V6B 10e instructieles periode 1

WELKOM
            bij de les Nederlands 



                                      
     van 17 oktober
1 / 30
suivant
Slide 1: Diapositive
NederlandsMiddelbare schoolvwoLeerjaar 6

Cette leçon contient 30 diapositives, avec diapositives de texte.

time-iconLa durée de la leçon est: 55 min

Éléments de cette leçon

WELKOM
            bij de les Nederlands 



                                      
     van 17 oktober

Slide 1 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

lesinhoud

  • minipresentatie Frederik van Eeden
  • korte aanvulling Kloos en Gorter
  • nog iets over de Tachtigers
  • nog iets over Forum
  • korte herhaling WOII in de literatuur
  • korte herhaling Indië in de Nederlandse letteren
  • globaal overzicht toetsstof

Slide 2 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions



Les 9 - 
Literatuurgeschiedenis - 
De Tachtigers
Nog iets over
De Tachtigers
De beuk erin

Slide 3 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Denken in generaties is ook in deze tijd nog steeds een ding.
Als je iets anders wilt, is schoppen tegen de vorige groep een makkelijk begin.
De Tachtigers hebben dat 'generatieschoppen' tot een ware kunst verheven.

Slide 4 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 5 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Het werk van Perk werd postuum uitgegeven, Perk overleed al op 22-jarige leeftijd.

Kloos heeft ervoor gezorgd dat dit nog uitgegeven werd, maar hij heeft het flink aangepast. 
In 1941 werd het uitgegeven zoals het bedoeld was.
106 sonnetten schreef hij, een enorm aantal.


Op de volgende dia een link naar een radio-uitzending waar veel verteld wordt over deze bijzondere 
sonnettenkrans,

De Taalstaat
9 april 2022
op NPO Radio 1

Slide 6 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 7 - Lien

Cet élément n'a pas d'instructions

De breuk
De Tachtigers breken met de oude poëzie, vooral met de domineedichters. Zij breken met de kunst die op de maatschappij gericht is, die moralistisch is. 
Kunst moet individueel zijn, subjectief en anti-moralistisch. 

Slide 8 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Gebed
Genadig God, die in mijn boezem leest!
Ik vliet tot U, en wil, maar kan niet smeken.
Aanschouw mijn nood, mijn neergezonken geest,
En zie mijn oog van stille tranen leken!

Ik smeek om niets, hoe kwijnend, hoe bedroefd.
Gij ziet mij een prooi van bedwelmde zinnen:
Gij weet alleen hetgeen uw kind behoeft,
En mint het meer dan ’t ooit zichzelf kan minnen.

Geef, Vader, geef aan uw onwetend kroost
Hetgeen het zelf niet durft, niet weet te vragen!
Ik buig mij neer; ik smeek noch kruis, noch troost;
Gij, doe naar uw ontfermend welbehagen!
Ja, wond of heel; verhef, of druk mij neer:
‘k Aanbid uw wil, hoe duister in mijn ogen:
Ik offer me op, en zwijg, en wens niet meer:
‘k Berust in U, ziedaar mijn enigst pogen!

Ik zie U met kinderlijk ontzag:
Met christen-hoop, noch lauw noch ongeduldig.
Ach, leer Gij mij, hetgeen ik bidden mag!
Bid zelf in mij: zo is mijn beê onschuldig.

Bilderdijk
Romantiek

Kijk eens naar de verschillen met de Tachtigers.

Slide 9 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

IV Bij een geschenk (Twaalf geborduurde zakdoeken)
 
Lieve Truide, dit geschenk,
Klein, maar rein van zin,
Zegt u hoe ik aan u denk,
Hoe ik u bemin.
 
Reiner dan dit blank batist,
Blijv' steeds uw gemoed,
Want slechts zielereinheid is 't
Die ons heil behoedt.
 
O, gebruik ze lang en veel,
Teêr-beminde bruid,
Echte deemoed zij uw deel,
Als ge er u in snuit.
 
Want bedenk bij wát ge doet:
Wij zijn nietig stof-
God alleen geeft alle goed:
Hem zij alle lof
Frederik van Eeden
Tachtiger
steekt de draak met de
domineepoëzie 

Slide 10 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Tijdschrift
Dit was de spreekbuis voor de Tachtigers, in 1885 opgericht door o.a. Van Eeden, Kloos en Verwey. 

Belangrijke publicaties in De Nieuwe Gids waren:
- 'Mei' - Herman Gorter
- 'De kleine Johannes' - Frederik van Eeden
- 'Het boek van kind en God' - Willem Kloos
- 'Sonnetten' Debuut - Henriette Roland Holst

Slide 11 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Schrijvers en dichters
De Tachtigers waren de impressionisten van de taal. 
De weergave van het moment, het subjectieve, het individualistische 
en het anti-moralistische stond bij beide centraal. 

Slide 12 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

'Literatuur is de allerindividueelste expressie van de allerindividueelste emotie.'
Willem Kloos in een recensie over het werk van Gorter

Slide 13 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Nog iets over
     Forum


Vorm of vent

Slide 14 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Menno ter Braak
1902   -  1940

E. (Edgar of Eddy) du Perron 
1899  -  1940

Slide 15 - Diapositive

De mannen sterven op dezelfde dag, op 14 mei 1940, de avond van de Nederlandse capitulatie.

