AGAA C2A Week 5 - Hoofdpijn (tijdens de les)

• assistenten in de gezondheidszorg
• MBO
• Studiejaar 1

Cursus 2A

Week 5: Hoofdpijn

Vorige week - vragen?

Paracetamol

NSAID's 

Opioïden

Werking, bijwerkingen, interacties, contra-indicaties

Inhoud vandaag

• Spanningshoofdpijn
• Migraine
• Clusterhoofdpijn
• Medicatieovergebruikshoofdpijn
• Eigenschappen, behandelbeleid (zonder en met medicatie), medicatie-eigenschappen

Welke hoofdpijn komt het vaakst voor?

1. Medicatieovergebruikshoofdpijn (MOH)
2. Migraine
3. Spanningshoofdpijn

Bij welke hoofdpijnsoort komen patiënten het vaakst naar de apotheek

1. Medicatieovergebruikshoofdpijn (MOH)
2. Migraine
3. Spanningshoofdpijn

Spanningshoofdpijn

• Bij 25-60% van de bevolking
• Vaker bij vrouwen dan bij mannen
• Oorzaak onbekend (stress is geen oorzaak, houdt wel in stand)
• Tweezijdig
• Drukkend of knellend
• Licht tot matige intensiteit
• Geen toename bij lichamelijke activiteiten
• Chronisch (>15dgn/maand) of episodisch (infrequent <1 dag/maand, frequent 1-14 dgn/maand)

Migraine

• Bij ong. 15% van bevolking
• Vaker bij vrouwen dan mannen (1:3)
• Neemt af met leeftijd
• Hoge ziektelast
• Gemiddeld 1,5 hoofdpijndag per maand
• Oorzaak niet duidelijk, periodieke ontregeling zenuwstelsel

 

Migraine

• Meestal eenzijdig
• Bonzend
• Matig tot heftige intensiteit
• Toename door lichamelijke activiteiten
• Vaak overgevoeligheid voor licht en geluid en misselijkheid
• Aanval duurt 4-72 uur

Onderscheid spanningshoofdpijn en migraine

• Tweezijdig versus enkelzijdig
• Licht versus matig tot heftige intensiteit
• Lichamelijke beweging
• Geen misselijkheid bij spanningshoofdpijn

Clusterhoofdpijn

• Eenzijdig, vaak rondom oog
• Pijn scherp, brandend, knellend - variabel
• Zeer heftige pijn
• Niet mogelijk lichamelijke activiteit te doen
• Vaak 's nachts, tranend oog, neusverstopping, zweten voorhoofd
• Onrustig, bewegingsdrang
• Nooit met misselijkheid/braken
• 1 aanval duurt 15-180 minuten
• 1 aanval per 2 dagen tot 8 aanvallen per dag

Medicatieovergebruikshoofdpijn

• Bij 2-3% van bevolking
• 4 x zo vaak bij vrouwen
• Hoe langer spanningshoofdpijn/migraine bestaat, hoe groter de kans - meeste tussen 50-60 jaar
• Door overgebruik pijnstilling ontstaat dagelijkse hoofdpijn
• Minstens 15 dagen per maand hoofdpijn
• Ontstaat bij >3 maanden gebruik van pijnstillers: 15 of meer dgn/maand pcm en NSAID's, 10 of meer dgn/maand triptanen

Wat is de meest voorkomende oorzaak van chronische dagelijkse hoofdpijn?

1. Medicatieovergebruik
2. Stress
3. Slaapproblemen

Behandeling spanningshoofdpijn

Meestal zelfzorg

Bij voorkeur kortdurend met paracetamol

Soms NSAID's, maar i.v.m. bijwerkingen niet voorkeur

Vooral opletten op overgebruik

Géén preventief gebruik van pijnstillers

Behandeling migraine

Aanvalsbehandeling versus preventieve behandeling

Aanvalsbehandeling migraine

Vroege behandeling (piek na 1-2 uur)

Voldoende hoog doseren

Te gebruiken: paracetamol, NSAID's, acetylsalicylzuur, triptanen

Paracetamol 20% pijnvrij na 2 uur, pijnvermindering bij 50-60%

NSAID's 30% pijnvrij na 2 uur, pijnvermindering bij 60%

Triptanen vergelijkbaar met NSAID's

Triptanen - toepassing

Geen pijnstillers, maar doen iets met de vaten in de hersenen. Alleen werkzaam bij migraine en clusterhoofdpijn

Voorbeelden: sumatriptan, eletriptan, naratriptan, rizatriptan

Effectiviteit persoonsgebonden

Verschil in halfwaardetijd (eletriptan bijv. langer)

Verschillende toedieningsvormen (tablet, neusspray, injectie)

Triptanen - veiligheid

Bijwerkingen: duizeligheid, slaperigheid, soms kortdurend zwaar drukkend gevoel op armen en borst -> geen paniek

Contra-indicatie: cardiovasculaire aandoeningen want zorgt voor samenknijpen van de vaten (vasoconstrictie)

Interacties: niet relevant (MAO-remmers = antidepressivum)

Onderhoudsbehandeling migraine

• Bij twee of meer aanvallen per maand
• Succesvol als aanvallen met 50% afnemen --> werkt bij ong. de helft van de patiënten
• Effect beoordelen na 3-6 maanden
• Dosering medicijn stapsgewijs ophogen

Onderhoudsbehandeling migraine

Medicijnen: 

1. candesartan (ATII-antagonist, antihypertensivum)

2. metoprolol of propranolol (betablokkers, antihypertensivum)

3. amitriptyline (TCA, antidepressivum)

Let op: allemaal gecontra-indiceerd tijdens de zwangerschap

Meneer Brouwer heeft last van migraine. Hij start met candesartan als preventieve behandeling van de migraineaanvallen. De voorschrijver heeft de patiënt een aantal zaken verteld: wat is juist?

1. candesartan doet 75-90% van de aanvallen verdwijnen
2. candesartan werkt binnen een paar weken
3. candesartan wordt bij migraine gestart in een opbouwdosering

Behandeling clusterhoofdpijn

Aanvalsbehandeling:

Zuurstof en triptanen

Geen maximum aan triptanen per dag

Onderhoudsbehandeling: 

Verapamil (calciumantagonist, antihypertensivum) - alleen in periodes van clusteraanvallen

Meneer Willems, 46 jaar, heeft migraine en gebruikt daarvoor steeds meer aanvalsmedicatie, zoveel dat er medicatieovergebruikshoofdpijn is ontstaan. Wat is de beste strategie om dit aan te pakken?

1. langzaam de aanvalsmedicatie afbouwen
2. stoppen zonder medicamenteuze ondersteuning
3. stoppen met medicamenteuze ondersteuning

Behandeling medicatieovergebruikshoofdpijn

Stoppen met alle aanvalsmedicatie: 

Triptanen - 2 maanden

Analgetica - 3 maanden

Werken of dagelijkse activiteiten de eerste weken niet mogelijk.

Bij 25-30% van de mensen geen afname hoofdpijn

Volgende week

Huiswerk:

Opdrachten week 5 afmaken

Voorbereiding:

Week 6 en 7: reuma en jicht

Zie opdrachten onder 6.1 en 7.1