7.5 + 7.6

• Scheikunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

7.5 + 7.6

Programma

-Formatieve check	10 min
-Oefeningen nakijken	10 min
-Naamgeving & massa	25 min
-Massapercentages & significantie	15 min
-Oefenen	20 min

Formatieve check

Klik op de link om naar een nieuwe les te gaan, hierbij kan je zelf feedback geven op je leerdoelen:

Checks voor 7.5 + 7.6

De laatste slide sla je voor nu over, deze is voor het einde van de les!

Oefeningen nakijken

Ik loop langs om te controleren of je je spullen bij je hebt en of de oefeningen gemaakt zijn.

De antwoorden staan in het eerste tabblad van de Studiewijzer in Magister.

Leerdoelen

Wat behandelen we vandaag?

• Je kunt beschrijven uit welke deeltjes moleculaire stoffen zijn opgebouwd.
  
• Je kunt de naam en de formule van een moleculaire stof opstellen.
  
• Je kunt uitleggen wat molecuulmassa en atoommassa betekenen en deze berekenen.
  
• Je kunt het massapercentage van een atoomsoort in een verbinding berekenen.
• Je kunt met machten van tien rekenen.
  
• Je kunt grootheden en eenheden onderscheiden.
  
• Je kunt eenheden omrekenen.
  
• Je kunt met significante cijfers werken.

Systematische naamgeving

Verschillende moleculen hebben verschillende hoeveelheden atoomsoorten:

• Koolstofdioxide - CO₂
  
• Water - H₂O
  
• Glucose - C₆H₁₂O₆
  
• Zwavelzuur - H₂SO₄
  
• Liponzuur - C₈H₁₄O₂S₂
  

Systematische naamgeving (rationele naam)

Moleculaire stoffen met 2 atoomsoorten hebben een systematische naam:

• 1e atoomsoort: naam element
  
• 2e atoomsoort: uitgang -ide
  

Nummeriek voorvoegsel:

• hoe vaak komt een atoomsoort voor in een molecuul
  
• “mono” laat je bij het eerste atoom altijd weg
  

Voorbeelden

P2O5

difosforpentaoxide

PbCl₄

loodtetrachloride

Welke molecuulformule hoort bij welke naam?

Stikstof dioxide

Difosfor pentaoxide

Distikstof tetraoxide

Koolstof tetraoxide

N₂O₄

P₂O₅

NO₂

CS₄

Zouten

Let op!

Bij zouten hoef je niet systematische naamgeving te gebruiken!

CaF2 is niet calciumdifluoride maar gewoon calciumfluoride.

Triviale naam

Een aantal stoffen hebben een triviale naam (bekende naam, dus geen systematische naam)

Deze triviale naam wordt aan de stof gegeven omdat het vaak in het dagelijks leven gebruikt wordt.

Atoommassa

Atomen hebben natuurlijk een gewicht, maar omdat deze zo klein zijn, krijgt het zijn eigen eenheid.

Atoommassa: Het gewicht van een atoom in u.

1 u = 1,66∗10⁻²⁷ kg

Proton = 1 u

Neutron = 1 u

Atoommassa = protonen + neutronen

Massa’s terug te vinden in de Binas.

Molecuulmassa

Molecuulmassa: Het gewicht van 1 molecuul in u.

Bereken door de atoommassa’s van alle aanwezige atomen bij elkaar op te tellen.

Voorbeeld; glucose - C₆H₁₂O₆

C = 12,0 u → 6*12,0 =           72 u

H = 1,0 u → 12*1,0 =               12 u

O = 16,0 u → 6*16,0 =           96 u

72 + 12 + 96 =                        180 u

Zelf proberen: bereken de molecuulmassa’s van de volgende stoffen:
H₂O
CO₂
CH₄
Na₃PO₄
C₂H₆O₂

Massapercentage

Vorig jaar heb je geleerd over massapercentages.

Bijvoorbeeld wat is het percentage vet in een pot pindakaas.

Pindakaas = 100 g

Vet in pindakaas = 40 g

40/100 * 100% = 40%

Massapercentages

Het idee van massapercentages kan je ook gebruiken voor het percentage atomen in een molecuul.

Hoeveel procent ijzer zit er in ijzeroxide (Fe3O4)?

Hoe doe je dit?

Antwoord

Fe = 55,8 u

O = 16,0 u

IJzeroxide (Fe3O4) = 231,4 u

Fe3 = 167,4 u

u	231,4		167,4
%	100		???

u	231,4	1	167,4
%	100	0,432	72,34

Zelf proberen: Bereken het percentage aluminium in

Al​2​​O​3​​

Machten van 10

Heel af en toe kom je machten van 10 tegen bij scheikunde. (heel soms is er een examenvraag over)

Dus moet je weten wat het inhoudt.

Wie weet iets over machten van 10?

Het werkt zo:

• 106 = 10 × 10 × 10 × 10 × 10 × 10 = 1 000 000 (één miljoen). 106 spreek je uit als tien tot de macht zes.
  
• 103 = 10 × 10 × 10 = 1000 (tien tot de macht drie)
  
• 102 = 10 × 10 = 100 (tien tot de macht twee)
  
• 101 = 10 (tien tot de macht één)
  

• 10−1 = 0,1 (één tiende; tien tot de macht min één)
• 10−2 = 0,01 (één honderdste; tien tot de macht min twee)
• 10−3 = 0,001 (één duizendste; tien tot de macht min drie)
• 10−6 = 0,000 001 (één miljoenste; tien tot de macht min zes)

Je kunt dit gemakkelijk als volgt onthouden:

• 106 is een 1 met zes nullen erachter.
  
• 10−6 is een 1 met zes nullen ervoor.

Significantie

Bij natuurkundige rekenvragen staat vaak niet op hoeveel decimalen je iets moet afronden.

Dat komt omdat wij ons aan de significantie houden.

Significantie geeft aan hoeveel getallen wij in ons eindantwoord hebben.

• 56 is 2 significante getallen
  
• 3,41 is 3 significante getallen
  
• 5,1040 is 5 significante getallen
  

Maar let op 00060,6 heeft 3 significante getallen, nullen voor het eerste getal tellen niet mee.

Regels

Als we tijdens een berekening vermenigvuldigen of delen, dan is de significantie van ons eindantwoord hetzelfde als de kleinste significantie in onze berekening.

Regels

Wordt er tijdens een berekening opgeteld of afgetrokken, dan zitten er evenveel getallen achter de komma, als het getal met de minste cijfers achter de komma.

15,3 + 0,32 = 15,6

Oefeningen

Ga aan de slag met de volgende oefeningen:

Hoofdstuk 7 Paragraaf 5:

3, 4, 5, 7, 8abc, 9

Hoofdstuk 7 Paragraaf 6:

1, 2, 5, 9, 11, 13, 14

Welke leerdoelen beheers je?

Klik op de link, deze opent weer de check. Vul nu de laatste slide in:

Checks voor 7.5 + 7.6