6. Moeten we meegaan of pas op de plaats maken?

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

MAATSCHAPPIJLEER 4HAVO

THEMA PLURIFORME SAMENLEVING 

PARAGRAAF 6: MOETEN WE MEEGAAN OF PAS OP DE PLAATS MAKEN?

Planning

•  Leerdoelen
• Verder met paragraaf 5
• Uitleg paragraaf 6

Leerdoelen

Aan het einde van de les kan ik:

• De belangrijke begrippen omschrijven, herkennen en toepassen op bronnen.
• Uitleggen dat nationale identiteit zowel verbindend als onderscheidens kan zijn.
• Nationalistische en kosmopolitische standpunten herkennen en onderscheiden.
• Drie manieren van identificatie onderscheiden.
• De samenhang uitleggen tussen identiteit, identificatie en sociale cohesie. 

Om te beginnen...

Wat is het verschil?

Migrant:

Asielzoeker:

Vluchteling:

Begripsbepaling

Migrant: Iemand die naar een ander land gaan om daar te leven.

Asielzoeker: Een migrant die zijn land ontvlucht om elder om bescherming te vragen.

Vluchteling: Iemand die in zijn land van herkomst gegronde vrees heeft voor geweld of vervolging vanwege ras, godsdienst, seksuele voorkeur, nationaliteit of politieke overtuiging. 

Dit heeft niemand anders = uniek

Dit hebben alle mensen = universeel

De groep(en) waarvan je deel uitmaakt

Identiteit

Persoonlijke identiteit

Groeps- en nationale identiteit 

wederzijdse beïnvloeding maar soms ook conflict. 

Persoonlijke identiteit

Identiteit is meervoudig / gelaagd en dynamisch!

Persoonlijke identiteit

Gelaagd/meervoudig =

• Ieder mens maakt altijd deel uit van verschillende groepen/gemeenschappen/subculturen waar je vaak een ander stukje van jezelf laat zien.
  
• Met een ieder van die groepen voel je je in meer/mindere mate verbonden.
• Je deelt normen, waarden, belangen of een gevoel met iedere groep en daardoor ontstaat identificatie. 

Persoonlijke identiteit

Persoonlijke identiteit

Dynamisch = aan verandering onderhevig

• Levensfase
• Vriendengroep
• Interesses
• Migratie
• Werk

Nationale identiteit

Waar bestaat een nationale identiteit uit?

• Gedeelde normen en waarden
• Gedeelde gebruiken en tradities
• Gedeelde geschiedenis
• Gedeelde taal
• Gedeelde politieke systeem

Nationale identiteit

--> Ook dynamisch

Cultuur en identiteit veranderen door de tijd heen.

• Vaak onmerkbaar en probleemloos.
• Soms met horten en stoten en conflict. 

Waarom veranderen culturen eigenlijk?

Nationale identiteit

Hoort Halloween bij de Nederlandse identiteit, en waarom? 

Nationale identiteit

Oorzaken dynamiek:

• Migratie
• Gebruik van techniek, media en communicatiemiddelen.
• Economie steeds internationaler.
• Politiek meer internationaal.

Is verandering van nationale identiteit wenselijk?

Welke veranderingen vind jij oké en welke niet?

Wat bepaald iemands antwoorden op deze vragen?

Terugkoppeling

Persoonlijke identiteit

Groeps- en nationale identiteit 

wederzijdse beïnvloeding maar soms ook conflict. 

Identiteit in de politiek

Nationalistisch --> Er is sprake van voorliefde van het eigen land, die gestuurd wordt vanuit de politiek. 

Kosmopolitisch --> Als iemand een gevoel van verbondenheid met de mensheid in het algemeen ervaart, dat sterker is dan enig gevoel voor nationale of regionale identiteit. 

Identiteit in de politiek

Nationalistische politieke partijen --> PVV, FvD

Kosmopolitische politieke partijen --> BIJ1, D66, PvdA, GroenLinks

0

Mensen die zich vooral verbonden voelen met Nederland zien etnische subculturen als gevaar. Waarom?

Sociale cohesie

Sociale cohesie --> Met het woord sociale cohesie bedoelt men de mate van samenhang en verbondenheid binnen een bepaalde groep mensen. 

Dit kan een land zijn, bijvoorbeeld Nederland, maar dit kan ook gaan over een straat, een schoolklas of de sportvereniging.

Waarom is sociale cohesie nuttig binnen een samenleving?

Sociale cohesie 

Functionele identificatie

Er is sprake van functionele identificatie op het moment dat mensen door anderen en zichzelf niet primair als lid van een etnische groep worden gezien, maar als individu met uiteenlopende functionele verbindingen. 

Functionele identificatie 

Mensen worden dan eerst gezien als lid van bijvoorbeeld een universiteit, een bedrijf of een sportvereniging 

---> en niet meer als allochtoon of autochtoon, Nederlander of nieuwe Nederlanders. 

