LJ2 Biologie H6, 6,3

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 2

	Vak: Biologie Hoofdstuk 6, 6.3
1.	Lesopening
2.	Lesdoel + Leergebiedoverstijgende doelen
3.	Arrangementen + mini-check
4.	Instructie
5.	Begeleid inoefenen
6.	Zelfstandig werken
7.	Evaluatie

1. Lesopening

Pak je lesboek van Biologie en open je boek op p. 200 

2. Lesdoel +Leergebiedoverstijgende doelen

Aan het eind van deze les:

- Kun je uitleggen wat biologisch evenwicht is;

- Kun je uitleggen hoe soorten afhankelijk zijn van elkaar voor voedsel, een schuilplaats en voortplanting;

Leergebiedoverstijgende doelen:

3. Arrangementen + mini-check

Scoor je verdiept (8 of hoger) dan mag je zelfstandig aan het werk: 

De rest doet mee met de instructie

Wat betekent ' populatiegrootte'?

Wat is een ' territorium'?

Wat is ' symbiose'?

Wie maakt wat?

Had je alle vragen goed? Dan mag je zelfstandig aan het werk

De rest doet mee met de instructie 

4. Instructie

De populatiegrootte is het aantal organismen in een populatie. De populatiegrootte hangt af van de invloeden uit de omgeving, dus van de biotische en abiotische factoren. Als er voldoende voedsel is en er maar weinig vijanden (roofdieren) zijn, kunnen de konijnen in een bos zich goed voortplanten. De populatie konijnen wordt dan groter. Omstandigheden kunnen ook ongunstig zijn, bijvoorbeeld als er te weinig eten is. Er sterven dan meer individuen dan er geboren worden. Dan wordt de populatie kleiner. 

In veel ecosystemen worden de populaties soms groter, dan weer kleiner. Bij de meeste populaties schommelt de populatiegrootte door de jaren heen rondom een evenwichtswaarde. Dat noem je een biologisch evenwicht. In de afbeelding op de volgende slide zie je hoe het biologisch evenwicht tussen konijnen en vossen werkt. 

Verschillende manieren:

- Anticonceptiestaafje (implanon): ongeveer twee keer zo groot als een lucifer en wordt onder de huid in de bovenarm aangebracht. Elke dag geeft het staafje een kleine hoeveelheid hormonen af aan het lichaam. Het staafje kan 3 jaar blijven zitten. 

- Spiraaltje: wordt door een arts in de baarmoeder ingebracht. 

Binnen een populatie heeft elk individu relaties met soortgenoten. Konijnen leven bijvoorbeeld samen in een hol en krijgen samen jongen. Of ze vechten met elkaar om voedsel. Een relatie kan gericht zijn op concurrentie (competitie) of op samenwerking. Concurrentie is bijvoorbeeld strijden om voedsel, een partner of een veilige plek. Samenwerking is bijvoorbeeld een troep leeuwen die samen jagen op een prooi. 

Bij dieren die in groepen leven, zie je vaak rangorde. Éen dier is de baas, bijvoorbeeld in het oudste vrouwtje bij een kudde olifanten. Doordat iedere olifant zijn plek weet, zijn er minder gevechten. Ook het hebben van een territorium vermindert de kans op gevechten. Een territorium is een gebied dat wordt verdedigd door soortgenoten. Een territorium kan dienen als jachtgebied, maar ook als ruimte voor het grootbrengen van de jongen. 

Individuen van een soort moeten samenwerken om zich voort te planten. Er is dan paarvorming tussen een mannetje en een vrouwtje. 

Individuen van verschillende soorten kunnen een langdurige relatie met elkaar hebben. Zo'n langdurige samenleving noem je symbiose. Een voorbeeld van een symbiose is een korstmos.

Hierin leven een schimmel en een alg met elkaar samen. De alg maakt voedsel voor de schimmel door fotosynthese. De schimmel zorgt voor water en een beschutte plek voor de alg. 

5. Begeleid inoefenen

Intensief -->

Je maakt samen met de leerkracht opdracht 

6. Zelfstandig werken

Je maakt zelfstandig opdracht ... op bladzijde 202.

Ben je klaar?

Dan kijk je de opdrachten na.

Daarna pak je een boek en ga je in stilte lezen. 

7. Evaluatie

Hoe ging de les?

Kun je uitleggen wat biologisch evenwicht is? 

Kun je uitleggen hoe soorten afhankelijk zijn van elkaar?

Heb je nog ergens hulp bij nodig?

Huiswerk

Maandag 16 januari

6.3 opdracht