Persoonsvorm, gezegde en onderwerp

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

                 Nederlands grammatica zinsdelen

                  pv, wwg, o, lvw en mvw

Lesdoelen:

Aan het einde van deze les heb je kunnen toetsen of je

• de persoonsvorm,
• het werkwoordelijk gezegde,
• het onderwerp,
• het lijdend voorwerp,
• het meewerkend voorwerp

kunt herkennen. 

Waarom zou je grammatica willen leren?

1. om zinnen en woorden te begrijpen
2. om over een taal na te denken of te praten
3. om een vreemde taal te leren
4. om een woordenboek te gebruiken

Persoonsvorm

Is een werkwoord.

Iedere zin heeft een persoonsvorm.

De persoonsvorm maakt deel uit van het gezegde. 

Gezegde -> de persoonsvorm en alle andere werkwoorden in een zin.

3 manieren om persoonsvorm te vinden:

• Verander de tijd: Rick gaat naar een concert.                                   Rick ging naar een concert. 
• Verander het aantal: Wij gingen naar een concert. 
• Maak de zin vragend: Ging Rick naar een concert? 

Wat is de persoonsvorm in deze zin:

Vandaag krijgen jullie alweer onderwijs op afstand.

1. vandaag
2. krijgen
3. jullie
4. onderwijs

Gezegde

Werkwoordelijk gezegde: bestaat uit alle werkwoorden in een zin.

Stefan eet vaak hamburgers.

Stefan heeft vaak hamburgers gegeten.

Stefan zou vaak hamburgers hebben gegeten. 

Wat is in deze zin het werkwoordelijk gezegde?

Ik zou morgen frites willen eten.

1. zou
2. frites
3. zou willen eten
4. zou eten

Onderwerp

Persoon die of datgene wat in de zin iets doet of is.

Hoe vind je het onderwerp: wie/wat + gezegde.

De oude man fietste op het voetpad. 

Vraag: wie fietste?

antwoord: de oude man = onderwerp. 

De studenten van de Friese Poort weten het goede onderwerp te vinden.

Wat is het onderwerp?

1. De studenten
2. het goede onderwerp
3. weten
4. De studenten van de Friese Poort

Lijdend voorwerp

Wie/wat + gezegde + onderwerp.

De coach heeft zijn prijs overhandigd.

pv = heeft          gezegde = heeft overhandigd   

onderwerp = de coach -> wie heeft overhandigd? 

lijdend voorwerp= zijn prijs -> wat heeft de coach overhandigd? 

Het lijdend voorwerp is het zinsdeel dat 'ondergaat'.

Degene of datgene waarmee iets gebeurt, waarmee het onderwerp iets doet of van plan is. 

De kapster knipt het coronakapsel van de docent.

Wat is het lijdend voorwerp?

1. De kapster
2. het coronakapsel
3. het coronakapsel van de docent
4. de docent

Meewerkend voorwerp

Kun je aan voor plaatsen of weglaten   

(aan wie + gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp)

Denise geeft mij een cadeau. 

Persoonsvorm: geeft                        

onderwerp: Denise (wie geeft?)

lijdend voorwerp: cadeau (wat geeft Denise?)

meewerkend voorwerp: mij (aan wie geeft Denise een cadeau?)

Het zinsdeel dat iets ontvangt. 

Mijn buurvrouw leent mij vaak haar hond na 21 uur.

Wat is het meewerkend voorwerp?

1. na 21 uur
2. mij
3. haar hond
4. mijn buurvrouw

Hoe vind je een bepaald zinsdeel?

zin in een andere tijd zetten

wie/wat + gez + ond

wie/wat + gez

aan/voor wie?

persoonsvorm

lijdend voorwerp

onderwerp

meewerkend voorwerp

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

onderwerp

lijdend vvw

ww gezegde

meewerkend vw

bijwoordelijke bepaling

Zin:

Hangjongeren

hebben

de burgemeester

veel problemen

bezorgd

afgelopen zomer.

Lesdoelen

Je weet nu weer hoe je persoonsvorm, werkwoordelijke gezegde, onderwerp, lijdend voorwerp en meewerkend  voorwerp moet vinden. 

Je mag de rest van de les besteden aan het afmaken van de opdrachten in Teams en in Studiemeter (zinsdelen P2 en woordsoorten P1). We spreken een tijd af wanneer je terug komt in de les.