V4 Samenvatting hoofdstuk 4

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Afsluiting hoofdstuk 4 Leefomgeving Wateroverlast

Toetsstof

- §4.1 tm 4.5 en laatste alinea §4.6

Denk aan: 

- Opdrachten in opdrachtenboek / BuiteNLand

- Aantekeningen / samenvattingen / mindmap ed

- Lessonup / Powerpoint

- Begrippen / Leerdoelen achterin het boek

Leerdoelen 4.1 Rivieren

• Ik weet dat het overstromingsgevaar samenhangt met de ruimtelijke inrichting, zowel binnen- als buitendijks.
• Ik weet hoe je een rivier kunt indelen in een lengte- en dwarsprofiel.
• Ik ken de kenmerken van de stroomgebieden van Rijn en Maas.
• Ik weet dat de grootse overstromingsrisico’s ontstaan bij een combinatie van springtij, noordwesterstorm en piekafvoeren van de rivieren.
• Ik begrijp dat klimaatverandering bijdraagt aan een onregelmatiger regiem van de rivieren.
• Ik begrijp dat menselijk ingrijpen in het stroomgebied leidt tot een onregelmatiger regiem, verkorting van de vertragingstijd en een verhoogde piekafvoer

Leerdoelen 4.2 De Kust

• Ik weet hoe de Nederlandse kust is opgebouwd.
• Ik weet op welke manier de mens heeft ingegrepen in het kustgebied.
• Ik begrijp dat bij (noord)westerstorm het IJsselmeergebied en de Zuidwestelijke Delta het overstromingsrisico groot is.

Leerdoelen 4.3 Rivieren: adaptief deltamanagement

• Ik weet met welke maatregelen we de rivier meer ruimte geven.
• Ik weet om welke twee redenen men het peil van het IJsselmeer flexibel wil houden.
• Ik weet waarom men na 1995 anders is gaan denken over het overstromingsgevaar van de rivieren.
• Ik weet welke maatregelen worden genomen in het Deltaprogramma.
• Ik begrijp dat maatregelen om het regiem van een rivier te beheersen over het hele stroomgebied moeten gaan en niet alleen over de rivier zelf.
• Ik begrijp dat door de zeespiegelstijging het spuien op zee steeds moeilijker wordt.
• Ik begrijp waarom het belangrijk is strategische zoetwatervoorraden aan te leggen.
• Ik begrijp op welke manier elk van de maatregelen van “Ruimte voor de Rivier” van invloed kunnen zijn op de veiligheid in het rivierengebied.
• Ik kan relaties leggen tussen klimaatsverandering en menselijk ingrijpen aan de ene kant en het toegenomen risico op overstromingen en wateroverlast aan de andere kant.
• Ik kan de gevolgen van een ingreep uit het integraal waterbeleid voor gebieden op verschillende schaal (lokaal, regionaal en fluviaal) en vanuit verschillende dimensies (veiligheid, natuur en economie) beschrijven en verklaren.

Leerdoelen 4.4 De kust: zacht waar het kan, hard waar het moet

• Ik weet op welke manier de opbouw en afbraak aan onze kust wordt beïnvloed door natuurlijke- en menselijke factoren.
• Ik begrijp hoe natuurlijke factoren, menselijke factoren en klimaatsverandering de opbouw en afbraak aan de Nederlandse kust beïnvloeden.
• Ik begrijp waarom in het deltaprogramma gekozen wordt voor adaptief watermanagement.
• Ik begrijp dat bij (noord)westerstorm het IJsselmeergebied en de Zuidwestelijke Delta het overstromingsrisico groot is.
• Ik kan de gevolgen van een ingreep uit het integraal waterbeleid voor gebieden op verschillende schaal (lokaal, regionaal en fluviaal) en vanuit verschillende dimensies (veiligheid, natuur en economie) beschrijven en verklaren.

Leerdoelen 4.5 Waterproblemen in laaggelegen gebieden en steden

• Ik weet waarom men na 1995 anders is gaan denken over het overstromingsgevaar van de rivieren.
• Ik weet met welke maatregelen we de rivier meer ruimte geven.
• Ik begrijp dat maatregelen om het regiem van een rivier te beheersen over het hele stroomgebied moeten gaan en niet alleen over de rivier zelf.
• Ik begrijp op welke manier elk van de maatregelen van “Ruimte voor de Rivier” van invloed kunnen zijn op de veiligheid in het rivierengebied.
• Ik kan het rivierbeleid van de overheid vanuit verschillende dimensies( veiligheid, economie en natuur) analyseren.

Leerdoelen 4.6 Oplossingen voor waterproblemen in laaggelegen gebieden en steden

• Ik weet vanuit welke perspectieven de maatregelen in het huidige kustbeleid worden genomen.
• Ik begrijp waarom het belangrijk is strategische zoetwatervoorraden zoals in het IJsselmeer aan te leggen.
• Ik kan het rivier- en kustbeleid van de overheid vanuit verschillende dimensies( veiligheid, economie en natuur) analyseren.

Een toets voorbereiden door begrippen te leren en de tekst door te lezen is niet genoeg.

Behalve begrippen leren gaat het vooral om het begrijpen van lesstof. Datgene wat je hebt geleerd kunnen toepassen in een nieuwe situatie en verbanden kunnen leggen.

Dit kun je op de volgende manier aanpakken:

Rode draad ontdekken:

Bekijk titels hoofdstuk en paragrafen: wat hebben ze met elkaar te maken?

Bekijk titel paragraaf / kopjes / figuren in een paragraaf: wat hebben ze met elkaar te maken?

Bekijk de leerdoelen.

