Kanker

• Verzorgende
• MBO
• Studiejaar 3

Kanker

Lesdoelen

• Je kunt uitleggen wat kanker is
  
• Je kunt benoemen hoe kanker zich ontwikkeld
  
• Je kunt risicofactoren en de tekenen van gevaar benoemen bij kanker
• Je kunt behandelingen van kanker benoemen
• Je weet alles over borstkanker 
  

Inhoud

• Wat is kanker?
• Vormen van kanker
• Ontstaan van kanker
• Cijfers
• Risicofactoren
• Behandelingen
• Borstkanker
  
  

Welke vormen van
kanker zijn er?

Vormen van kanker

• Carcinomen Bijv. huidkanker, longkanker, dikke darmkanker, maagkanker, borstkanker, prostaatkanker.
• Sarcomen Bijvoorbeeld een osteosarcoom is een kanker van botweefsel.
  
• Leukemieën en lymfomen  Bijvoorbeeld leukemie is een kanker van de cellen die de witte bloedcellen maken.
  

Carcinomen zijn kankers die ontstaan uit cellen die lichaamsoppervlakken bekleden of de bekleding van een klier vormen. (Bijv. huidkanker, longkanker, dikke darmkanker, maagkanker, borstkanker, prostaatkanker)

Sarcomen zijn kankers die ontstaan uit cellen die het bind- en steunweefsel vormen, zoals botten en spieren. Bijvoorbeeld een osteosarcoom is een kanker van botweefsel.

Leukemieën en lymfomen zijn kankers uitgaande van de cellen in het beenmerg en en de lymfeklieren. Bijvoorbeeld leukemie is een kanker van de cellen die de witte bloedcellen maken.

Waardoor kunnen kankercellen ontstaan?

Oorzaken van kanker

1. Chemische stoffen
2. Straling
3.  Rookgedrag
4. Virussen
5. Erfelijke factoren
6. Ongezonde leefstijl
7. Replicatiefouten

Kankercel

1. DNA van enkele cellen is beschadigd
2. Mutatie (gezonde cellen krijgen een signaal om te stoppen met celdeling, kankercellen niet)
3. Cellen blijven zich delen, zonder remming
4. Nieuwe kopieën van cellen hebben dezelfde beschadiging in DNA
5. Ophoping van cellen = tumor

In het begin kan het lichaam de kankercellen nog opruimen, daarom zijn er nog geen klachten in het begin en daarom geen veranderde waarde in bloedbeeld.

Hoe vaak komt het voor?

• In 2023 kregen 128000 mensen de diagnose kanker te horen
• 65% man en 35% vrouw
• 80% is ouder dan 60 jaar
• Het aantal mensen met kanker stijgt (Vergrijzing en toename bevolking)

Voor welke kankersoorten is er een bevolkingsonderzoek?

Risicofactoren

1. Leeftijd 
   
2. Geërfd DNA 
3. Infecties
4. UV-straling en ioniserende straling
5. Kankerverwekkende chemicaliën
6. Overgewicht

Leeftijd: (hoe meer celdelingen, hoe grotere kans op fouten)

Mensen die op jonge leefstijd radiotherapie hebben gekregen, krijgen later vaker kanker dan mensen die geen radiotherapie hebben ondergaan.

Stoffen: asbest, roken, alcohol

De 10 - alarmsignalen

1. Blijvende hoest, soms met ophoesten van bloed en slijm of heesheid

2. Slikproblemen

3. Moedervlekken die nieuw zijn of er afwijkend uitzien

4. Een plekje of knobbeltje op de huid

5. Een verdikking of knobbeltje ergens in het lichaam

6. Ongewoon vaginaal bloedverlies (vrouwen) of zaadbalklachten (mannen)

7. Problemen bij of veranderingen van de ontlasting

8. Problemen of veranderingen bij het plassen

9. Gewichtsverlies zonder aanleiding

10. Vermoeidheid zonder reden

Welke behandelingen bestaan er tegen kanker?

Wat is een ander woord voor gezwel?

1. Tumor
2. Kanker
3. Maligne
4. Benigne

Borstkanker

Wie weet er iets van borstkanker? 

Wat zouden risicofactoren voor het krijgen van borstkanker kunnen zijn?

Risicofactoren borstkanker

- Ouder worden

- Menstruatie die vroeg begon

- Late menopauze

- Geen kinderen gebaard hebben

- Overgewicht

- Overmatig drankgebruik

- Borstkanker bij een familielid

Risicoverkleinende factoren

- Diverse voldragen zwangerschappen

- Eerste keer bevallen op jonge leeftijd

- Langdurig borstvoeding geven

Opsporing borstkanker

- Regelmatig zelfonderzoek van de borst

- Vanaf 50 jaar bevolkingsonderzoek dmv mammografie

- Bij een knobbel is aanvullend onderzoek nodig (echo, punctie, CT-scan)

Wat zijn de symptomen van borstkanker?

Symptomen borstkanker

- Gevoelloze of gevoelige knobbel in de borst

- Een kuiltje in de huid of ingetrokken tepel

- Huiduitslag op de borst

- Een ondefinieerbare pijn of druk in de borst

- Een rode borst of een borst die warm aanvoelt

- Afscheiding uit de tepel

Poortwachter?

Wat is de schildwachtklier? 

En waarom is deze van belang bij borstkanker?

Wat is de behandeling van borstkanker?

Behandeling borstkanker

- Borstbesparende operatie

- Borstamputatie

- Bestraling van de borst

- Chemotherapie

Volgende week

- Maak opdracht 11, 13, 17, 24, 25, 26, 27 en 28 uit het werkboek van malmberg.

- Je mag ook andere opdrachten maken. Uiteindelijk is het de bedoeling dat alle opdrachten gemaakt worden.

- Longkanker

- Lymfeklierkanker