Woordenschat 1

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Woordenschat 1

Onbekende woorden begrijpen

1.1: Betekenis afleiden uit de tekst

 1.2: Betekenis afleiden uit het woord

1.4: Figuurlijk taalgebruik 

Voorkennis:

1. Wat betekent woordenschat? 

2. Waarom is dit belangrijk? 

Wat betekent woordenschat?

Woordenschat 1

1.1 Betekenis afleiden uit de tekst 

Betekenis afleiden uit de tekst

Soms begrijp je niet goed wat een woord betekent. 

Stop dan niet met lezen!

Lees de volgende tips 

om de betekenis van het woord te vinden in een tekst.

    Betekenis afleiden uit de tekst

Tip 1

Zoek een woord in de tekst dat ongeveer hetzelfde betekent (een synoniem).

Tip 2

Zoek naar een omschrijving van het woord.

Lees de alinea waarin het woord staat helemaal. 

Soms geeft de schrijver in de zinnen voor of na het woord 

een uitleg of omschrijving.

   Betekenis afleiden uit de tekst

Tip 3

Zoek voorbeelden soms kun je hieruit de betekenis 

van het woord afleiden.

Tip 4

 Kijk of er in de tekst een tegenstelling staat. Ken je het tegenovergestelde woord, dan kun je de betekenis van het andere woord hieruit afleiden.

    Betekenis afleiden uit de tekst

Tip 5

Staat er een afbeelding bij de tekst? 

Soms kan die je ook helpen de betekenis te vinden.

OEFENEN

Noem een synoniem voor: drinken

Wat is het tegenovergestelde van:

vriezen

1. bevroren
2. dooien
3. Groningers
4. verwarmen

Wat is het tegenovergestelde van:

bol

1. boos
2. strak
3. hol
4. tulp

Rondvraag

Zijn er over dit onderdeel nog vragen?

Oefenen/huiswerk

Opdracht 7 in Nu Nederlands

Woordenschat 1

1.2 Betekenis afleiden uit het woord 

Betekenis afleiden uit het woord 

Soms kun je de betekenis van een onbekend woord vinden door goed naar het woord zelf te kijken:

Herken je een deel van het woord?

Herken je voor- en/of achtervoegsels bij het woord?

Lijkt het onbekende woord op een woord dat je wel kent?

Betekenis afleiden uit het woord 

Ik herken een deel van het onbekende woord:

voorrangsregel

Als je voorrang hebt, mag je iets doen voordat anderen het mogen.

Een regel vertelt je wat wel en niet mag.

Dus: Een voorrangsregel geeft aan wanneer je voor mag gaan.

Betekenis afleiden uit het woord 

Ik herken een voor- en/of achtervoegsel van het onbekende woord:

heractiveren

Activeren is iets actief maken.

Her- betekent opnieuw.

Dus: Heractiveren betekent dat je iets opnieuw actief maakt.

Betekenis afleiden uit het woord 

Het onbekende woord lijkt op een woord dat ik wel ken:

circuleren:

In ‘circuleren’ kun je het woord ‘cirkel’ herkennen.

Cirkel is een ander woord voor ‘rondje.

Dus: Circuleren betekent dus ‘rondgaan’ of ‘de ronde doen’.

Voorbeeld

OEFENEN

Nu Suze vijf jaar in Spanje woont, spreekt ze eindelijk accentloos Spaans.

- accentloos -

1. met een accent
2. zonder accent

Met vrijwilligerswerk kun je een betekenisvolle bijdrage leveren aan onze samenleving.

- betekenisvolle -

1. met weinig betekenis
2. van veel betekenis

Op 4 mei herdenken we de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en latere oorlogen.
- herdenken -

1. opnieuw aan iets of iemand denken
2. niet meer aan iets of iemand denken

De snelle temperatuurwisselingen van de afgelopen maanden zijn ongunstig voor de mens en de natuur.
- ongunstig -

1. heel goed
2. niet goed

Pas drie uur na het ongeval was de weg weer begaanbaar.

- begaanbaar -

1. je kunt eroverheen lopen of rijden
2. je durft er niet op te lopen of te rijden

Rondvraag

Zijn er over dit onderdeel nog vragen?

Oefenen / Huiswerk:

1.2 opdracht 4 maken in Nu Nederlands

Woordenschat 1

1.3 figuurlijk taalgebruik

In teksten kom je vaak zinnen met een

figuurlijke betekenis tegen.

Wanneer je zinnen met een figuurlijke betekenis letterlijk opvat, dan is het moeilijk om de tekst te begrijpen.

LETTERLIJK

precies zoals het 

geschreven is

FIGUURLIJK

- bij wijze van spreken

- er wordt iets anders bedoeld dan er eigenlijk staat

- ookwel beeldspraak genoemd

Helaas kwam er geen kip naar de gratis tennisles.

LETTERLIJK

Er kwamen geen kippen naar de gratis tennisles.

Helaas kwam er geen kip naar de gratis tennisles.

FIGUURLIJK

Er kwam helemaal niemand naar de gratis tennisles.

UITDRUKKINGEN

Dat zijn combinaties van woorden die samen een eigen,

soms figuurlijke, betekenis hebben.

Als je niet weet wat een uitdrukking betekent, dan zoek je in het woordenboek naar het eerste belangrijke woord uit de uitdrukking.

Tim en Tom kunnen heel goed samen door één deur.

Wat is de letterlijke betekenis?

Tim en Tom kunnen heel goed samen door één deur.

Bij welk woord zoek je in het woordenboek naar
de figuurlijke betekenis?

Lees de tekst

Dit verhaal zuig ik uit mijn duim.

De twee voetbalvrienden Geer en Ger kunnen meestal heel goed samen door één deur. Ze steunen elkaar door dik en dun.

Ze hebben ruzie als er een van de twee met het verkeerde been uit bed is gestapt. Als hun team een wedstrijd verliest, dan zijn de rapen gaar. Niets is goed en ze maken van een mug een olifant.

Gelukkig gaat dat snel voorbij en is alles weer koek en ei.

zuig ik uit mijn duim

1. altijd, onvoorwaardelijk
2. goed met elkaar overweg kunnen
3. verzin
4. maken van niets een groot probleem

samen door één deur

1. altijd, onvoorwaardelijk
2. goed met elkaar overweg kunnen
3. is het gedaan, is het zover gekomen
4. maken van niets een groot probleem

met het verkeerde been uit bed gestapt

1. uit je hoofd weten
2. met een slecht humeur de dag beginnen
3. is het gedaan, is het zover gekomen
4. maken van niets een groot probleem

dan zijn de rapen gaar

1. dan zijn er problemen
2. doen alsof je van niets weet
3. is het gedaan, is het zover gekomen
4. maken van niets een groot probleem

alles weer koek en ei

1. iemand respecteren hoe hij is
2. doen alsof je van niets weet
3. is het goed tussen die twee
4. maken van niets een groot probleem

Maak de uitdrukking af:

Iets in de oren ...

1. kennen
2. stoppen
3. knopen
4. meten

Rondvraag

Zijn er over dit onderdeel nog vragen?

Oefenen / huiswerk

Woordenschat 1.4  Figuurlijk taalgebruik 

Opdracht 1, 2, 3 en 5

Werk aan je woordenschat

We gaan luisteren naar een luisterboek,

want dan kun je ook nieuwe woorden en

uitdrukkingen leren...