, tot waar

het wit wordt tilt de wind

haar jurk op: zacht vlees. Kijk

naar de zee

vragen:

Lees het  eerst drie keer voor jezelf

1. Uit hoeveel versregels bestaat het

    gedicht?

2. Uit hoeveel strofen bestaat het

     gedicht? Hoe noemen we die

     strofen?

3. Is dit een vrij vers? Waarom (niet)?

4. Zitten er enjambementen in dit

    gedicht? Zo ja, waar dan?

5. Oefen met voorlezen.

Raam in de lucht  Esther Jansma

Vandaag kreeg ik je brief.

Ik heb hem niet geopend.

Ik heb hem op mijn bed gelegd.

Stilte, achter mijn raam

in de lucht een vliegtuigje, hier

in de kamer steeds meer

schaduw - ik wil deze dag terug,

mijzelf bewaren: meisje met brief.

Daarom open ik je brief niet.

wat is een enjambement?

1. de klemtoon in een gedicht
2. het ritme in een gedicht
3. een stuk in het gedicht dat je lager uitspreekt dan de rest.
4. de zin loopt door terwijl de versregel eindigt

wat is een strofe?

1. een rijmsoort
2. een laag in de betekenis van een gedicht
3. een soort alinea
4. een versregel

wat is een 'lyrisch ik' ?

1. de vertelinstantie in het gedicht
2. de hoofdpersoon in een gedicht
3. een heel gevoelig iemand
4. iemand die ergens heel erg enthousiast over is.

TOT BESLUIT (voorblad)

Ik ken de droefenis van copyrettes, 

van holle mannen met vergeelde kranten,

bebrilde moeders met verhuisberichten,

de geur van briefpapieren, bankafschriften,

belastingformulieren, huurcontracten,

die inkt van niks die zegt dat we bestaan.

En ik zag Vinexwijken, pril en doods,

waar mensen roemloos mensen willen lijken,

de straat haast vlekkeloos een straat nabootst.

Wie kopiëren ze? Wie kopieer

ik zelf? Vader, moeder, wereld, DNA,

daar sta je met je stralend eigen naam,

je hoofd vol snugger afgekeken hoop

op rust, promotie, kroost en bankbiljetten.

En ik, die keffend in mijn canto's woon,

had ik maar iets nieuws, iets nieuws te zeggen.

Licht. Hemel. Liefde. Ziekte. Dood.

Ik ken de droefenis van copyrettes.

aan het eind van deze les

Aan het eind van deze les

1. kan je in een gedicht strofen en enjambementen herkennen

2. weet je wat een enjambement is en waarvoor die dient

3. kan je een gedicht met enjambementen voorlezen.

4. weet je welke versvormen er zijn.

extra uitleg over