Les 5

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Welkom A2D

Lezen

Blz. 32

Lesdoel

- Je leert de spelling van het meervoud van zelfstandige naamwoorden en de spelling van bijvoeglijke naamwoorden.

Theorie meervoudsvorming

Vorige les hebben we gezien hoe we meervouden die eindigen op -en en meervouden die eindigen op een -s kunnen maken.Er zijn ook woorden die een meervoud op zowel -en als -s hebben. Denk hierbij aan woorden als: seconde, ventilator, tractor en groente. 

Andere meervouden

Niet alle meervouden houden zich aan deze regels:

 

- Sommige woorden hebben een 'dubbel meervoud' met -eren.

- Sommige woorden hebben een afwijkende meervoudsvorm (vaak wordt hierbij een tussenletter toegevoegd). 

Meervouden van leenwoorden

Leenwoorden uit het Latijn, Italiaans en Grieks houden hun oorspronkelijke meervoudsvorm, maar hier worden vaak Nederlandse meervoudsvormen bij gemaakt.

museum musea museums

index indices indexen

trauma traumata trauma's

cello celli cello's

Opdracht

Schrijf de volgende woorden in je schrift en zet het  meervoud erachter:

snoer

perzik

verlies

fotograaf

soepblik

epidemie

provincie

fotoalbum

haarspray

dominee

eikenblad

datum

Antwoorden

snoeren

perziken

verliezen

fotografen

soepblikken

epidemieën

provincies/provinciën

fotoalbums

haarsprays

dominees

eikenbladeren

data/datums

Bijvoeglijke naamwoorden

Een bijvoeglijk naamwoord vertelt iets over (een eigenschap van) een zelfstandige naamwoord. Hierbij kan het gaan om kleur, vorm, leeftijd enzovoorts. 

Een bijvoeglijk naamwoord heeft meestal een korte en een lange vorm. We gebruiken de korte vorm bij onzijdige woorden als het lidwoord 'een' wordt gebruikt. In alle andere gevallen gebruiken we de lange vorm. 

Voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord

Het bijvoeglijk naamwoord dat afgeleid is van het voltooid deelwoord is  een bijzonder vorm. Hiervoor geldt één regel. 

We schrijven het zo kort mogelijk op.

Hierbij letten we wel op de uitspraak... 

Dus niet: de uitgepute atleet, maar de uitgeputte atleet. 

Het stoffelijk bijvoeglijk naamwoord

Het stoffelijk bijvoeglijk naamwoord geeft aan van welk materiaal het zelfstandig naamwoord is gemaakt. Het stoffelijk naamwoord eindigt meestal op -en. 

Dit geldt niet voor nieuwere stoffen, waarvan de naam vaak uit het Engels afkomstig is. Denk aan plastic bekertje, aluminium fietsframe enzovoorts. 

Trappen van vergelijking

'Gewone' bijvoeglijke naamwoorden staan in de stellende trap. We kunnen ze ook in de vergrotende en de overtreffende trap zetten. 

Denk aan mooi, mooier, mooist; of: goed, beter, best.

Een uitgebreid schema is te vinden op pagina 263 van je boek. 

Aan de slag

-  Werk aan opdracht 2 t/m 9 op blz. 114/115.

Klaar?

- Zoek in tweetallen (mag ook alleen) de antwoorden op van vraag 1 op blz. 10.

Huiswerk

Maak opd. 2 t/m 5 op blz. 114/115.

Klaar

Lezen

Boek blz. 

Huiswerk maandag 9/1 5e uur

- Maken opd. 1,2 blz. 157.

Terugkijken

- Hoe vind je zinsdelen?

- Wat is de beste manier om de persoonsvorm te vinden?

- Welke vraag stel je om het onderwerp te vinden?

Wat is de persoonsvorm en het onderwerp van de volgende zin?:

- Misschien heeft mijn neefje wel een voetbal gewonnen voor mij?

Misschien

heeft

mijn neefje

wel

een voetbal

gewonnen

voor mij

heeft gewonnen

pv

ow

Maak zinsdelen bij de volgende zin:

- Tijdens mijn vorige vakantie heb een ik voor mijn vriendin een nieuwe armband gekocht in een leuk winkeltje.