1MH zak. lezen §4.5 i-uur

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

zakelijk lezen

§4.5

Wat heb je tijdens
de voorjaarsvakantie
gedaan?

lesinhoud

• deze week,
• instructie mavo over opmaak, doelgroep, feit, mening en een verzinsel,
• quiz,
• instructie havo over hoofd- en bijzaken, lezerspubliek en formeel en informeel taalgebruik,
• quiz,
• vooruitblik,
• check out.

deze week

Wat weet je over
een doelgroep?

Wat weet je over
de opmaak van
een tekst?

Wat weet je over
een feit?

mavo §4.5 opmaak

Een schrijver wil graag dat zijn tekst opvalt en de aandacht trekt, dat kan hij doen met een opmaak. 

Een opmaak kan je doen door illustraties toe te voegen, maar je doet het ook met dik gedrukte letters en kleur.

Als je een langere tekst heb, zorgen alinea's voor meer overzicht en duidelijkheid. Dit is ook een opmaak.

Je herkent tekstsoorten vaak door de opmaak, denk maar aan een krantenartikel, een advertentie of een stripverhaal.

mavo §4.5 doelgroep

Een tekst is altijd geschreven voor een doelgroep. Dit kan een brede doelgroep zijn: ouderen of jongeren. Maar het kan ook voor een specifieke doelgroep zijn geschreven: dansers of gamers.

Om er achter te komen voor welke doelgroep een tekst is geschreven, stel je jezelf de volgende vragen: 

1. Wat is het onderwerp van de tekst?
2. Wat is de bron van de tekst?
3. Wat is de aanspreekvorm?

mavo §4.5 feit, mening en verzinsels 

In een tekst staan niet altijd alleen maar feiten, soms probeert de schrijver zijn mening aan de lezer op te dringen. Het komt ook voor dat er zelfs verzinsels in teksten staan.  Wees alert op wat je leest en geloof niet zomaar alles.

Welke vraag stel je niet als je de doelgroep van een tekst wil achterhalen?

1. Wat is de bron?
2. Wat is de titel?
3. Wat is het onderwerp?
4. Wat is de aanspreekvorm?

Wat is niet waar?

Een feit is iets dat ....

1. je kan controleren
2. waar is
3. in de krant staat
4. op internet staat

wat weet je over
formeel taalgebruik?

Wat weet je over
een lezerspubliek?

havo §4.5 hoofd- en bijzaken

Hoofdzaken zijn de belangrijkste dingen die in een tekst verteld worden. In de kernzin van een alinea (meestal de eerste en soms de laatste zin) staan de hoofdzaak van de alinea.

Bijzaken zijn de details die de hele tekst aantrekkelijk maken om te lezen en soms beter te onthouden. De bijzaken staan niet in de kernzinnen.

Om een goede samenvatting te maken, noteer je alle hoofdzaken en 'vergeet' je de bijzaken.

havo §4.5 lezerspubliek

Een tekst wordt geschreven met een bepaald lezerspubliek in gedachte. 

1. Zo hè hè, lukte het om achter je telefoon vandaan te komen en dit artikel te lezen?
2. Wat fijn dat u de tijd neemt om ons artikel te lezen.

havo §4.5 formeel en informeel taalgebruik

Zin 1 uit de dia hiervoor is informeel taalgebruik, er wordt gebruik gemaakt van je en jij en er mag een grap in voorkomen.

Zin 2 is formeel taalgebruik , er wordt gebruik gemaakt van u en de toon is beleeft en netjes.

Is de zin hieronder formeel of informeel?
'Wij danken u voor uw medewerking.'

1. formeel
2. informeel

Is de zin hieronder formeel of informeel?
'Tof dat je dit zo oppakt.'

1. formeel
2. informeel

Wat is het lezerspubliek van de Hamel?

1. ouders
2. docenten
3. leerlingen
4. leerlingen van het HML

Een kernzin bevat ....

1. hoofdzaken
2. bijzaken
3. hoofd- en bijzaken

De hoofdzaken staan in de kernzin en de kernzin staat meestal aan het.........

1. einde en soms aan het begin van een alinea
2. begin en soms aan het einde van de alinea

Voor een samenvatting heb ik nodig de...

1. hoofdzaken
2. bijzaken
3. hoofd- en bijzaken

vooruitblik

tijdens de volgende les heb je tijd om vragen te stellen over de learnbeat opdrachten en bewijs 3. 

ik neem mee uit
deze les...