H3 par. 3.2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Paragraaf 3.2

Nederland en Europa:

De Gouden Eeuw en het Rampjaar,

Handel en oorlog

Op de foto: Michiel de Ruyter

Doelen

Je kan...

1. uitleggen waarom de havensteden en schepen zo belangrijk waren voor de Nederlandse economie

2. uitleggen wat kapitalisme is en hoe dit opkwam in de Republiek

3. uitleggen wat handelskapitalisme is 

4. verklaren waarom er werkgelegenheid in de Republiek groot was en welke gevolgen dit heeft

5. de aanleiding geven voor het ontstaan van de handelsoorlogen van de Republiek tegen Engeland en Frankrijk

6. verklaren waarom er een einde kwam aan het stadhoudeloze tijdperk

Wat ga je doen:

1. Je leest de tekst in het boek zorgvuldig door. 

2. Je bekijkt deze presentatie. Beantwoord tijdens het bekijken van deze presentatie de vragen die er in staan. Dit doe je in de schrift. 

3. Je maakt in het werkboek de opdrachten: 3 tot en met 7, 10 en 11 (4b hoeft niet)

Je hebt ongeveer twee lessen voor deze paragraaf. 

Als je klaar bent laat je je werk aan de docent zien (alles wat je gemaakt hebt). Wanneer de docent goedkeuring geeft, mag je verder met het volgende onderdeel.

De Amsterdamse stapelmarkt

In de 17e eeuw verzorgden de Nederlandse schepen in heel Europa een groot deel van de internationale handel.

Amsterdam werd een stapelmarkt: kooplieden sloegen producten die ze kochten op in pakhuizen en verkochten ze daarna in binnen- en buitenland. 

Kooplieden dreven handel in een speciaal gebouw: de beurs

--> opkomst kapitalisme

Leg in eigen woorden uit wat kapitalisme betekent.

Bekijk de video en beantwoord de vragen

1. Leg uit wat de Oostzeehandel inhoudt.

2. Leg uit wat 'moedernegotie' betekent en waarom dit zo heet.

3. Leg uit waarom de VOC werd opgericht.

4. Welke producten gebruikte de VOC om mee te ruilen tegen specerijen?

5. Waarop had de WIC een monopolie?

6. Leg in eigen woorden uit wat handelskapitalisme betekent. 

Een bloeiende economie

Ook handel, landbouw en visserij bloeiden. Het gaf veel mensen kans op werk en inkomen. De werkgelegenheid trok veel migranten aan.

In de 17e eeuw was de Republiek het welvarendse land van Europa. Hierdoor noemen we de 17e eeuw ook wel de Gouden Eeuw. 

Oorlog in de 17e eeuw

• tot 1648: Vrede vam Münster (einde oorlog tegen Spanje)
• 1652 - 1654: Eerste Engelse Zeeoorlog --> Engeland VS. Republiek

Oorzaak: Engeland wil einde maken aan overmacht van Nederlandse handelaren.

• 1665 - 1667: Tweede Engelse Zeeoorlog --> Engeland VS. Republiek
• 1672 - 1674: Derde Engelse Zeeoorlog --> Engeland + Frankrijk VS. Republiek

Lodewijk XIV wil einde maken aan de macht van de Republiek en sloot een verbond met Engeland

Rampjaar

• 1672 aanval op De Republiek
  


• Engeland valt aan via zee, Frankrijk en Duits leger via land. Leger van de Republiek is zwak, vloot erg sterk.
• Michiel de Ruyter (Republiek) wint op zee
• Op land wint Frankrijk
• Gebroeders de Witt krijgen schuld van verzwakt leger --> worden vermoord door een boze menigte
• Willem III wordt stadhouder (in 1688 ook koning van Engeland) --> Willem III verdrijft Frans leger

Beantwoord de volgende vragen

1. Wie was Michiel de Ruyter en wat heeft hij voor de Nederlandse vloot betekent? 

2. Waarom eindigt in 1672 het stadhouderloze tijdperk?

3. Leg uit of je 1672 kan zien als het einde van de Gouden Eeuw voor de Republiek.

Klaar?

Dan laat je je uitwerkingen zien (zowel werkboek als schrift) aan de docent. Na goedkeuring mag je verder met de volgende paragraaf.