Ordenen & Determineren

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Leuk om jullie hier te zien!

Leeuwestaartmakaken

Welke aap vind je interessant?

Waar kan jij even lekker 'zen' zijn?

Hou jij van honden of juist van katten?

Planning

• 10 min. bespreken toets.
• verder met thema 4 Ordening 
• deze ronden we volgende week al af met een PTA opdracht die 1x meetelt (hoef je niet voor te leren)
• Hiervoor moet je je werkboek hebben!

THEMA 4:

Ordening

Doel Vandaag:

1. Je ontdekt wat je nog weet over de ordening van organismen:

- de celtypes van de vier rijken.

- de plantgroepen.

2. Je leert organismen determineren met een determineertabel.

Groepen organismen

Hoelang geleden ontstond de mens (Homo sapiens) ongeveer (zie ook afbeelding 1)?

Opdrachten

Basisstof 1 (leven op aarde): Inzicht opdracht 8

De 4 rijken ordenen: kijken naar celtypes

Bekijk de volgende celkenmerken:

• aantal cellen: 1 of meer?
• celkernen: aanwezig of niet?
• celwanden: aanwezig of niet?
• bladgroenkorrels: aanwezig of niet?
• relatieve grootte

Welke cel is van een bacterie, en waarom?

1. Links: aanwezigheid bladgroenkorrels
2. Rechts: afwezigheid celkern
3. Links: aanwezigheid celkern
4. Rechts: aanwezigheid cytoplasma

De 4 rijken ordenen: kijken naar celtypes

Bekijk de volgende celkenmerken:

• aantal cellen: 1 of meer?
• celkernen: aanwezig of niet?
• celwanden: aanwezig of niet?
• bladgroenkorrels: aanwezig of niet?
• relatieve grootte

Bacteriën zijn prokaryoten:

• Geen celkern (!)
• Altijd eencellig
• Ja: celwand

Schimmels  zijn eukaryoten:

Ja: celkern, celwand, 1 of meer cellen

Geen bladgroenkorrels

Planten zijn eukaryoten:

Ja: celkern, celwand, 1 of meer cellen, en...

bladgroenkorrels!

Dieren zijn eukaryoten:

Geen celwand

Ja: celkern, 1 of meer cellen

Sleep het rijk naar de cel die daarbij hoort

Rijk van de dieren

Rijk van de planten

Rijk van de schimmels

Rijk van de bacteriën

 

Afb. 3

Tip: Maak een determineertabel of beslissingsboom die werkt voor jou! 

Je kan de Samenvatting vraag (pagina 251) hiervoor gebruiken als startpunt. 

Opdrachten

Basisstof 2 (organismen ordenen): Kennisvragen + Inzicht 7

Organismen Ordenen

• We gebruiken gemeenschappelijke kenmerken om organismen te ordenen
• Van hoofdgroep naar soort worden organismen in steeds kleinere groepen ingedeeld

eukaryoten -> dieren --> gewervelden -> zoogdieren -> apen (primaten) -> oude wereld apen -> makaken -> leeuwestaartmakaak

1 --> 2 --> Stam --> Klasse --> Orden --> 6 --> 7 --> Soort
Wat moet er op 2 staan?

1. Familie
2. Domein
3. Rijk
4. Geslacht

Leren Determineren

• Je kijkt naar bepaalde kenmerken
• De determineertabel of zoekkaart laat je weten naar welke kenmerken je moet kijken
• Je schrijft de stappen op (1 a- 2a - 3b)
• Op pagina 282 staat een bekend voorbeeld: de paardenbloem!

Afbeelding 1 - pagina 283:

Determineertabel voor dit hoofdstuk - je kan hier altijd op terugvallen.

Determineer deze vogel.

1. 1b - 3a Kievit
2. 1b - 3b Zilverplevier
3. 1a - 2a - 4a Kleine plevier
4. 1a - 2a - 4b Bontbekplevier

Opdrachten

Basisstof 6: Inzicht opdracht 3

Stel je voor: je bent de manager van de detimineertabellen bij de provincie Gelderland. 

Stel je voor: je bent de manager van de detimineertabellen bij de provincie Gelderland. Welke kenmerken zou jij gebruiken om deze drie organismen uit elkaar te houden? Noem drie kenmerken. 

A

B

C

Tot welke groep behoren deze organismen? Gebruik de determineertabel op pagina 283:

Organisme A

Organisme B