Functionele identificatie

Functionele identificatie ontstaat wanneer personen een gemeenschappelijk belang hebben en waar sprake is van wederzijdse afhankelijkheid. 

“Ik ben naar Nederland gevraagd door ons personeel, door ons bedrijf. Ons bedrijf heeft ook gezorgd dat de mensen van het Friesland College bij ons stage kunnen doen.”

Meneer Ab, 10 maart 2010 (nadruk toegevoegd)

“Ik ben naar Nederland gevraagd door ons personeel, door ons bedrijf. Ons bedrijf heeft ook gezorgd dat de mensen van het Friesland College bij ons stage kunnen doen.”

Meneer Ab, 10 maart 2010 (nadruk toegevoegd)

Door het woordje ‘ons’ geeft hij te kennen dat hij bij hen hoort, dat hij lid is van die groep. Hij identificeert zich met het bedrijf en beschrijft zichzelf in termen van het bedrijf. Hier is sprake van functionele identificatie.

“Bij sport hoor je er gewoon bij. Bij voetbal, je bent met zijn elven. Niet dat de rest van de tien mensen dan gaan voetballen, nee je hoort er gewoon bij. Je bent betrokken bij het spel.”

Meneer Ab, 16 maart 2010

Sport werkt hier insluitend. Meneer Ab voelt zich een deel van het team. Er is sprake van wederzijdse afhankelijkheid bij voetbal. Samen heeft het team een doel om te winnen. Er kan hier ook gesproken worden van functionele identificatie.

Normatieve identificatie

Normatieve identificatie is steeds in ontwikkeling, de normen van nu zijn anders dan de normen van vroeger.

Met normatieve identificatie wordt het aanpassen aan de norm bedoeld, maar ook het aanpassen ván de norm.

Een norm is een ongeschreven gedragsregel die voorschrijft wat normaal is in een cultuur.

Normatieve identificatie

Het aanpassen van de norm houdt in dat er de mogelijkheid voor personen bestaat om hun eigen normen en opvattingen aan te houden en dat hierdoor een soort samensmelting van de normen in het publieke domein plaatsvindt 

----> waardoor de norm in het algemeen verandert. 

“Ik ben iemand die altijd het beste van mijn cultuur en het beste van de Nederlandse cultuur wil mixen. Bijvoorbeeld gastvrijheid, die heb ik nog steeds. Maar de directheid heb ik hier geleerd, van ik heb op dit moment geen tijd als je langs komt.”

Driss, 10 februari 2010

Emotionele identificatie

Emotionele identificatie treedt op wanneer er gevoelens van verbondenheid met inwoners van Nederland ontstaan en met Nederland als land. 

Emotionele identificatie

Dit kan zich bijvoorbeeld uiten in het hebben van een gevoel van trots op Nederland en de Nederlandse nationale identiteit of het hebben van een thuisgevoel in Nederland.

Bij emotionele identificatie hoeft er niet per se sprake te zijn van identificatie met één land. In een multiculturele samenleving zoals Nederland kunnen de inwoners meerdere loyaliteiten hebben zonder dat dit een probleem hoeft te zijn voor hun verbondenheid met Nederland

Emotionele identificatie

• De emotionele identificatie komt tot uiting in het voelen van trots voor Nederland en het voelen van trots dat zij Nederlands zijn. 

• Festiviteiten, rituelen en symbolen kunnen emotionele identificatie ondersteunen.

Sociale cohesie door identificatie 

Met identificatie ga je bindingen aan met een groep, je kijkt naar wat je deelt met die desbetreffende groep. 

Wat helpt in dit proces?

• Openstellen
• Contact

  Migrant ------------------>  Ontvangende samenleving 

Makkelijk proces?

NEE! Van beide kanten niet...

Hoogleraar Paul Scheffer: Fases in geschiedenis van migratie

• Vermijding
• Conflict
• Aanvaarding 

Vermijding

FASE 1:

Migranten die in een nieuw land aankomen, vertonen de neiging zit af te zonderen.

--> gevoelens van verlies van de vertrouwde omgeving.

--> vermijdende reactie van de nieuwe samenleving. 

Conflict

FASE 2:

Migranten en hun kinderen gaan zich een plek toe-eigenen in de samenleving.

--> opkomen voor hun rechten & inbreng leveren/mening geven

--> spanningen & conflicten met oorspronkelijke bewoners.

Aanvaarding

FASE 3:

Hoe kan men het beste samen leven?

--> Wanneer dit op democratische wijze gebeurt met oog voor ieders belangen, zullen de nakomelingen van migranten na verloop van tijd in de samenleving opgaan. 

Waar bevinden we ons nu?

1: Vermijding

2: Conflict

3: Aanvaarding

Toekomst van NL als pluriforme samenleving?

Moeilijk te voorspellen....

Niet alleen intern proces,

Ook externe factoren spelen een rol (economie, politiek, conflicten in de wereld, technologische ontwikkelingen etc.)