1.7 grammatica hoofdzinnen en bijzinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Woensdag 18 sept

Hoofdzinnen en bijzinnen

1.7 grammatica

Je leert in deze paragraaf:

• enkelvoudige samengestelde zinnen herkennen en ontleden;
  
•  hoofd- en bijzinnen herkennen;
  
•  voegwoorden gebruiken.

Wat zijn samengestelde zinnen?

Wat zijn voegwoorden?

Weet je al iets van hoofd- en bijzinnen?

Enkelvoudige zin

Een enkelvoudige zin heeft maar één pv. 

Hij moet hard leren voor de toets.

Het kind maakte vorige week op het dagverblijf een mooie tekening voor haar jarige tante.

Samengestelde zinnen

Bestaan uit twee of meer enkelvoudige zinnen. Ze hebben dus twee of meer pv's.

Mijn hond wil naar buiten. + Hij moet een plasje doen.=

Mijn hond wil naar buiten, want hij moet een plasje doen.

    pv    -    voegwoord           

Samengestelde zinnen

Bestaan uit twee of meer enkelvoudige zinnen. Ze hebben dus twee of meer pv's.

Mijn hond wil naar buiten. + Hij moet een plasje doen.+ Hij heeft beweging nodig=

Mijn hond wil naar buiten, want hij moet een plasje doen en hij heeft beweging nodig.             pv  - voegwoord 

                                 

Samengestelde zinnen

Tussen de twee zinnen van een samengestelde zin, zet je een dubbele streep. Je zet de dubbele streep voor het voegwoord. //

Mijn hond / wil / naar buiten, // want / hij/ moet / een plasje/ doen.             

pv  - voegwoord 

                                 

Samen oefenen

 We ontleden enkele zinnen samen.

• Onderstreep de pv's.
• Zet een dubbele streep tussen de twee zinnen.
• Zet enkele strepen tussen de zinsdelen.

oefenzinnen

We hebben vandaag online les, omdat onze 

docent Nederlands afwezig is.

oefenzinnen

De leerlingen krijgen een LessonUp en ze gaan 

dan opdrachten maken, zodat ze de leerstof 

kunnen oefenen.

Hoofdzin en bijzin

In een samengestelde zin staat altijd een hoofdzin.

Aan die hoofdzin plak je nog een hoofdzin: hoofdzin + hoofdzin

Of je plakt er een bijzin aan:                                 hoofdzin + bijzin

De bijzin kan ook vooraan staan:                       bijzin + hoofdzin

Kenmerken hoofdzin

Een hoofdzin ziet er net zo uit als een enkelvoudige zin:

 

• het onderwerp en de persoonsvorm staan naast elkaar;

• de persoonsvorm staat op de eerste of tweede plaats in de zin.

kenmerken bijzin

In de bijzin verandert de volgorde:

 

• het onderwerp en de persoonsvorm staan uit elkaar (of je kunt ze uit elkaar halen).

• de persoonsvorm staat op de laatste of een na laatste plaats in de zin.

voorbeeld

De hond heeft honger. + De hond van de buren heeft haar bakje leeggegeten.

=

De hond heeft honger, omdat de hond van de buren haar bakje heeft leeggegeten.

Hoofdzin+bijzin

voorbeeld

Hij gaat vandaag naar school en hij gaat morgen naar de tandarts.

Hoofdzin+hoofdzin

Voegwoorden: en, of, want maar en dus

LET OP!

• Hoofdzin + hoofdzin: het voegwoord staat er altijd tussenin.

• Hoofdzin + bijzin: het voegwoord staat ertussenin.

• Bijzin + hoofdzin: het voegwoord staat helemaal vooraan.

• Zinsdelen benoemen: zet vóór het voegwoord een dubbele zinsdeelstreep. Benoem het voegwoord niet.

Oefenzinnen

 Timo voetbalt goed en ik kan het ook goed.

Hij wordt als eerste gekozen ,omdat hij goed speelt.

 Zijn vader is het beste in tennis.

Oefenen

Zijn opa scoorde vroeger ook vaak.

Marcel keept goed, maar ik keep beter.

Ik heb geen bal aangeraakt, toen Tessa met mij basketbalde.