spreekwoorden (leerjaar 2)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

SPREEKWOORDEN

1. Je weet het verschil tussen letterlijk en figuurlijk.
2. Je weet de betekenis van spreekwoorden en je kunt ze zelf gebruiken.

Spreekwoorden 

Wat zijn dat? 

• een korte, krachtige uitspraak die een wijsheid, een collectieve ervaring of morele opvatting weergeeft. 
• Een uitspraak die figuurlijk bedoeld is, maar ook letterlijk uitgelegd kan worden. 

Weet jij om welk spreekwoord het hier gaat? 

• Maak het letterlijk
• Wat ziet je? / wat gebeurt er?
• Spreekwoord: met vuur spelen
• Betekenis:  
• Gevaarlijke dingen doen.

Weet jij om welk spreekwoord het hier gaat? 

• Maak het letterlijk
• Wat zie je? / Wat gebeurt er?
• Spreekwoord: met vuur spelen
• Betekenis:  
• Gevaarlijke dingen doen.

Weet jij om welk spreekwoord het hier gaat? 

• Maak het letterlijk
• Wat ziet je? / wat gebeurt er?
• Spreekwoord: het kwartje horen vallen.
• Betekenis:  
• Iemand begrijpt iets. 

Weet jij om welk spreekwoord het hier gaat? 

• Maak het letterlijk
• Wat ziet je? / wat gebeurt er?
• Spreekwoord: het kwartje horen vallen.
• Betekenis:  
• Iemand begrijpt iets, 
• je hebt  het door 

Weet jij om welk spreekwoord het hier gaat? 

• Maak het letterlijk
• Wat ziet je? / wat gebeurt er?
• Spreekwoord: De koe bij de horens vatten / grijpen.
• Betekenis:  
• Direct een moeilijk gesprek aangaan,
  
• iets moeilijks aanpakken 

Weet jij om welk spreekwoord het hier gaat? 

• Maak het letterlijk
• Wat ziet je? / wat gebeurt er?
• Spreekwoord: De koe bij de horens vatten / grijpen.
• Betekenis:  
• Direct een moeilijk gesprek aangaan,
  iets moeilijks aanpakken. 

Weet jij om welk spreekwoord het hier gaat? 

• Maak het letterlijk
• Wat ziet je? / wat gebeurt er?
• Spreekwoord: Praten over koetjes en kalfjes.
• Betekenis:  
• Praten over nutteloze zaken. 

Weet jij om welk spreekwoord het hier gaat? 

• Maak het letterlijk
• Wat ziet je? / wat gebeurt er?
• Spreekwoord: Praten over koetjes en kalfjes.
• Betekenis:  
• Praten over nutteloze zaken. 

Wat betekent het spreekwoord:
'Over koetjes en kalfjes praten'?

Wat betekent het spreekwoord:
'Met vuur spelen'?

Wat betekent het spreekwoord:
'Tegen het zere been schoppen'?

Betekenissen spreekwoord

• Als je niet weet wat dit betekent, hoe kom je hier dan achter?
• Probeer het voor je te zien. / Maak het letterlijk. 
• Weet je het dan al?
• Figuurlijk (in je hoofd, fantasie) 
• Letterlijk (echt, precies zoals je het zegt)

• Benoem de 38 spreekwoorden. 
• Schrijf op wat je ziet = letterlijk
• De docent geeft je een werkblad.
• Je mag in tweetallen werken.

Opdracht  1

Opdracht 2

Luister goed. 

Schrijf de spreekwoorden op die je hoort. 

Welke 10 spreekwoorden zie je?

Lisa had slecht geleerd voor haar toets Nederlands. Maar een vos verliest zijn streken niet. Misschien kon ze wel afkijken! Ze zou dit varkentje wel even wassen. Misschien zat ze naast Oleg, hij schreef heel duidelijk. Dan viel ze met haar neus in de boter. 

Als ze een antwoord niet wist, sprak ze over koetjes en kalfjes om maar een antwoord te hebben staan. Ze voelde zich als een vis in het water. 

Oei, de docent liep langs. Ze moest eieren voor haar geld kiezen. Als ze nu zou afkijken, zou ze met vuur spelen. 

Haar vader spiekte ook op elke toets, natuurlijk de appel valt niet ver van de boom. 

De docent keek haar kant uit, maar ze was als een wolf in schaapskleren. 

Oeps, Oleg had zijn blaadje omgedraaid en bij Vera kijken was niet mogelijk. Haar handschrift was als zoeken naar een speld in een hooiberg. 

Lees de tekst voor en laat de leerlingen opschrijven welke spreekwoorden ze horen. 

Of makkelijker: 

slide 19 > laat de leerlingen de spreekwoorden zoeken. 

Het meisje Lisa had helaas maar slecht geleerd voor haar tentamen Nederlands. Met lange tanden begon ze aan de toets. In plaats van een duidelijk antwoord te geven, besloot ze over koetjes en kalfjes te praten om maar een antwoord te hebben staan. Toch beter dan bij de pakken neerzitten, dacht ze. Ze probeerde te variëren in haar antwoorden, maar het werd allemaal één pot nat. Zou ze nu spieken? Het was natuurlijk met vuur spelen, maar ze had het met vallen en opstaan geleerd. Haar vader spiekte ook op elke toets, natuurlijk de appel valt niet ver van de boom. Misschien gesnapt worden of toch proberen om een antwoord af te kijken? Elke medaille had natuurlijk een keerzijde, misschien zou het wel lukken. Helaas, toch betrapt: een ongeluk komt immers te paard en gaat te voet. Nu een slecht cijfer, maar bij de volgende keer zal als een feniks uit de as herrijzen.

In de volgende tekst staan 10 spreekwoorden. Haal ze er allemaal uit en schrijf de betekenis op. Zoek de spreekwoorden op op internet.