T3B2 enzymen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Enzymen

Welke enzymen ken je?

leerdoelen

Je kunt de bouw en werking van enzymen beschrijven

Je kunt de invloed van milieufactoren op de enzymactiviteit beschrijven

Stofwisseling wordt geregeld door enzymen. 

Elke stap in de stofwisselings-route vereist zijn eigen enzym!

Enzymen

• Het zijn eiwitten
• Naam: naam van substraat + ase
• Ze versnellen een proces, worden daarbij niet verbruikt (biokatalysatoren)
• Ze zijn substraat-specifiek
• De activeringsenergie gaat omlaag: er is minder energie nodig om de reactie te laten verlopen.

Sleep de enzymen naar het substraat

DNA

maltose 

vetten

RNA

peptiden

zetmeel 

lipase

amylase

DN-ase

RN-ase

pepsine

maltase

Elk enzym heeft dus zijn eigen functie:

• Splitsend enzym: hydrolyse m.b.v. water

• Opbouwend enzym: condensatiereactie
  

Cofactor

• Bindt op bindingsplaats substraat, waardoor substraat kan binden aan enzym
• Het enzym wordt dan apo-enzym genoemd
• Als cofactor een organische stof is wordt het co-enzym genoemd
• Co-enzymen: Bv. vitaminen en ATP

Co-enzym

Werking enzymen

• Cofactor: een speciaal ion of molecuul die nodig is voor de werking van een enzym 
• Apo-enzym: het eigenlijke enzymmolecuul wanneer cofactor nodig is
• Co-enzym: wanneer de cofactor een organische stof is (vitaminen en ATP)
• ATP kan dus zowel substraat als co-enzym zijn (bv. Na+/K+-pomp)

Wat heeft een enzym altijd nodig om een product te maken?

1. co-enzym
2. eiwit
3. fotosynthese
4. substraat

Wat betekent het dat een enzym substraatspecifiek is?

1. Een enzym kan maar één type substraat produceren
2. Een enzym kan maar één type substraat omzetten
3. Een enzym heeft maar één actief centrum
4. Een enzym wordt geactiveerd door één specifiek substraat

Enzymeigenschappen
Welke uitspraak over enzymen is juist?

1. Het apo-enzym bepaalt de substraatspecificiteit.
2. Het apo-enzym is een metaalion of een vitamine.
3. Het co-enzym bepaalt de substraatspecificiteit.
4. Het co-enzym is het eigenlijke enzym.

Een enzym katalyseert een reactie. Dat betekent:

1. Het enzym versnelt een reactie en blijft zelf intact.
2. Het enzym versnelt een reactie en wordt daarbij opgebruikt.
3. Het enzym past op een bepaalde stof.

leerdoelen

Je kunt de bouw en werking van enzymen beschrijven

Je kunt de invloed van milieufactoren op de enzymactiviteit beschrijven

Enzymactiviteit

De enzymactiviteit kan worden uitgedrukt in:

• de hoeveelheid substraat die per tijdseenheid wordt omgezet;
• de hoeveelheid reactieproduct die per tijdseenheid ontstaat.
  

De enzymactiviteit kan ook worden afgeleid uit de tijd die een bepaalde hoeveelheid enzym nodig heeft om een bepaalde hoeveelheid substraat om te zetten.

Enzymactiviteit

           de mate waarin een enzym een reactie versnelt

Afhankelijk van:

• Temperatuur
• pH
• Concentratie deelnemende stoffen
• Activatoren en remstoffen

Optimum temperatuur

Optimum pH

pH in het maag-darmkanaal

Regulering van stofwisseling

Activatoren:

sommige hormonen 

en medicijnen

Remstoffen:

zware metalen (lood en 

cadmium)

Productremming

De maximumtemperatuur van een enzym vertelt je...

1. ...bij welke temperatuur het enzym kapot gaat
2. ...bij welke temperatuur het enzym gaat werken
3. ...bij welke temperatuur het enzym het beste werkt
4. geen van genoemde antwoorden

Hoe heet het proces waarbij een eiwit zijn ruimtelijke structuur verliest door bijvoorbeeld te hoge temperatuur?

Welk enzym vertoont de grootste enzymactiviteit?

1. x (rood)
2. y (groen
3. z (paars)

Welk/welke enzym(en) kunnen worden opgewarmd tot 45 graden en weer afgekoeld en werken daarna nog steeds?

1. Geen van de enzymen
2. Alleen enzym z
3. Enzym z en y
4. Enzymen z, y en x

Enzymen x, y, en z kunnen werkzaam zijn in hetzelfde organisme

1. Juist
2. Onjuist

Bij 37 graden zijn er meer enzymen y dan z gedenatureerd.

1. Juist
2. Onjuist

Welke bewering klopt?

1. P is de minimumtemperatuur voor dit enzym.
2. Q is de optimumtemperatuur voor dit enzym.
3. R is de maximumtemperatuur voor dit enzym.

Welke bewering klopt? De stijging van de activiteit tussen P en Q komt doordat ...

1. er meer enzymen bijkomen.
2. er per enzymmolecuul meer stof wordt omgezet.
3. er meer substraat bijkomt.

Welke bewering klopt over de enzymactiviteit en de enzymconcentratie bij temperaturen P, Q en R?

1. Bij alle drie de temperaturen is de enzymconcentratie gelijk.
2. Tussen P en Q neemt de activiteit toe, omdat de concentratie van het enzym toeneemt.
3. Tussen Q en R neemt de activiteit af, omdat de concentratie van het enzym afneemt.

Hoe wordt de vorm van de grafiek genoemd?

1. een exponentiële kromme
2. een lineair verband
3. een optimumkromme

Bij A en B wordt evenveel enzymactiviteit gemeten (dus substraat omgezet). Dat betekent ...

1. dat er bij A meer enzymmoleculen actief zijn dan bij B.
2. dat er bij A en B evenveel enzymmoleculen actief zijn.
3. dat er bij A minder enzymmoleculen actief zijn dan bij B.

Een enzym katalyseert de reactie A + B ⇒ C. Men meet de concentratie C in de loop van de tijd. Wat kun je uit de grafiek concluderen?

1. Hoe meer C, des te trager de reactie, dus C versnelt de reactie.
2. De hoeveelheid C heeft een positieve invloed op de reactiesnelheid.
3. Hoe meer C, des te trager de reactie, dus C vertraagt de reactie.