Menno ter Braak had al eerder aangegeven zelfmoord te plegen als Nederland door nazi-Duitsland bezet zou worden.
Eddy du Perron stierf aan hartfalen na het radiobericht over de Nederlandse capitulatie.
Maurice Roelants
1895-1966
Derde oprichter:
de Vlaming Maurice Roelants,
in Nederland worden vooral Ter Braak en Du Perron genoemd.

Forum bestond van 1932 - 1935
Vier jaargangen

In 1933 splitsing tussen Nederlandse en Vlaamse redactie. Vlaanderen was nog katholieker, Nederland vrijzinniger.

Slide 16 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Maatschappelijke tegenbeweging
  • Ze verzetten zich tegen gevestigde orde.
  • Ze waren fervente tegenstanders van het facisme, het nationaal socialisme en het communisme. Ze vonden ook dat er te weinig kritiek werd gegeven op de populistische stromingen.

Slide 17 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Literaire (tegen)beweging
  • Niet de vorm maar de vent: de persoon van schrijver stond centraal in de literatuur. Hiermee keren ze zich tegen de ideeën van                    De Tachtigers.
  • Ze waren tegen verliteratureluren. Inhoud voorop!
  • Ze waren fan van Multatuli: hij was het schoolvoorbeeld                   voor de combinatie persoonlijkheid en literair vernuft. 

Slide 18 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Vorm of vent-discussie

'Vorm' staat voor de autonomieopvatting:
   - kunstwerk is een losstaand gegeven
   - het gaat om de schoonheid daarvan of l'art pour l'art.

'Vent' staat voor aandacht voor de levenshouding en de 
auteur achter en in het werk. 
Forum was uitgesproken voorstander van de Vent.

Slide 19 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

 vent-poëtica:
  • Forum wilde persoonlijkheid van een schrijver (de vent) kunnen terugzien in zijn werk;
  • de schrijver moet zich in zijn roman vooral een oorspronkelijke, onafhankelijke geest laten zien;
  • auteur moest zich niet door collectieve bewegingen laten meevoeren, het draaide juist om het individuele bewustzijn;
  • engagement was hierbij een pre. 
 Eisen van Forum

Slide 20 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Zeer kritische redactie
  • De redactie van Forum was zeer kritisch: ze vonden de meeste ingezonden kopij ‘totaal mislukt’ (Roelants) en ‘zeer zwak’ of ‘gelul’ (Ter Braak) 
  • Teksten werden vaak in harde bewoordingen afgewezen vanwege 'te weinig diepgang', 'te weinig karakter' of 'een te nikszeggende, komische ondertoon'
  • De commentaren op 'redactie-enveloppen' waren berucht.

Slide 21 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 22 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Voorbij, maar niet vergeten
Het tijdschrift heeft veel betekend doordat het een brug probeerde te slaan tussen de Vlaamse en Nederlandse literatuur.
Maar nog meer waren het de verfrissende ideeën over literatuur van de oprichter, die ervoor zorgden dat tot op de dag van vandaag Forum als een belangrijke factor in de ontwikkeling van de moderne literatuur wordt gezien. 

In 1935 werd Forum opgeheven.

Slide 23 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

WOII in de literatuur
Harry 
Mulisch
Marga Minco
W.F. Hermans
Jan Campert
Joodse ouders
vader collaborateur, moeder joods
studie afbreken in de oorlog
verzetsstrijder

Slide 24 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Indië in de Nederlandse letteren
- 19e eeuw al aanklacht tegen misstanden in Nederlands-Indië
- toch kolonie gebleven met 'betere' omstandigheden, tot 1949 (Indonesië)
- thema = onafhankelijkheid van Indonesië
- ook Japanse concentratiekampen
- tweede generatie
Adriaan
van Dis
Marion 
Bloem

Slide 25 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

De Vijftigers = de experimentelen
reactie op WOII
--> menselijke waarden niet meer geloofwaardig
--> tegenstelling goed-kwaad wankelt

Nederland burgerlijk --> veel kunstenaars naar Parijs
Parijs = stad van vernieuwers, van vrijheid en creativiteit


Slide 26 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

existentialisme
filosofische beweging (de mens zoekt houvast)
                    Sartre, De Beauvoir en Camus: 
Ieder individu is gedwongen zijn eigen weg te zoeken in een absurde en chaotische wereld.


Slide 27 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Cobra
Karel Appel: 'ik rotzooi maar wat aan'
Corneille, Constant



Poëzie uit de dynamiek van de taal met beelden en associaties.
De lezer wordt bewust in verwarring gebracht.

Slide 28 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

De Vijftigers = de experimentelen
Gerrit Kouwenaar, Hans Andreus, Simon Vinkenoog, Jan G. Elburg, Hugo Claus

Fragment gedicht Lucebert:                        
                                                                Welke vormen van beeldspraak herken je?

Slide 29 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

toets
Kennen:
- poëzietechnieken: beeldspraak, stijlfiguren, rijmsoorten, metrum, strofenbouw
- 19e-eeuwse poëzie: domineepoëzie, genootschapspoëzie, luimige poëzie, poëzie met Weltschmerz
- kenmerken Tachtigers, Forum, WOII in literatuur, Indië in literatuur, Vijftigers

Toepassen:
- poëziekenmerken herkennen
- tijds-/stromingskenmerken herkennen

Slide 30 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions