verlichting

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

In Europa

• 17e eeuw: ontstaan absolute monarchieën

• Belangrijke machten: Frankrijk, Engeland, Oostenrijk, Pruisen (Frederik de Grote), Rusland (Katharina de Grote)

• Welvaart

• Bevolking nam toe

• Burgerij: sterke klasse in economisch opzicht

1

Politiek en economie

Trias politica: scheiding der macht

Liberalisme: vrijheid staat centraal

4

Verlichting

- Pruikentijd: in de mode voornamelijk in de hogere kringen

"Het onvermogen van de statenbond om te vormen tot een moderne eenheidsstaat liep parallel aan het onvermogen grote kunst voort te brengen."

3

Welke uitspraak past niet bij de Renaissance?

1. Kunstenaars begonnen hun werk te signeren
2. Het hoogste streven was om de Homo Universalis te worden
3. Men begon steeds minder gelovig te worden
4. De wetenschap begon op te bloeien.

homo universalis

Een kunstenaar die begaafd is op meerdere terreinen. Een alleskunner. Dit was het streven

Wetenschap

• Empirisme (kennis komt voort uit ervaring)
• Rationalisme (> Tijdperk van de rede / Age of Reason)
• Natuurwetenschappelijke ontwikkelingen

2

De verlichting

De verlichting

• Cultuurstroming 16e en 17e eeuw: Renaissance
• Geestelijke stroming 18e eeuw: de Verlichting

Door de inzichten die men op had gedaan in de Renaissance werd de wereld langzaam 'verlicht'.

1

Welk van de onderstaande vier is geen kenmerk van literatuur in de Renaissance?

1. Classicisme
2. Empirisme
3. Estheticisme
4. Realisme

In de Republiek der Verenigde Nederlanden (begin 18e eeuw)

- geen vorst

- Staten Generaal

Tweede helft 18e eeuw

- Twee politieke stromingen: patriotten en de prinsgezinden

- 1795: Bataafse Republiek

- 1798: eerste grondwetten

2

Invloed op het nu

--> Is groot!

Scheiding van kerk en staat / inperking van macht van de vorst d.m.v. wetten / afschaffing van slavernij en lijfstraffen, scheiding van de drie machten, Amerikaanse en Franse revolutie / etc.

6

Optimisme

Idee van de Verlichting: de mens is in wezen goed en verkeerd gedrag komt voort uit gebrek aan kennis van het goede.

Maakbare samenleving

--> Groot belang: onderwijs en opvoeding

--> Gevolg: moralistische en didactische geschriften

5

Historische achtergrond

1700-1800