A2B - P4 - week 2- les 1 - H42 stijlfouten en herhalingen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2,3

Welkom!

Nederlands

Mevrouw Takken, TNL

[e-mail]

Aanwezig op: maandag, dinsdag, woensdag en vrijdag (SWS)

- Welkom 

- Stijlfiguren bespreken

- spelling H27

Doel:

- Je weet wat stijlfiguren zijn

- Je geeft aan of iets een stijlfout of een stijlfiguur is

Vandaag in de les:

Stillezen

Leg je boeken op tafel neer - je mag ook aan je literatuuropdracht werken

Stel, je schrijft een zin. Er komen geen rode of blauwe lijntjes onder je tekst en toch is het fout...

Dan kan het een stijlfout zijn: Je haalt woorden/uitdrukkingen door elkaar of je herhaalt iets dat er al staat. 

Stijlfouten

Contaminatie

Contaminatie is een combinatie van twee (of meer) woorden of uitdrukkingen die je door elkaar gebruikt. Vaak hebben deze woorden dan wel dezelfde betekenis, alleen zijn ze verkeerd gecombineerd. 

Contaminatie voorbeeld

Hij moet de presentatie overnieuw doen.

Of: Hij moet de presentatie over doen.

Of: Hij moet de presentatie opnieuw doen.

- Zou je die gegevens even voor mij willen nachecken?
Je checkt iets, of je kijkt iets na

- Een document uitprinten

Je print iets of je draait iets uit. 

Pleonasme

Pleonasme is het versterken van een woord, door een toevoeging van een ander woord met dezelfde betekenis. Het woord wordt dan dubbelop geschreven. Het toegevoegde woord is een eigenschap van het andere woordsoort. 

Altijd Twee woordsoorten

Pleonasme voorbeeld 

De ronde bal rolde over de grond.

Ronde versterkt het woord bal. Een bal is namelijk van zichzelf al rond, dus ronde geeft een extra toevoeging.

De witte sneeuw zorgde veroorzaakte een verblindend effect.
Sneeuw is altijd wit.

De Bitcoin-koers was flink omhoog gestegen.
Als iets stijgt, gaat het altijd omhoog. Iets stijgt, of gaat omhoog.

Twee woordsoorten

Tautologie

Tautologie is het benadrukken van een woord met een ander woord dat dezelfde betekenis heeft. Dus twee woorden met dezelfde betekenis die in één zin worden gebruikt.

Altijd zelfde woordsoort

Tautologie voorbeeld

- Zij krijgt het gratis en voor niets. 

Als je iets gratis krijgt, krijg je het al voor niets. Gratis en voor niets betekenen allebei hetzelfde. 

- Zij sloeg de tasjesdief bont en blauw.

Tautologie wordt door schrijvers ook gebruikt om iets te versterken,

Enkel en alleen (ingeburgerde tautologie = stijlfiguur)

Altijd zelfde woordsoort

We liepen door het groene gras naar de speeltuin.

1. contaminatie
2. pleonasme
3. tautologie

We liepen door het groene gras naar de speeltuin.

Dit is een pleonasme:

Gras is namelijk van zichzelf al groen. Het woord groene geeft een versterking aan het woord gras.

Altijd twee woordsoorten

Mijn mobiel is kwijt.

1. contaminatie
2. pleonasme
3. tautologie

Mijn mobiel is kwijt.

Of: Ik ben mijn mobiel kwijt.

Of: Mijn mobiel is weg. 

Contaminatie is een combinatie van twee (of meer) woorden of uitdrukkingen die je door elkaar gebruikt. Vaak hebben deze woorden dan wel dezelfde betekenis, alleen zijn ze verkeerd gecombineerd. 

Uit de kraan komt vloeibaar water.

1. contaminatie
2. pleonasme
3. tautologie

Uit de kraan komt vloeibaar water. 

 

Dit is een pleonasme:

Water is van zichzelf al vloeibaar. Het woord vloeibaar geeft een versterking van het woord water.

Altijd twee woordsoorten

De bal is omlaag gevallen

1. pleonasme
2. tautologie

Natuurlijk controleren we vanzelfsprekend de antwoorden.

1. pleonasme
2. tautologie

Ronde cirkel

1. pleonasme
2. tautologie

Wat klopt er niet aan de vorm van deze zin:

De groep leerlingen lopen snel naar de trein

Een woord uit een andere taal letterlijk vertalen, terwijl er een Nederlands woord voor is.

Barbarisme

Woorden passen zich aan elkaar aan:

Persoonsvorm en onderwerp zelfde hoeveelheid

- De groep (ev) loopt (ev) naar beneden.

- De brandweer(ev) is (ev) op tijd bij het brandende huis.

Verwijswoorden kloppen met het woord waarnaar verwezen wordt:

De leerlingen die ....

Het konijntje dat ...

(de-woorden verwijzen altijd met die en deze)

(het-woorden verwijzen altijd met dit, dat, of wat)

Congruentie en incongruentie

Woorden zijn niet goed op elkaar aangepast:

Persoonsvorm en onderwerp (niet) zelfde hoeveelheid

Fout: De groep leerlingen (ev) zijn (mv) verdwaald in de stad

Fout: De brandweer(ev) zijn (mv) net te laat om de kat te redden, hij was al uit de boom.

Verwijswoorden kloppen niet met het woord waarnaar verwezen wordt:

Fout: De regering presenteerde dinsdag hun plannen (moet haar plannen zijn)

Fout: Ze is een persoon dat iedereen mocht (moet die iedereen mocht zijn)

Congruentie en incongruentie

Woorden zijn niet goed op elkaar aangepast:

Persoonsvorm en onderwerp (niet) zelfde hoeveelheid

Fout: De groep leerlingen (ev) zijn (mv) verdwaald in de stad

Fout: De brandweer(ev) zijn (mv) net te laat om de kat te redden, hij was al uit de boom.

Verwijswoorden kloppen niet met het woord waarnaar verwezen wordt:

Fout: De regering presenteerde dinsdag hun plannen (moet haar plannen zijn)

Fout: Ze is een persoon dat iedereen mocht (moet die iedereen mocht zijn)

Congruentie en incongruentie

De groep leerlingen is verdwaald

- De brandweer is net te laat...

- De brandweerlieden zijn te laat...

Wat ga je doen:  

H42: opdracht 1, 2, 3, 4 ,6, 7, 8, 9 en 10

Wanneer: De volgende les heb je het af

Hoe: werk netjes. 

Wat doe je als je klaar bent?:

- Lees in je leesboek (+ werk aan je literatuuropdracht)

Wat als het niet lukt:

- Lees de theorie heel goed door.

- Overleg met je buurman/vrouw, kom je er dan nog niet uit: vraag de docent

Aan de slag