Taalverzorging A meervoudsvorming

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Meervoudsvormen

Verkennen

Maak op blz. 128 oefening 1

Klaar?

Bekijk de meervouden van de woorden en bekijk wat opvalt aan de antwoorden die je hebt gegeven (per rijtje!). Zet een streep onder elk woord dat afwijkt volgens jou.

Antwoorden

1. gaten - graven - glazen - gassen

2. kerstliederen - paaseieren - ijsberen - gemoederen

3. fotografen - staven - hazen - vazen 

4. mummies - hoody's - displays - chimpansees

N.B. kerstliedje(s) => verkleinwoord in het meervoud. 

Meervoudsvorming

Zelfstandige naamwoorden

-s en -en

Maar er zijn natuurlijk uitzonderingen!

Meervoud op s/'s 

Je mag een -s gewoon aan een woord vastplakken als het eindigt op een medeklinker of als het woord eindigt op een -e.

Op het moment dat een woord op een klinker (a, o, u, i, y) eindigt, dan gebruik je 's (dit leesteken noem je een 'apostrof'). Ezelsbruggetje: Ik hOU vAn Y's

Voorbeeld:
kassa - kassa's              paraplu - paraplu's        computers
taxi - taxi's                       auto - auto's                      garages

Afkortingen

Afkortingen van zelfstandige naamwoorden, schrijf je ook met 's. 

Behalve als de afkorting eindigt op -s of -x dan komt er -en achter. 

Voorbeelden:

tv's

dj's

wc's

gps - gps'en

x - x 'en (voorheen twitter). 

Meervouden met een trema

Als de klemtoon van een woord op de ie ligt, dan gebruik je -eën. 

melodie - melodieën       fantasie - fantasieën

Als de klemtoon van het woord ergens anders ligt, dan gebruik je ën.

bacterie - bacteriën

porie - poriën

Andere meervoudsvormen

1) Woorden die in het meervoud de uitgan '-eren' krijgen.

kind - kinderen  / ei - eieren

2) Woorden die eindigen op - ik. 

Als de klemtoon op 'ik' valt dan krijgt het twee keer een k: blikken - snikken - klikken. 

Ligt de klemtoon niet op ik dan krijgt het woord maar één keer een 'k'. 

monniken, viezeriken, perziken

Leenwoorden 

We gebruiken in het Nederlands veel woorden die oorspronkelijk uit het Frans/Latijn/Grieks/Italiaans komen. Deze woorden hebben een afwijkende meervoudsvorm of een vernederlandste vorm. 

Voorbeeld Latijn, Grieks en Italiaans (beide vormen zijn dus goed!):

museum - musea of museums                technicus - technici of technicussen

centrum - centra of centrums                  crisis - crises of crisissen
datum - data of datums                               cello - celli of cello's 

Voorbeeld Franse leenwoorden (je voegt gewoon een -s toe): 

Café - cafés / logé - logés / cadeau - cadeaus / trottoir - trottoirs

extra oefeningen

https://www.cambiumned.nl/spelling/meervoudsuitgangen/

Bijvoeglijke naamwoorden

Bijvoeglijk naamwoorden

De mooie jas.

Het lelijke schilderij.

De rode fiets.

De zilveren ketting.

Bijvoeglijke naamwoorden

Verbogen bijvoeglijke naamwoorden (bvn): achter het bvn komt een 'e' te staan. Voorbeelden:

De mooie auto, de stoere meid, de leuke hond, de gezellige docent. 

Onverbogen bijvoeglijke naamwoorden (bvn): het bvn staat achter het zelfstandig naamwoord. Voorbeelden:

De auto is mooi, de meid is stoer, de docent is gezellig. 

Bijvoeglijke naamwoorden

Voltooide en onvoltooide deelwoorden kun je ook gebruiken als bijvoeglijk naamwoord. Regel=> schrijf je zo kort mogelijk, tenzij uitspraak belemmert wordt. 

Voorbeelden:

Het vergrote scherm  (niet vergrootte => verleden tijd)

De ontpitte kersen (kort opschrijven wordt dan 'ontpite' - belemmert de uitspraak)

Het beantwoorde bericht (niet beantwoordde want moet zo kort mogelijk)

De geredde drenkeling (gerede - uitspraak belemmering).  

Bijvoeglijke naamwoorden

Stoffelijk bijvoeglijk naamwoord --> eindigen op -en.

ijzeren schaar, papieren vliegtuig, houten stoel 

Is het bijvoegnaamwoord een Engels leenwoord dan gebruik je juist geen -en

plastic hoes, polyester shirt, linoleum vloer

 

Trappen van vergelijking

Stellende trap: neutrale vorm van het bvn (groot, leuk, mooi)

Vergrotende trap: uitgang - er

Overtreffende trap: uitgang -st

Voorbeelden van trappen van vergelijkingen: 

groot - groter - grootst

leuk - leuker - leukst

mooi - mooier - mooist

Trappen van vergelijking

Als het bijvoeglijk  naamwoord eindigt op een 'stomme -e' --> e klink als 'u' --> schrijf je de overtreffende trao met meest ervoor: roze - rozer - meest roze

Als het bijvoeglijk naamwoord eindigt op -sd, --st of -isch --> dan schrijf je ook meest voor de overtreffende trap: 

juist - juister - meest juist / logisch - logischer - meest logisch. 

Trappen van vergelijking

In enkele bijzondere gevallen verandert de spelling:

chic (chique) - chiquer - chicst

relaxed - relaxter - relaxtst (of meest relaxed). 

Trappen van vergelijkingen

Onregelmatige trappen van vergelijking: 

goed - beter - best

veel - meer - meest.

Aan de slag

Maken oefenboek blz. 128/129 opdracht 4/7/8

--> Antwoorden in je schrift!

--> Gebruik theorie Taalverzorging blz. 176-179.

+ oefenen cambiumned spelling - meervoudsvormen

+ filmpjes in deze Lesson Up kijken (link in Classroom!)