KA 7: De confrontatie tussen de Grieks-Romeinse cultuur en de Germaanse cultuur van Noordwest-Europa

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

De Romeinse consul en historicus Tactius schrijft in de 1e eeuw na Christus over de Germanen: "Wanneer zij niet ten strijde trekken brengen zij een klein deel van de dag door met jagen, het grootste deel met ledigheid, zich overgevend aan slapen en eten. De moedigsten en oorlogszuchtigsten doen helemaal niets; zij laten de zorg voor huis en haard en akkers over aan de vrouwen, de grijsaards en de zwakkeren uit de familie..."

De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat

De groei van het Romeins imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidt

De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur

De confrontatie tussen de Grieks-Romeinse cultuur en de Germaanse cultuur van Noordwest-Europa

De ontwikkeling van het jodendom en christendom als eerste monotheïstische godsdiensten

KA 7 de confrontatie tussen de Grieks-Romeinse cultuur en de Germaanse cultuur van Noordwest-Europa

Leerdoelen

- De leerling heeft kennis van het begrip de limes

- De leerling heeft kennis van dat er op twee verschillende manieren contact (gewapende strijd & wederzijdse culturele beïnvloeding) was tussen Romeinen en Germanen

- De leerling heeft kennis van het feit dat de betrouwbaarheid van een bron afhankelijk is van iemands perspectief/is gekleurd

- De leerling kan de verschillende invalshoeken van de geschiedenis toepassen op de relatie tussen de Romeinen en Germanen.

De confrontatie tussen de Grieks-Romeinse cultuur en de Germaanse cultuur van Noordwest-Europa

In de door de Romeinen veroverde gebieden in Noordwest-Europa (met name langs de rijksgrens, de limes), verliep de romanisering langzamer. Dit gegeven keert in het kenmerkend aspect terug in de term ‘confrontatie’. Hiermee wordt bedoeld dat er op twee verschillende manier sprak was van contact tussen Romeinen en Germanen: 

Limes

Confrontatie, twee betekenissen

• enerzijds was er sprake van gewapende strijd tussen Romeinen en Germaanse stammen, bijvoorbeeld de opstand van de Bataven o.l.v. Julius Civilis tegen de Romeinse overheersing.
• anderzijds namen Germanen die in aanraking kwamen met de Romeinen onderdelen van de Romeinse cultuur over en vice versa. Er was dus sprake van wederzijdse culturele beïnvloeding. De Bataven bijvoorbeeld vochten als legionair in de Romeinse legers en sommigen van hen traden zelfs toe tot de lijfwacht van de keizer. Julius Civilis had als officier in het Romeinse leger gediend en ‘romaniseerde’ zo. Dat er in de grensstreek sprake was van wederzijdse beïnvloeding blijkt heel duidelijk uit een vondst in Zeeland in 1970 van een altaar dat dateert uit de 2e eeuw n. Chr. Het altaar was gemaakt voor de Keltisch-Germaanse godin Nehalennia. Toch bevat het altaar Romeinse stijlelementen. Bovendien is in het altaar een inscriptie in het Latijn opgenomen.

Tekst

Limes

Natuurlijke grens

Tempel

Altaar

Sleep de onderstaande woorden naar de juiste plek in de kaart:

Bataven

Noviomagus

Germanen

Mosa trajectum

Limes

Gebruik de bron.
Van welke twee belangrijke ontwikkelingen (kenmerkende aspecten) is deze bron een voorbeeld?
Leg je antwoord uit.

Maak met behulp van bronelementen duidelijk dat het relaas van Caesar past bij twee kenmerkende aspecten van de Tijd van Grieken en Romeinen.

Noem het kenmerkend aspect dat het meest bij de bron past en licht dit toe met een passend voorbeeld uit de bron.

Bestudeer onderstaande bron. Deze bron past bij verschillende kenmerkende aspecten van de oudheid.
Noem twee kenmerkende aspecten van de oudheid die bij deze bron passen én
geef bij elk kenmerkend aspect een passend voorbeeld uit de bron.