B1 t/m B3 genenparen en kruisingsschema's

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Thema 3 Erfelijkheid

Chromosomen

• Elke cellen -> eigen celkern -> 46 chromosomen
• Bevatten alle erfelijke eigenschappen
• Elk chromosoom -> een groot aantal genen

Gen & genenpaar

Gen

- deel  van het chromosoom

- een genenpaar bevat de informatie voor één erfelijke eigenschap

Genenpaar

- chromosomen komen in paren voor

- een genenpaar bevat de informatie voor één erfelijke eigenschap 

Genotype= De erfelijke eigenschappen die in genen vastliggen

Fenotype= jouw uiterlijk, hoe je eruit ziet

Genotype= De erfelijke eigenschappen die in genen vastliggen.

Fenotype= jouw uiterlijk, hoe je eruit ziet.

Eicel en zaadcellen

Uiterlijk(fenotype)

Genotype + milieu = Fenotype

• zaadcel (23)
• eicel(23)
• bevruchte eicel(46)

Uiterlijk

Genotype + milieu = Fenotype

• zaadcel (23)
• eicel(23)
• bevruchte eicel(46)

homozygoot

Per eigenschap heb je 2x informatie.
Deze kan gelijk zijn. 
Dan ben je homozygoot voor deze eigenschap

Voorbeeld

Voor een eigenschap heb je 2 varianten: Gen A of gen a

Als je homozygoot bent voor deze eigenschap heb je dus:
- of AA
- of aa

Heterozygoot

Je kunt ook van beide ouders een verschillend gen erven.
Je bent dan heterozygoot voor deze eigenschap.

Voorbeeld

Voor een eigenschap heb je gen A of gen a.

Als heterozygoot heb je dan:  Aa

Checkvraag:

Een gen heeft 2 varianten: R en r

- Schrijf het genotype op van een homozygoot
- Schrijf het genotype op van een heterozygoot

Welke kleur haar?

Welke kleur haar?

Dominant of Recessief

B  =  zwart haar = dominant
b = blond haar = recessief

Wanneer iemand het dominante gen B heeft, 
zal deze persoon zwart haar hebben.
Ook als hij heterozygoot (Bb) is. 
Het gen voor zwart haar is Dominant.

Welke kleur haar?

Checkvraag

Bij cavia's is kort haar (R) dominant over lang haar (r)

-Wat is het genotype van een cavia met lang haar?
-Welke genotypes kan een cavia met kort haar hebben?

rr

Rr of RR

rr

Rr of RR

Kruising!

Hoe zien de jonkies eruit? 
Stap 1: de genotypes opschrijven

- Stel de kortharige cavia is heterozygoot.

P =    Genotype x  Genotype

Hoe zien de jonkies eruit?
Stap 1

P=      Rr   x rr

Stap 2: welke geslachtscellen kunnen ze maken?

Rr                        x                          rr
R of r                                              r

Stap 3: kruisingsschema

Stap 4: conclusies

Jonkies worden F1 genoemd.
Je schrijft op wat de verhouding is in het fenotype  van de jongen

De jongen: F1

F1           1/2 kortharig    en    1/2 langharig


           verhouding:  Kort  1 : 1 lang          

Aantekening:

Stap 1: P. genotype x genotype

Stap 2: G.welke geslachtscellen kunnen ze maken?
Stap 3: kruisingsschema met mogelijke geslachtscellen
Stap 4: conclusie voor F1

Checkvraag

Werk het volgende vraagstuk uit:

2 cavia's zijn heterozygoot voor de kleur van de vacht.

Zwart (Z) is dominant over bruin (z).
Hoe zullen hun nakomelingen eruit zien?