Per paragraaf:

• Leer begrippen: vertel er in eigen woorden iets over
• Leer rijtjes met oorzaken, gevolgen, voorbeelden etc.

• Zorg dat je in eigen woorden iets over een tekst kunt vertellen

• Bekijk de bronnen, vertel er in eigen woorden iets over en leg uit wat het met de tekst heeft te maken

• Probeer begrippen in eigen woorden onderling te verbinden
• Oefen een paar gemaakte opgaven
  
• 
  
• Bekijk nog eens de leerdoelen.

Afsluitend

Vertel in eigen woorden wat de paragrafen met elkaar hebben te maken.

Probeer begrippen uit verschillende paragrafen in eigen woorden met elkaar te verbinden.

Check de leerdoelen nog eens.

Oefen willekeurig een paar opgaven (daarom is nakijken zo belangrijk)

Welke vragen hebben jullie over de lesstof?

Al het water in sloten, kanalen, rivieren en meren noem je ... ?

1. Zichtwater
2. Oppervlaktewater
3. Brak water
4. Grondwater

Waar of niet waar? Het gebied tussen de zomer- en winterdijk worden uiterwaarden genoemd.

1. Waar
2. Niet waar

Waar is een geschikte plaats voor een nevengeul?

Wat is het "debiet" van een rivier?

1. HOEVEELHEID WATER PER JAAR
2. STROOMSNELHEID WATER OP EEN BEPAALD PUNT GEMETEN
3. HOEVEELHEID WATER PER SECONDE BIJ BEPAALD PUNT
4. OVERZICHT VAN WATERHOEVEELHEID PER MAAND

Waarom draagt ontbossing bij aan wateroverlast?

1. Bossen verdampen meer
2. Bossen houden water vast
3. Bossen verdampen minder
4. Bossen hebben niets te maken met wateroverlast

Hoe zorgen de begroeiing ( antwoord 1) en de temperatuur (antwoord 2) voor minder water in de Rijn als het zomer is?

Een gemengde rivier is een rivier die ... ?

1. Zijn water krijgt van regen- en smeltwater
2. Die zowel zoet als brak water heeft
3. Door twee of meer landen stroomt
4. Zijn water krijgt van grijs- en zwart water

Bijna elke vraag kun je beantwoorden op diverse schaalniveaus.
Welk schaalniveau heeft betrekking op het stroomgebied van een rivier?

1. fluviaal
2. continentaal
3. internationaal
4. regionaal

Wat betekent de "waterbalans"

1. De hoeveelheid water die is er in een gebied
2. De hoeveelheid water die verdampt
3. Het verschil tussen de neerslag en de verdamping
4. Alle antwoorden zijn goed

Een regenrivier vervoert het meeste water in de....................................

1. zomer
2. winter

De stroomsnelheid beïnvloedt hoeveel erosie en sedimentatie er plaatsvindt.

Waar staat de juiste letter uit de bron bij de grootste sedimentatie

1. P
2. Q
3. R
4. S

De stroomsnelheid beïnvloedt hoeveel erosie en sedimentatie er plaatsvindt.

Waar staat de juiste letter uit de bron bij de grootste erosie?

1. P
2. Q
3. R
4. S

In de bovenloop zijn de hoogteverschillen groot, vandaar een hoge stroomsnelheid en erosie.

1. Juist
2. Onjuist

Waar stroomt het water het snelst?

1. Middenloop
2. Benedenloop
3. Bovenloop
4. Achterloop

Bij een westerstorm wordt het water vanuit zee ver de Nieuwe Waterweg opgestuwd.
Welke term hoort hierbij?

1. Adaptatie
2. Fluviaal
3. Verzilting
4. Hoofdwatersysteem

Bij de aanleg van natuurlijke oevers werken de rijksoverheid en het waterschap Zuiderzeeland nauw samen.
Welke term hoort hierbij?

1. Adaptatie
2. Fluviaal schaalniveau
3. Integraal waterbeleid
4. Ruimte voor de rivier

Langs de Waal zijn de kribben verlaagd en de uiterwaarden vergraven.
Welke term hoort hierbij?

1. Ruimtelijke Adaptatie
2. Fluviaal schaalniveau
3. Integraal waterbeleid
4. Ruimte voor de rivier

Sleep de begrippen op de juiste plaats!

Uiterwaard

Zomerdijk

Winterdijk

Vaargeul

Door de verstedelijking van Nederland zijn er steeds meer straten en daken. Neerslag komt direct in het riool.

Wat is het verband tussen deze verstening en de vertragingstijd?

Hoe noem je het verschijnsel als er extreem hoog water is.

1. Doodtij
2. Springtij
3. Getij
4. Noodtij

Nederland heeft drie typen zachte kusten. De waddenkust in het noorden van Nederland is er daar één van.
Noteer de andere twee typen zachte kust op je antwoordblad.
Geef voor elk van deze typen zachte kust aan waar deze in Nederland voorkomen.

Zachte kust

Harde kust

Stranden

Duinen

Zandplaten

Zeedijken

Boulevar

Langsdammen zijn dammen die langs de rivier liggen. Deze hebben ten opzichte van kribben een voordeel bij stap drie uit de drietrapsstrategie.
Leg dit uit.
Je antwoord moet een oorzaak-gevolgrelatie bevatten.

Rond het jaar 2000 werd de oude dijk in Katwijk aan Zee aangemerkt als een zwakke schakel langs de kust.
Geef aan waarom het versterken van deze zwakke schakel van nationaal belang was.

Bij de nieuwe zeewering bij Katwijk aan Zee zijn zowel harde als zachte kustwering gecombineerd.
Beredeneer waarom bij Katwijk aan Zee deze twee vormen van kustbeheer gecombineerd zijn.