Vitaminen en mineralen

• Voeding
• MBO
• Studiejaar 1

Voedingsleer

Lesplanning

Vitamines en mineralen

Leerdoelen

• Je kunt aangeven wat de functie van vitaminen en mineralen is in je lichaam
;

• Je kunt uitleggen wat het verschil is tussen water-oplosbare vitaminen en vet-oplosbare vitaminen
.

Welke vitaminen ken je?

Indeling vitamines

• Er zijn 13 vitamines
• Ieder een specifieke functie.
  
• Er zijn 2 hoofdgroepen: vet oplosbare vitamines en in water oplosbare vitamines.
  

Wat zijn de in water oplosbare vitaminen?

1. Vitamine A en Vitamine D
2. Vitamine E en vitamine K
3. Vitamine B en Vitamine C
4. Vitamine B en vitamine D

C

Vetoplosbare vitamines

Vitamine A

Vitamine D

Vitamine E

Vitamine K

Ezelsbruggetje: 

Deze vitamines houden niet van water dus blijven ze liever op de KADE

Wateroplosbare vitamines

Alle B-vitamines

Vitamine C

Vetoplosbare vitamines: 

• Zitten voornamelijk in het vet van voedingsmiddelen
• Kunnen in de weefsels van het lichaam worden opgeslagen. 

Wateroplosbare vitamines: 

• Zitten in het vocht dat in voedingsmiddelen zit. 
• Het lichaam kan deze wateroplosbare vitamines niet goed opslaan; 
• Een teveel verlaat het lichaam via de urine. 

Hoe krijg je het binnen?

Vetoplosbare vitamines: zitten voornamelijk in het vet van voedingsmiddelen en kunnen in de weefsels van het lichaam worden opgeslagen.

Wateroplosbare vitamines: Zitten in het vocht dat in voedingsmiddelen zit. Het lichaam kan deze wateroplosbare vitamines niet goed opslaan; een teveel verlaat het lichaam via de urine.

Wat is de functie vitamines?

• Chemische verbindingen
• Onmisbaar voor het lichaam
• Rol bij de groei, herstel en goed functioneren van het lichaam
• Goede gezondheid
• Essentiele voedingsstof! 

De functie van vitamines

Vitamines zijn chemische verbindingen die onmisbaar zijn voor het lichaam. Ze spelen een rol bij de groei, het herstel en het goed functioneren van het lichaam. Ook zijn ze belangrijk voor een goede gezondheid. Vitamines komen van nature voor in onze voeding. Het lichaam maakt ze niet of onvoldoende zelf.

Wat zijn mineralen?

• Essentiele voedingsstof
• Een gevarieerde, gezonde voeding is belangrijk voor een goede mineralenvoorziening.
  

Mineralen

je lichaam kan deze niet zelf aanmaken, je moet ze binnenkrijgen via de voeding.

Vitamines:

•  komen uit de levende natuur 
• sommige planten of dieren kunnen vitamines 

zelf maken

Mineralen:

• komen uit de dode natuur
• moeten door planten worden opgenomen uit de aarde en door dieren uit voeding of water. 

Vitaminen versus mineralen

Veel overeenkomsten

Onmisbaar voor het lichaam

Scheikundig verschil

Vitamines en mineralen hebben meer overeenkomsten dan verschillen. In het lichaam zijn beiden onmisbaar bij veel processen. Het belangrijkste verschil tussen vitamines en mineralen is een scheikundig verschil. Vitamines komen uit de levende natuur en kunnen door sommige planten of dieren zelf gemaakt worden, terwijl mineralen uit de dode natuur komen en door planten moeten worden opgenomen uit de aarde en door dieren uit voeding of water. Mineralen en spoorelementen zijn, net als vitamines, stoffen die het lichaam niet zelf aan kan maken. Ze zijn onder andere nodig bij de regulatie van enzymen en hormonen.

• Onmisbare bouwstoffen voor het skelet, cellen en weefsels
• Belangrijke componenten van enzymen, vitaminen en hormonen. 
• 18 mineralen
• Minstens één functie die van wezenlijk belang is voor het leven, de groei of de voortplanting. 
• Macro- en micro-elementen

Mineralen

Mineralen zijn onmisbare bouwstoffen voor het skelet, cellen en weefsels en zijn belangrijke componenten van enzymen, vitaminen en hormonen.

Ten minste 18 mineralen zijn onmisbaar in onze voeding. Deze vervullen ieder minstens één functie in het lichaam die van wezenlijk belang is voor het leven, de groei of de voortplanting.

We kunnen mineralen onderverdelen in macro- en micro-elementen. 

Macro-elementen

Komen in relatief grote hoeveelheden in ons lichaam voor. 

Micro-elementen

Komen in veel lagere concentraties voor. 

calcium

fosfor

kalium

natrium

chloor

magnesium

zwavel

ijzer	zink
koper	mangaan
jodium	fluor
chroom	kobalt
seleen	molybdeen
silicium	vanadium

Spijsverteringskanaal

• mechanische verdeling van het voedsel
• (fijnmaken van voedingsmiddelen door bijvoorbeeld kauwen)
  
• voortbewegen van voedsel
  
• vermengen van het voedsel met spijsverteringssappenhet afbreken van voedsel
  
• opname van voedingsstoffen in het bloed (resorptie)uitscheiding van onverteerbare resten
  

Afbraak-enzymwerking

eten

gebit

kauwen

tong

speeksel

slikken

Enzymen is een verzamelnaam voor verschillende stoffen

die onder andere bij de spijsvertering zijn betrokken.

De verschillende enzymen helpen bij het verteren van koolhydraten, eiwitten en vetten uit voedsel. Je lichaam maakt zelf enzymen aan.

wat is umami?

Welke ingrediënten bevatten Umami

1. rape tomaten
2. kombu
3. olijven
4. bonito flakes

Umami

rijpe tomaten

Sardientjes

oude kaas

kombu (een soort zeewier)

Truffels

Paddenstoelen

Ansjovis

Knoflook

Sojasauzen

Vissaus

 (gebakken) ui

umami

Wil je de umami-smaak naar een nóg hoger niveau tillen, combineer dan umamirijke producten met vis, schaal- en schelpdieren. Het natuurlijke stofje inosinaat dat hier in zit zorgt ervoor dat het umami-effect wel vijf tot tien keer kan worden versterkt.

Een traditioneel Japans gebruik is bijvoorbeeld om kombu te combineren met gedroogde tonijnschilfers. Dit wordt ook wel dashi-bouillon genoemd en wordt als basis gebruikt voor veel Japanse gerechten.