H2 Verwijswoorden + herhaling samentrekking

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Deze les

Herhalen we: samentrekking controleren en verbeteren

Nieuw: H2 Grammatica zinsdelen en formuleren: verwijswoorden

Aan welke drie voorwaarden moet zijn voldaan voordat een samentrekking mag plaatsvinden in een zin?

Stappenplan 

1. Bepaal wat er is weggelaten.
2. Bepaal de functie, de betekenis en het getal van het eerste deel.
3. Bepaal de functie, de betekenis en het getal van het tweede deel. 
4. Alles hetzelfde? Goede samentrekking. 
5. Niet? Voeg de ten onrechte weggelaten delen toe.

Samentrekkingen controleren en verbeteren

• Controleer en verbeter indien nodig.
• Geef bij een foutieve samentrekking aan, aan welke voorwaarde niet is voldaan. 
• Tweetallen 
• 5 min. 
• Spinner bepaalt de beurt.

1. In het laboratorium wordt een nieuwe installatie gebouwd en kasten neergezet.
2. Het lukte hem niet om de beste te blijven en begon nerveus te worden.
3. De broek stond hem goed en heeft hij de rest van de dag gedragen.
4. Marten is een gameliefhebber en dan ook vaak met zijn vrienden aan het gamen.

H2 Verwijswoorden

Wanneer gebruik je welke verwijswoorden? 

Formuleren: fouten met verwijswoorden herkennen en verbeteren

1. Geef aan waar het woord 'wat' naar verwijst.
2. Geef ook de betekenis.

Mijn ouders kochten een vakantiehuis in Frankrijk, wat wij erg leuk vonden.

1. Geef aan waar het woord 'dat' naar verwijst.
2. Geef ook de betekenis.

Mijn ouders kochten een vakantiehuis in Frankrijk, dat wij erg leuk vonden.

Verwijswoorden

Verwijswoorden zijn woorden waarmee wordt terugverwezen naar een of meer woorden die eerder genoemd zijn.

Dat eerdere woord of die eerdere woorden noemen we het antecedent.

Extra uitleg hen/hun

Overige verwijswoorden

• dat: het-woord
• wat: overtreffende trap, onbepaald voornaamwoord, hele zin of een deel van een zin 
• vz+ wie: personen ( De leerlingen over wie wij spreken....)
• waar + vz: zaken + dingen (De zaken waarover wij spreken.....)

Kies het juiste verwijswoord.
Het bedrijf kon niet voldoen aan de vraag van … klanten.

1. haar
2. hen
3. hun
4. zijn

Kies het juiste verwijswoord.
De apotheek kon niet voldoen aan de vraag van … klanten.

1. haar
2. hen
3. hun
4. zijn

Goed of fout? Leg uit.
De mentoren overhandigden hun aan het eind van het jaar de rapporten.

Vul in: 'dat' of 'wat'.
Gisteren zijn er in de mist diverse ongelukken gebeurd, … veel blikschade opleverde.

Verbeter de zin indien nodig:
'Natuurlijk is de natuurbescherming blij met wildviaducten, omdat ze dan gemakkelijk van de ene kant van de snelweg naar de andere kant kunnen komen.'

Aan de slag

Maak voor donderdag opdracht 1 t/m 5 uit het bijbehorende hoofdstuk,        op blz. 62-63.

Extra uitleg 'hen/hun' te vinden op Classroom.

Deze les

• Controle/nabespreken H2 Grammatica zinsdelen en formuleren: verwijswoorden
• Verder met foute verwijswoorden (H2 § Formuleren, blz. 66-67).

• Sla je schrift open bij de antwoorden van opdracht 1-5, H2 Grammatica zinsdelen.
• Maak zelfstandig de startopdracht Formuleren op blz. 66.
• Klaar? Lees de uitleg over de theorie op blz. 66.

Startopdracht

1) Wat is het verwijswoord? 2) Wat is de fout en waarom?

1. 

2. 

3. 

Fouten met verwijswoorden

Deze les leer je:

• veelvoorkomende fouten met verwijswoorden te herkennen;
• die zelf te verbeteren.

Fouten maken

Waarom maken mensen fouten?

• Iemand weet niet of een woord een de- of het-woord is.
• Iemand weet het geslacht niet van een de-woord waarnaar wordt verwezen: mannelijk, vrouwelijk.
• Iemand een regel niet (goed genoeg):

1. Hun/hen
2. Regels het-woorden
3. Voorzetsel + wie / Waar + voorzetsel
4. Wat/dat

Opdrachten

• Controleer de opdrachten 'Grammatica zinsdelen' in Classroom. Bespreek in duo's je fouten.
• Vragen? Steek je hand op.
• Maak vervolgens van Formuleren opdracht 1 t/m 5 (huiswerk): einde les nabespreken opdracht 1 t/m 3.
• Klaar?  Zoek een geschikt leesboek (mee vanaf dinsdag), bijv. via website mediatheek of lezenvoordelijst.

H2 Formuleren

• Vragen bij H2 Grammatica zinsdelen?
• Nabespreken Formuleren opdracht 1 t/m 5.
• Maak vervolgens in tweetallen opdracht 6 op papier: gebruik de theorie en bekijk evt. extra uitleg blz. 157-159.
• Klaar? Zoek een geschikt leesboek (mee vanaf dinsdag), bijv. via website mediatheek of lezenvoordelijst en geef je keuze op in Classroom.

Het team heeft ... tactiek aangepast.

1. hun
2. zijn
3. haar
4. dat

Het meisje ... ons hielp ken ik nog van de basisschool.

1. die
2. dat
3. wat
4. waarvan

De voorstelling was een enorm succes omdat ... zo goed georganiseerd was.

1. hij
2. het
3. dat
4. die

Het bestuur heeft ...
leden gevraagd zo snel mogelijk te reageren

1. haar
2. zijn
3. hen
4. hun

Rotterdam heeft ... grote drugsprobleem nog niet opgelost.

1. zijn
2. haar
3. hun
4. hen

De meeste schoonmakers zijn zo duur dat ... voor weinig mensen te betalen zijn.

1. zij
2. dat
3. hen
4. hun

Jaloezie heeft altijd bestaan, want ... is een aangeboren karaktertrek in de mens.

1. dat
2. die
3. zij
4. hij

Het enige ... ik nog bedenken is deze laatste vraag.

1. dat
2. die
3. wat
4. deze

Tot slot: hoe beoordeel je deze zinnen?
1) Ach, dat meisje huilt. Het is zijn springtouw kwijt.
2) Wil zijne excellentie haar jas niet uitdoen?

Dat klopt natuurlijk niet.

Klopt gewoon.

Klopt wel, maar zou ik toch niet zo doen.