Stijlfiguren 4H

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom havo 4

Wat gaan we doen?

Opdracht 5 verder bespreken

filmpje kijken over beeldspraak

zelf oefenen

Welk bijschrift kun jij bij deze twee foto's bedenken? 

"Het verschil tussen een leider en een baas"

Beeldspraak 

Er is sprake van beeldspraak als er figuurlijke taal wordt gebruikt. Figuurlijke taal houdt in dat de schrijver een ander woord gebruikt voor wat hij bedoelt. Wat voor ander woord hij gebruikt hangt af van de vorm beeldspraak die hij gebruikt.

 We gaan eerst kijken naar een filmpje van Arjan Lubach. 

Hij laat zien hoe beeldspraak in de praktijk gebruikt wordt en wat het effect daarvan is. 

Welke soorten beeldspraak?

De retorische vraag

Wil je soms dat er ingebroken wordt?

Een gloednieuwe telefoon, wie wil dat nou niet?

We moeten de opwarming van de aarde stoppen, toch?

Vergelijking

Hij lacht als een boer met kiespijn.

Daar loopt een beer van een vent. 

Haar studentenkamer was een zwijnenstal.

Metafoor

Die ezel is weer zijn telefoon vergeten!

Het leven is een weg met kuilen en hobbels.

Haar ouderlijk huis is nog steeds een veilige haven.

Verliefdheid voelt als een buik met gesmolten suiker. 

Wat is de bedoeling van een metafoor?

De lezer of luisteraar verrassen en prikkelen.

Iets (onbekends) uit te leggen door een beeld te schetsen dat je voor je ziet.  

Wat is taal?

We gaan nu zelf nadenken over zo'n vergelijking. 

Antithese

Tegenstelling: woorden of zinnen die een tegengestelde mededeling bevatten, staan bij elkaar.

Wij voeren geen bittere oorlog

onze wraak is zoet

Op school stonden ze op het bord geschreven,
Het werkwoord hebben en het werkwoord zijn;
hiermee was tijd, was eeuwigheid gegeven,
de ene werkelijkheid, de ander schijn. (Ed Hoornik)

1. Parallellisme
2. Antithese
3. Paradox
4. Hyperbool

Tautologie

Herhaling

Paradox

'Schijnbare tegenstelling': tegengestelde begrippen worden toch aan elkaar verbonden. 

Ik heb in het gras mijn wapens gelegd
en mijn wapens gaan geuren als gras
Ik heb in het gras mijn lichaam gelegd
mijn lichaam is geurig als hout bitter en zoet
(Lucebert)

1. Tautologie
2. Herhaling
3. Parallellisme
4. Opsomming

Hyperbool

Sterke overdrijving

Eufemisme

= verzachtende omschrijving, niet spottend bedoeld (in tegenstelling tot het understatement)

Ik moet even een kleine boodschap doen.

Onze drie kippen zijn helaas heengegaan. 

Ironie

Understatement

Overzicht stijlfiguren 

- Tegenstelling  (antithese)                                - Retorische vraag

- Herhaling                                                                 - Parallellisme

- Prolepsis                                                                  - Hyperbool

- Paradox                                                                    - eufemisme

- Opsomming                                                           - ironie

- Pleonasme                                                             - sarcasme

- Tautologie                                                              - understatement                                                    

     

Opdracht: de link naar poëzie

1. Kies uit je gedichtenbundel drie gedichten.

2. Analyseer de gedichten op literair taalgebruik. Kijk daarbij naar beeldspraak, stijlfiguren, symbolen, ironie.

3. Klaar? Maak de analyse verder af door naar rijm, vorm, metrum en inhoud te kijken.

4. Wat is de hoofdgedachte van het gedicht? Vallen de gedichten onder een thema?

Voor de volledige opdracht: zie ELO