H2 - P1 - H42 stijlfouten uitleg + opdrachten

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2,3

Welkom!

Nederlands

Mevrouw Takken, TNL

[e-mail]

Aanwezig op: maandag, dinsdag, woensdag en vrijdag (SWS)

- Stijlfouten H42 

Doel:

- je benoemt alle stijlfouten

- Je benoemt het verschil tussen spel- en stijlfouten

- Je benoemt verschillende woordenwisselingen

In de deze LessonUp

Stel, je schrijft een zin. Er komen geen rode of blauwe lijntjes onder je tekst en toch is het fout...

Dan kan het een stijlfout zijn: Je haalt woorden/uitdrukkingen door elkaar of je herhaalt iets dat er al staat. 

Stijlfouten

Contaminatie

Contaminatie is een combinatie van 2 (of meer) woorden of uitdrukkingen die je door elkaar gebruikt. Vaak hebben deze woorden dan wel dezelfde betekenis, alleen zijn ze verkeerd gecombineerd. 

Contaminatie voorbeeld

Hij moet de presentatie overnieuw doen.

Of: Hij moet de presentatie over doen.

Of: Hij moet de presentatie opnieuw doen.

Zou je die gegevens even voor mij willen nachecken?
Je checkt iets, of je kijkt iets na

Pleonasme

Pleonasme is het versterken van een woord, door een toevoeging van een ander woord. Het woord wordt dan dubbelop geschreven. Het toegevoegde woord is een eigenschap van het andere woordsoort. 

Pleonasme voorbeeld 

De ronde bal rolde over de grond.

Ronde versterkt het woord bal. Een bal is namelijk van zichzelf al rond, dus ronde geeft een extra toevoeging.

De witte sneeuw zorgde veroorzaakte een verblindend effect.
Sneeuw is altijd wit.

De Bitcoin-koers was flink omhoog gestegen.
Als iets stijgt, gaat het altijd omhoog. Iets stijgt, of gaat omhoog.

Tautologie

Tautologie is het benadrukken van een woord met een ander woord dat dezelfde betekenis heeft. Dus 2 woorden met dezelfde betekenis die in één zin worden gebruikt.

Tautologie voorbeeld

Zij krijgt het gratis en voor niets. 

Als je iets gratis krijgt, krijg je het al voor niets. Gratis en voor niets betekenen allebei hetzelfde. 
of
Zij sloeg de tasjesdief bont en blauw.

Tautologie wordt door schrijvers ook gebruikt om iets te versterken,

Enkel en alleen (ingeburgerde tautologie).

We liepen door het groene gras naar de speeltuin.

1. contaminatie
2. pleonasme
3. tautologie

We liepen door het groene gras naar de speeltuin.

Dit is een pleonasme:

Gras is namelijk van zichzelf al groen. Het woord groene geeft een versterking aan het woord gras.

Mijn mobiel is kwijt.

1. contaminatie
2. pleonasme
3. tautologie

Mijn mobiel is kwijt.

Of: Ik ben mijn mobiel kwijt.

Of: Mijn mobiel is weg. 

Contaminatie is een combinatie van 2 (of meer) woorden of uitdrukkingen die je door elkaar gebruikt. Vaak hebben deze woorden dan wel dezelfde betekenis, alleen zijn ze verkeerd gecombineerd. 

Uit de kraan komt vloeibaar water.

1. contaminatie
2. pleonasme
3. tautologie

Uit de kraan komt vloeibaar water. 

 

Dit is een pleonasme:

Water is van zichzelf al vloeibaar. Het woord vloeibaar geeft een versterking van het woord water.

De bal is omlaag gevallen

1. pleonasme
2. tautologie

Natuurlijk controleren we vanzelfsprekend de antwoorden.

1. pleonasme
2. tautologie

Ronde cirkel

1. pleonasme
2. tautologie

Wat klopt er niet aan de vorm van deze zin:

De groep leerlingen lopen snel naar de trein

Woorden passen zich aan elkaar aan:

Persoonsvorm en onderwerp zelfde hoeveelheid

- De groep (ev) loopt (ev) naar beneden.

- De brandweer(ev) is (ev) op tijd bij het brandende huis.

Verwijswoorden kloppen met het woord waarnaar verwezen wordt:

De leerlingen die ....

Het konijntje dat ...

(de-woorden verwijzen altijd met die en deze)

(het-woorden verwijzen altijd met dit, dat, of wat)

Congruentie en incongruentie

Woorden zijn niet goed op elkaar aangepast:

Persoonsvorm en onderwerp (niet) zelfde hoeveelheid

Fout: De groep leerlingen (ev) zijn (mv) verdwaald in de stad

Fout: De brandweer(ev) zijn (mv) net te laat om de kat te redden, hij was al uit de boom

Verwijswoorden kloppen niet met het woord waarnaar verwezen wordt:

Fout: De regering presenteerde dinsdag hun plannen (moet haar plannen zijn)

Fout: Ze is een persoon dat iedereen mocht (moet die iedereen mocht zijn)

Congruentie en incongruentie

Welke stijlfout zit er in de zin hiernaast?

Welke woorden vormen de stijlfout(en)?

Leg uit waarom dit vaak niet wordt gezien als stijlfout.

Benoem welke stijlfout er in deze zin zit.

Welke woorden vormen de stijlfout?

Schrijf de zin op zonder contaminatie

Leg uit van welke stijlfout er in de zinnen hiernaast sprake is. 

Herschrijf zin a en b zodat ze wel kloppen.