Dorpskrant les 3: beeldspraak en stijlfiguren

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Les 3 De Dorpskrant

Stijlfiguren en beeldspraak

Leerdoelen

- Ik kan uitleggen wat beeldspraak is (herhaling).

- Ik kan uitleggen welke verschillende stijlfiguren er zijn.

- Ik kan zelf voorbeelden bedenken van beeldspraak en stijlfiguren om te verwerken in de artikelen van de krant.

Eisen schrijfopdracht...

- Verwerk in elke tekst 1 stijlfiguur, minimaal 3 verschillende en in totaal dus 6 verschillende stijlfiguren.

-Stijlfiguren om bijvoorbeeld uit te kiezen: herhaling, opsomming, tegenstelling, paradox, eufemisme, overdrijving, understatement, ironie, sarcasme.

De Dorpskrant

Nu aan de slag!

Wat? Maak de volgende quizvragen, opdrachten en oefeningen over stijlfiguren. Heel veel succes!

Van welk stijlfiguur is hier sprake: Piet laat zijn hond uit, omdat de hond van Piet anders in huis poept.

1. Hyperbool (overdrijving)
2. Herhaling
3. Understatement
4. Personificatie

Van welk stijlfiguur wordt hier gebruik gemaakt? "Natuurlijk mag je tijdens de uitleg naar de wc." Zegt de docent met een glimlach.

1. Sarcasme
2. Hyperbool
3. Ironie
4. Understatement

Welk stijlfiguur wordt hier gebruikt?
"Overgrootvader is na een kort ziekbed heengegaan."

1. Overdrijving
2. Hyperbool
3. Eufemisme
4. Understatement

Welk stijlfiguur wordt hier gebruikt?
"De miljardair deed minnetjes over zijn nederig stulpje."

1. Overdrijving
2. Hyperbool
3. Understatement
4. Eufemisme

In welke zin staat een understatement?

1. Peter wordt gek van de jeuk.
2. Peter moet een kleine boodschap.
3. Toen Peter klaar was met het overschrijven van de Bijbel, zei hij: "Ach, een kleine moeite."
4. Peter sterft van de honger.

Van welk stijlfiguur wordt hier gebruik gemaakt? "Hij heeft iets te diep in het glaasje gekeken."

1. Eufemisme
2. Understatement
3. Ironie
4. Tegenstelling

Van welk stijlfiguur wordt hier gebruik gemaakt? 'Wat fijn dat je mijn telefoon hebt laten vallen', zegt het meisje boos.

1. Hyperbool
2. Ironie
3. Herhaling
4. Sarcasme

Opdracht

Open een nieuw document in Word. Schrijf voor jezelf in je eigen woorden op wat de volgende stijfiguren zijn:
Personificatie
Hyperbool
Eufemisme
Understatement

Herhaling

Ironie

Sarcasme

Tegenstelling

Opsomming

Geef hierbij enkele voorbeelden om het te verduidelijken.

Lastig? Maak gebruik van het internet en speur de betekenissen van de stijlfiguren op!

Meer stijlfiguren...

Herhaling

Tegenstelling

Opsomming

Climax

Anti-climax

Herhaling

Er zijn verschillende stijlfiguren die te maken hebben met herhaling. Soms worden woorden letterlijk herhaald, soms zelfs hele zinnen, maar ook synoniemen zijn bijvoorbeeld een vorm van herhaling in de Nederlandse taal.

Herhaling (repetitio)

Je gebruikt twee keer hetzelfde woord.

Geld, geld is het enige wat hem bezig houdt.
Ja, ja, je kunt me nog meer vertellen.
Nooit, nooit ga ik daar nog eens naar toe!
Waar, o waar heb ik dat nu opgeslagen?

Tegenstelling

Een tegenstelling is heel simpel. Het zijn de dingen die het tegenovergestelde zijn.

Groot - klein

Dik - dun

Lang - kort

etc.

Opsomming

Een opsomming, of enumeratie, bevat dingen die bij elkaar horen en in een bepaalde volgorde opgeschreven worden. Deze herken je aan:

- Komma's.

- Aandachtsstreepjes.

- Soms een dubbele punt voorafgaand aan de opsomming.

Een voorbeeld

De docent wil graag dat er rustig, stil, geconcentreerd en met aandacht gewerkt wordt. De leerlingen willen:

- Meer vrije tijd.

- Minder school.

- Geen huiswerk.

*De onderstreepte zinsdelen bevatten een opsomming.

Climax

Anti-climax

Climax

Een climax bouwt op naar een hoogtepunt:

groot, groter, grootst

rijk, rijker, rijkst

3, 2, 1,... KaBOOOM!

Anti-climax

Een ant-climax bouwt op naar een hoogtepunt, maar heeft een teleurstellende afloop.

Groot, groter, nog groter, klein

3, 2, 1,... plof

Opdracht

Wat? Ga naar de website op de volgende sheet. Maak een aantal oefeningen over stijlfiguren en beeldspraak naar keuze.

www.cambiumned.nl

Einde van de les

Vooruitblik....

Aanwijzingen voor het schrijven...

Meervoudsvormen...

Verwijzingen...