3.2 Nederland en Europa

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Herhaling vorige keer

Let op je krijgt vragen, gebruik je laptop!

Het absolutisme past het beste bij?

1. De Republiek
2. Engeland
3. Frankrijk
4. Spanje

Wat is de betekenis van absolutisme?

Noem minimaal 3 gewesten die bestonden in de republiek

Wat is een oligarchie?

1. Wanneer de koning alle macht heeft
2. Wanneer belangrijke mannen de macht hebben (adel, regenten)
3. Wanneer de macht ligt bij het parlement
4. Wanneer het volk het voor het zeggen heeft

Noem zoveel mogelijk kenmerken van het bestuur van de republiek

Uitleg 3.2 

Nederland en Europa

Wanneer was de Gouden Eeuw?

1. 16 eeuw
2. 17e eeuw
3. 18e eeuw
4. 19e eeuw

Hoe wordt de Republiek rijk?

• De Republiek heeft niet heel veel producten/grondstoffen

• Oostzeevaart (moedernegotie)
  
• Nijverheid
  

• Amsterdam wordt één grote marktplaats voor Europese producent.
• Antwerpen ingenomen 1585, blokkade Schelde.
  

Oostzeehandel

• Te veel mensen, te weinig voedsel
  - Graan importeren uit Oostzeegebied en verhandeld op stapelmarkt
  
  

Hoe wordt de Republiek rijk? (2)

• Republiek heeft geen hout en graan dus handel

• Alleen zuivelproductie en vis

• Dus handel met Oostzee

• Producten komen naar Amsterdam; Stapelmarkt

Handel en nijverheid in de 17e eeuw

Amsterdam als stapelmarkt:

• Noord-Europa: graan, hout en bont
• Zuid-Europa: wijn, zuidvruchten, zout
• Amerika: suiker en tabak
• Azie: specerijen

Pakhuizen

• Goederen werden opgeslagen om daarna verkocht te worden (stapelmarkt)
• Amsterdam als centrum van het kapitalisme

https://schooltv.nl/video/amsterdam-groeit-een-dorp-wordt-stad/#q=grachtengordel

Meer welvaart = Bevolkingsgroei

Bevolkingsgroei zorgt voor???

Verbind de verschillende gebeurtenissen uit de gouden eeuw van mensen die naar de Republiek kwamen met de juiste categorie.

Economisch

Religieus

Wetenschap

Vanuit Zuidelijke Nederlanden (België) vluchtten veel kooplieden naar Holland.

Vaak rijke mensen die geld en hun contacten meenamen.

Joden uit Spanje, Portugal en Midden-Europa naar Nederland.

Mensen komen naar Nederland om hun kritische boeken te publiceren.

Vanaf 1685 komen hugenoten (Franse protestanten) naar Nederland door Lodewijk XIV.

Was de Gouden Eeuw een oorzaak of een gevolg van de tolerantie in de Republiek?

1. Oorzaak
2. Gevolg

Aantekening

§2 Nederland en Europa

Gouden Eeuw

- 17e eeuw in Nederland

- Bloeiende handel, nijverheid en landbouw

- Amsterdam was de stapelmarkt van de wereld. 

- Republiek was het rijkste land van Europa.

- Amsterdamse kooplieden deden alles om zoveel mogelijk winst te maken: kapitalisme. 

- De kooplieden stopten een deel van de winst weer in de onderneming. Dit heet handelskapitalisme. 

Oorlog en vrede

1588-1648

• Tussen 1609 en 1621 werd 12 jaar lang niet gevochten: het Twaalfjarig bestand
• In 1648: Vrede van Münster (vrede met Spanje). Spanje erkende de Republiek als zelfstandig land.

De Vrede van Münster maakte niet alleen een einde aan de Tachtigjarige Oorlog tussen Spanje en de Nederlanden, maar ook aan de Dertigjarige Oorlog. Dit was een grote Europese oorlog tussen katholieken en protestanten.

In welk jaar werd de vrede van Munster afgesloten?

1. 1642
2. 1648
3. 1653
4. 1667

Waar maakte de vrede van Munster een eind aan?

1. Aan de Opstand tegen Munster
2. Aan de 80 jarige oorlog
3. Aan de oorlog met Engeland
4. Aan het conflict met de paus

Drie Engelse zeeoorlogen. 

1652 - 1654: Eerste Engelse Zeeoorlog  (Engeland VS. Republiek)

• Oorzaak: Engeland wil einde maken aan overmacht van Nederlandse handelaren.

1665 - 1667: Tweede Engelse Zeeoorlog (Engeland VS. Republiek)

• Uitkomst: Michiel de Ruyter behaalde een spectaculaire overwinning bij de rivier Medway. 

1672 - 1674: Derde Engelse Zeeoorlog  (Engeland + Frankrijk VS. Republiek)

• Oorzaak: Lodewijk XIV wil einde maken aan de macht van de Republiek en sloot een verbond met Engeland

Chatham

In 1667, midden in de Tweede Engelse Zeeoorlog, beleefde Michiel de Ruyter zijn grote moment.

 De Engelse vloot werd voor een groot deel vernietigd en de Royal Charles werd meegenomen naar Holland

Het Rampjaar 1672

• Tijdens de derde Engelse zeeoorlog tussen de Republiek en Engeland ging het flink mis!
• Engeland sloot een geheim verbond met Frankrijk, Keulen en Munster

 en ze vielen de Republiek aan!

Wie kreeg met name de schuld van de aanval op de Republiek?

1. Johan van Oldenbarnevelt
2. Johan de Bruin
3. Johan de Witt
4. Willem III

Wie werd na de moord op de gebroeders De Witt als stadhouder aangesteld?

1. Willem II
2. Willem IV
3. Maurits
4. Willem III

Aantekening

- Vrede van Munster -> 1648 -> Maakte een einde aan de Tachtigjarige Oorlog

- De Republiek voerde op zee de drie handelsoorlogen met Engeland: De Engels zeeoorlogen. 

- Engelsen wilden een eind maken aan de macht van de Nederlandse handelaren. 

- Michiel de Ruyter versloeg de Engelse vloot

- Derde zeeoorlog: Engelsen vochten samen met Fransen.