3.1: De Griekse wereld

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

§3.1 De Griekse Wereld

• Surveillance-uren: waren ze effectief?
• Uitleg Kennen en Kunnen, check ELO!
  
• Wat weten jullie al?
• Nieuwe stof! 

Hoe beviel de toets?

010

Ik vond hoofdstuk 2 een leuk hoofdstuk (0 = helemaal niet leuk, 10= heel erg leuk)

010

Ik ken de stof van hoofdstuk 2 zo goed:

010

Zo had ik me voorbereid op de toets:

Oké, nu over de Grieken: waar denk je aan als je 'Het oude Griekenland' hoort?

Onze moderne marathon komt oorspronkelijk van de oude Grieken

1. Waar
2. Niet waar

De oude Grieken noemden zichzelf 'Hellenes'

1. Waar
2. Niet waar

De Grieken kopieerden veel Romeinse dingen zoals kunst, architectuur en literatuur

1. Waar
2. Niet waar

Jupiter was de oppergod in de Griekse godenwereld:

1. Waar
2. Niet waar

Het oude Griekenland was één georganiseerde staat

1. Waar
2. Niet waar

Aan het einde van deze les...

... kun je uitleggen wat stadstaten zijn.

... kun je uitleggen wat kolonies zijn.

... kun je uitleggen waarom de Grieken kolonies stichtten in andere gebieden.

... kun je uitleggen hoe de Grieken omgingen met andere culturen.

Kenmerkend aspect

• Burgerschap en wetenschappelijk denken in de Griekse stadstaat (zie blz. 138) 

3.1: De Griekse wereld

In deze paragraaf leer je:

• waardoor in Griekenland zelfstandige stadstaten ontstonden
• welke contacten de Grieken hadden met elkaar en met andere volken
• kenmerken van de samenleving van Athene

Oedipus en de sfinx van Thebe

'Wie loopt 's morgens op vier, 's middags op twee en 's avonds op drie benen?'

Griekenland

• Erg bergachtig, weinig geschikte landbouwgrond
  
• Bij gevaar vluchtten mensen naar hoge heuvels (akropolis) 
• Hieruit ontstonden stadstaten (poleis, enkelvoud: polis)

Stadstaten:

• Steden blijven door het moeilijke contact tussen andere stadstaten zelfstandig, ze zorgen voor zichzelf. Met een eigen regering en een eigen leger.
• Dit is een groot verschil met de Egyptische cultuur!

Stadstaat:

Een zelfstandige stad met het landbouwgebied eromheen noemen we een stadstaat. Zo'n stadstaat wordt ook wel een polis genoemd.

Middelen van bestaan van de oude Grieken:

• Handel, elke stad heeft een marktplein (de agora)
• nijverheid, (ambachten)
• visserij
• landbouw.

Samenleving van de oude Grieken:

De Griekse stadstaten hadden een landbouwstedelijke samenleving. De meeste mensen leefden van de landbouw, maar er waren ook steden met handel en ambachten.

Samenleving van de oude Grieken:

Bestond ongeveer uit vier lagen:

1. Vrije volwassen mannen, geboren in stadstaat
2. Migranten óf mannen waarvan één of beide ouders ergens anders waren geboren
3. Vrouwen (hadden weinig rechten)
4. Slaven (ongeveer een derde van de bevolking!)

Kolonies:

Kolonies: gebieden van een Griekse stadstaat buiten Griekenland

Waarom? Oorzaken van kolonisatie:

• maar 20% van de grond is geschikt voor landbouw.
• de bevolking groeide, boeren konden daardoor niet meer genoeg voedsel voor iedereen produceren.

Gevolgen van kolonisatie:

• Grieken vertrekken per schip uit hun stadstaten om zich op andere plaatsen te vestigen.
• Er ontstaan Griekse kolonies langs de kusten van de Middellandse en Zwarte Zee.
• Contacten met andere volkeren. (bijv. de 'Romeinen', op dat moment nog de Etrusken)

Sparta

• Sparta was een bijzondere polis
• Veel aandacht voor het leger en dus militaire zaken. 

Sparta

• De mannen hielden zich vooral bezig met militaire zaken
• De meisjes leerden vooral over poëzie en muziek
• De Spartaanse samenleving was anders dan de Griekse (zie boek) 

Grieken en andere volken:

Door de kolonies gaat het erg goed met de Griekse economie, de handel en de productie groeien. Door deze handel komen de Grieken in contact met andere culturen en volken.

Grieken en andere volken:

Leren van andere volken:

• Letterschrift --> ontstaan van het Griekse Alfabet
• Geld i.p.v. ruilhandel.

Aan de slag:

• Maak het huiswerk van paragraaf 3.1 (af): opdracht 1, 3, 4 en 8 
• Zorg dat je alle samenvattingen (2.1 t/m 2.4  + 3.1) in je schrift hebt staan
• Maak daarna een samenvatting van 3.2
• Helemaal klaar? Werk vast vooruit met de opdrachten van paragraaf 3.2: 1, 2, 4, 5 en 7