7.1 - Brandstoffen in voeding deel 1

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

7.1 Brandstoffen in voeding, deel 1

Brandstoffen voor mensen

5. Je weet wat een structuurformule is en je kunt dit tekenen.

6. Je kent de belangrijkste energiebronnen in voeding en je kunt er reactievergelijkingen van opstellen van de vorming of afbraak hiervan.

Je kunt (deze les):

- Uitleggen wat een structuurformule is.

- Aangeven wat de belangrijkste brandstoffen voor je lichaam zijn.

- Aangeven uit welke atoomsoorten koolhydraten bestaan en

- Enkele bekende koolhydraten noemen.

- De molecuulformules van glucose en sacharose (tafelsuiker) noteren.

- Zelf de kloppende reactievergelijking van fotosynthese en

- de verbranding van glucose opstellen.

- Uitleggen wat isomeren zijn en deze herkennen.

Brandstoffen in voeding

koolhydraten               vetten

 waarvan suikers         verzadigd

                                            onverzadigd

                                            meervoudig onverzadigd

  

Eiwitten, vitamines, vezels, mineralen                                              

Basis vetten en koolhydraten

Alle vetten en koolhydraten zijn organische moleculen. Dit zijn moleculen die kenmerkend zijn voor hun voorkomen in organismen. Organische moleculen zijn allemaal opgebouwd uit koolstof en waterstof. In het geval van vetten en koolhydraten: koolstof, waterstof en zuurstof.

Glucose

Sacharose

Kokos olie

Afbraak koolhydraten, structuurformules en isomerie

Hiernaast zie je de afbraak van sacharose (kristalsuiker).
Zoals je ziet ontstaan hierbij glucose en fructose.

Ze hebben dezelfde molecuulformule (C₆H₁₂O₆),
maar de atomen zijn anders met elkaar verbonden:
De structuurformule is anders.

Moleculen met dezelfde molecuulformule, maar
met een andere stuctuurformule noemen
we isomeren. Glucose en fructose zijn dus
isomeren van elkaar.
Glucose en fructose kunnen vervolgens worden
opgenomen in onze bloedbaan (--> monosachariden!).

Zetmeel

Zetmeel is asl het ware opgebouw uit heel erg
veel glucosemoleculen aan elkaar vast.

Om 1 glucose molecuul af te breken van zetmeel
is 1 molecuul water nodig. (zie vorige slide)

Als het de grootte heeft van glucose dan kan het 
pas worden opgenomen door ons lichaam.

Bij zetmeel duurt dit dus erg lang. Daarom wordt dit 

ook weleens een langzame suiker genoemd: Je krijgt over een groot tijdsbestek steeds een beetje energie.

Reactievergelijkingen:

Fotosynthese:

6 CO₂ (g) + 6 H₂O (l) --> C₆H₁₂O₆(s) + 6 O₂ (g)  (zonne-energie nodig)

Verbranding van glucose in ons lichaam:

C₆H₁₂O₆(s) + 6 O₂ (g) --> 6 CO₂ (g) + 6 H₂O (l)  (levert energie voor ons lichaam)

Afbraak van sacharose (tafel suiker):

C₁₂H₂₂O₁₁(s) + H₂O(l) --> 2 C₆H₁₂O₆(s) (glucose en fructose)

Afbraak van zetmeel:

1 (C₆H₁₀O₅)n (s) + n H₂O --> n C₆H₁₂O₆ (s)

(n =  een getal tussen de 30 en 3000)

Uit welke atomen zijn koolhydraten opgebouwd?

Hoe neemt ons lichaam suikers op?

Wat bepaald of een suiker snel of langzaam wordt opgenomen?

huiswerk

Maken de opdrachten over koolhydraten uit 7.1