3W3 Het spijsverteringsstelsel

• AFP
• MBO
• Studiejaar 1

3

Het spijsverteringsstelsel

Na deze les...

1 Noem je de namen van de spijsverteringsorganen

2 Leg je uit wat vertering is en welke stoffen dit betreft. Ook vertel je de bijbehorende verteringsproducten

3 Vertel je de bouwlagen van het maagdarmkanaal en wat peristaltiek is

4 Noem je de organen die verteringssap maken

5 Noem je de functie van het gebit en de tandformule

vertering

5.1 Het spijsverteringsstelsel

Bekijk op blz 148 afbeelding 1

Geef antwoord op de vraag...

• geef de nummers de juiste naam

5.1 Het spijsverteringsstelsel

• lees 5.1 op bladzijde 149 tot 5.1.2
• geef antwoord op de vragen:
• wat maakt dat dit twee groepen zijn (afbeelding hiernaast)?
• wat is het verschil tussen een voedingsmiddel, voedingsstof en verteringsproduct?

eiwitten

koolhydraten

vetten

vitamines

mineralen

water

5.1 Het spijsverteringsstelsel

Het spijsverteringsstelsel neemt pas producten op als die klein genoeg zijn...

• grote stoffen moeten klein gemaakt worden
• dit klein maken heet verteren

5.1 Het spijsverteringsstelsel

voedingsstof en verteringsproduct...

• eiwitten, koolhydraten en vetten moeten dus klein gemaakt worden (verteerd)
• hun verteringsproduct is klein genoeg om opgenomen te worden door het spijsverteringsstelsel

eiwitten

koolhydraten

vetten

aminozuren

glucose

vetzuren glycerol cholesterol

5.1 Het spijsverteringsstelsel

voedingsstof en verteringsproduct...

• eiwitten, koolhydraten en vetten moeten dus klein gemaakt worden (verteerd)
• hun verteringsproduct is klein genoeg om opgenomen te worden door het spijsverteringsstelsel

middel	product	functie
eiwitten koolhydraten vetten	aminozuren glucose vetzuren glycerol cholesterol	brandstof bouwstof brand- en bouwstof

5.1 Het spijsverteringsstelsel

Een enzym is een stof (eiwit) dat de afbraak kan versnellen. Zo gaat de vertering dus sneller.

• voor elke voedingsstof is er een apart enzym
• het enzym splitst een stof in een  verteringsproduct

5.1 Het spijsverteringsstelsel

Enzymen worden gemaakt in spijsverteringsklieren...

• veel organen in het maagdarmkanaal hebben spijsverteringsklieren
• elke klier heeft een spiertje zodat de inhoud wordt weggeknepen

5.1 Het spijsverteringsstelsel

Elke klier maakt...

• slijm (S)
• één of meerdere enzymen (E)
• aanvullende stoffen (A)

slijmproducerende cellen

S

enzymproducerende cellen

E

cellen, die aanvullende
stoffen produceren

A

5.1 Het spijsverteringsstelsel

Organen met klieren zijn...

1 mond (speeksel of mondsap)
2 maag (maagsap)
3 lever (galsap)

1

2

3

5.1 Het spijsverteringsstelsel

Organen met klieren zijn...

4 alvleesklier (alvleessap)

5 dunne darm (darmsap)

4

5

5.1 Het spijsverteringsstelsel

Ons lichaam heeft niet voor alles wat we eten enzymen...

• voedingsvezels komen onverteerd weer het lichaam uit
• deze vezels helpen bij de peristaltiek

5.1 Het spijsverteringsstelsel

Het hele maagdarmkanaal is opgebouwd uit een aantal lagen:

• slijmlaag (geplooid, met spijsverteringsklieren)
• een dubbele spierlaag (kring- en lengtespieren)

slijmlaag

S

kringspieren

K

lengtespieren

L

5.1 Het spijsverteringsstelsel

De dubbele spierlaag zorgt ervoor dat het voedsel...

• één kant op gaat
• goed gekneed wordt met verteringssappen

Deze golfachtige beweging heet peristaltiek.

5.2 Het gebit

Het gebit bestaat uit elementen, de tanden en kiezen.

• tanden hebben één wortel en zijn om te bijten en scheuren
• kiezen hebben meerdere wortels en zijn om te pletten en malen

5.2 Het gebit

Een tand of kies is opgebouwd uit:

• een kroon, het zichtbare deel
• een wortel, die in de kaak zit

kroon

K

wortel

W

5.2 Het gebit

Een tand of kies is opgebouwd uit:

• de kroon bestaande uit hard glazuur
• onder de kroon zit het tandbeen, bedenkt met een laag cement
• het cement geeft houvast in het tandvlees

glazuur

G

cement

C

tandbeen met cement omgeven

B

5.2 Het gebit

Een tand of kies is opgebouwd uit:

• het mergdeel van het tandbeen is hol, de tandholte, waar bloedvaten en zenuwen zitten
• bloedvaten en zenuwen verlaten de tand of kies via het wortelkanaal

tandholte

H

wortelkanaal

W

5.2 Het gebit

Bij een volwassen gebit heeft elk kwadrant...

• 2 snijtanden
• 1 hoektand
• 5 kiezen

2

1

5

Na deze les...

1 Noem je de namen van de spijsverteringsorganen

2 Leg je uit wat vertering is en welke stoffen dit betreft. Ook vertel je de bijbehorende verteringsproducten

3 Vertel je de bouwlagen van het maagdarmkanaal en wat peristaltiek is

4 Noem je de organen die verteringssap maken

5 Noem je de functie van het gebit en de tandformule

Na deze les...

1 noem je de organen van borst-, buik en bekkenholte

2 leg je uit welke oorzaak een aandoening kan hebben

3 leg je uit hoe groei en ontwikkeling plaatsvinden

1 Noem je de namen van de spijsverteringsorganen

2 Leg je uit wat vertering is en welke stoffen dit betreft. Ook vertel je de bijbehorende verteringsproducten

3 Vertel je de bouwlagen van het maagdarmkanaal en wat peristaltiek is

4 Noem je de organen die verteringssap maken

5 Noem je de functie van het gebit en de tandformule

zelf maken

H5 Het spijsverteringsstelsel

• Opdracht 1 t/m 5