5.9 Kruisingen (vwo)

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Deze les:

• Opstarten
• 
  
• Uitleg basisstof 2
• Zelfstandig aan de slag
  
• Afsluiting
  

Deze les:

Leerdoel: 

• Je kunt een kruisingsthema opstellen en daaruit de kans op een bepaald genotype en fenotype bij de nakomelingen afleiden. 

Tijdpad:

- 5 uitleg huiswerk HAVO

- 15 minuten uitleg BS 9 VWO

Huiswerk:

- HAVO: Maken oefentoets biologiepagina.nl

(inleveren foto van score)

- VWO: maken BS 9 opdr. 1, 2 en 3. 

Fenotype

Homozygoot

Een "onderdrukt" allel

De allelen voor een bepaalde eigenschap

Twee verschillende allelen voor een bepaalde eigenschap

Homozygoot dominant

Homozygoot recessief

Heterozygoot

De waarneembare eigenschap van een organisme

Twee gelijke allelen voor een eigenschap

Recessief allel

Gen

Heterozygoot

AA

aa

Aa

Kruisingen

Bij een kruising krijgen twee ouders samen nakomelingen.

Een kruising is een overzicht van:

• Fenotypen en genotypen van ouders
  
• De allelen (AA/ Aa/ aa) in de geslachtscellen
  
• De mogelijke genotypen en fenotypen van de nakomelingen

In een geslachtscel zit altijd:

• De helft van het aantal chromosomen uit een lichaamscel
• 1 allel van ieder gen
• 1 van de 2 geslachtschromosomen 

Kruisingen

In een kruisingsschema worden de generaties aangegeven door:

• P(arents): Ouders (... x ...)
• F1: De eerste generatie nakomelingen (kinderen)
• F2: De tweede generatie nakomelingen (kleinkinderen)

Stappenplan

1. Schrijf het fenotype van beide ouders op inclusief het geslacht
2. Schrijf het genotype van beide ouders hieronder
3. Schrijf de allelen in de geslachtscellen (gameten) op
4. Maak het kruisingsschema
5. Schrijf onder het schema de verhouding in genotypen op
6. Schrijf daaronder de verhouding in fenotype

1:1

bruin - wit

Je kunt met behulp van een kruisingsschema voorspellen wat de kans op een bepaald fenotype bij de F1 generatie is.

Dit kun je in een kruisingschema zetten. 

opties man    = boven horizontaal

opties vrouw = verticaal zijkant

In het schema worden de opties samengevoegd.

kruisingsschema

P

Allel in de geslachtscellen

Allel in de geslachtscellen

P1 heeft bruine ogen genotype AA

P2 heeft groene ogen genotype aa

Sleep de juiste letters naar het kruisingschema:

A

A

a

a

P1 heeft bruine ogen genotype Aa

P2 heeft groene ogen genotype aa

Sleep de juiste letters naar het kruisingschema:

A

a

a

a

T

A

A

a

a

a

a

a

a

Klopt het kruisingsschema?
bruin = dominant
blauw = recessief
Rex (vader) = heterozygoot
Floor (moeder) = blauwe ogen

1. Juist
2. Onjuist
3. Snap hier niets van

Oefenvraag

1 bruine heterozygote hengst krijgt nakomelingen met 1 blonde merrie.

- Hoe zien de nakomelingen eruit? Geef ook de verhoudingen in het genotype en fenotype.

Maak het kruisingsschema, als je klaar bent steek je je hand omhoog in teams. 

wat	Aan de slag met Thema 5, Basisstof 9 maken: opdr. 1, 2, 3. (online)
Hoe	lees de tekst van basisstof 9 goed door
Hulp	1) boek 2) klasgenoot 3) docent
Tijd	-
Klaar	Als je klaar bent met de opdrachten maak je de test jezelf van deze basisstof. Maak een samenvatting van de basisstof die jij lastig vindt.