5H Framing en figuurlijk taalgebruik & puntje op de i

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 5,6

Planning en lesdoelen

Programma

1. Examen Nederlands HH
2. Introductie framing
   
3. Stukje theorie
4. Opdracht
5. Aan de slag: taakwerk

Lesdoelen:

1. Je weet waar je extra op moet letten bij het maken van het examen Ned.
2. Jullie weten wat framing is.
3. Jullie weten hoe media beïnvloeden.

Examen Nederlands: wat ga je doen en niet vergeten?

Examen

• Oefening baart kunst: ieder jaar ongeveer zelfde examen, andere teksten;
• Lees met een pen/marker in de hand en markeer. Zo dwing je jezelf actief te lezen;
• Blijft dichtbij de tekst bij het formuleren van je antwoord;
• Werk met een antwoordstarter;
• De woorden die horen bij het herhalen van de vraag tellen voor het woordenaantal niet mee.
• Lees de vraag nauwkeurig. Zoek het relevante tekstgedeelte op!
• Je neemt je woordenboek natuurlijk mee! 

Antwoordstarter 

Hoe ziet je antwoordstarter van vraag 2 eruit?

Werk netjes en nauwkeurig!

• Formuleer hele zinnen. 
  -Niet: Om zelfstandigheid te ontwikkelen
  -Wel: Verdwalen leidt volgens Gabriels en Van Noort tot het ontwikkelen van zelfstandigheid.
• Hoofdletter & punt
• Sla een regel over tussen je antwoorden.
• Spelling doet ertoe:
  -Samenstellingen schrijf je aan elkaar;
  -Werkwoordspelling;
  -Congruentie: het onderwerp en de persoonsvorm moeten qua getal overeenkomen.  -> De media willen het nieuws brengen.

Framing

De Volkskrant is volgens mij...

1. altijd subjectief
2. altijd objectief
3. vaker subjectief dan objectief
4. vaker objectief dan subjectief

De krant of het nieuws dat ik lees is objectief.
(volledig eens=100)

-1100

Welke synoniemen ken je voor het werkwoord ETEN?

Geef hier aan welke woorden welke connotatie hebben: welk gevoel geven ze mee? Wat is de boodschap over de auteur/ hoe wordt iemands mening gevormd door de woordkeuze

FRIKANDEL

KADAVERSTAAF

Laat William zijn
middelvinger zien?

1. Ja
2. Nee

Framing

• Jullie zagen net voorbeelden van framing
• Maar wat is framing dan precies?

Medelijden

Veel ophef over deze foto/ video

Klimaatverandering? Misschien was de beer wel ziek

Framing

• Eeuwenoude beïnvloedingstechniek
• Inkaderen
• Het verloopt via taal en beelden
  

Het meegeven van een bepaald kader aan een boodschap

Waarom framen we?

• Frames blijven lekker hangen
• Mensen beïnvloeden

Het wordt veel gebruikt door:

• Politici
• Media
• Eetwarenindustrie
• Reclame
  

Corona

Vleermuizensoep

Markt in India

Eufemisme

 is een stijlfiguur waarmee iets mooier, vriendelijker of minder onaangenaam wordt voorgesteld dan het in werkelijkheid is.

Dysfemisme

Grove, versterkende beschrijving. Beledigender alternatief.
Voorbeeld: stinkhok, in plaats van toilet. Morsdood, in plaats van overleden.

Leraar: “Anton is verbaal zeer begaafd en goed te verstaan”

Ouder:” Bedoelt u dat hij een grote bek heeft?

eufemisme & dysfemisme

eufemisme:  prijsaanpassing in plaats van prijsverhoging

dysfemisme (is ook snel een hyperbool):  de moddervette hond (ipv dikke of stevige hond)

Framing in de reclame

Hoe kan je voorgaande foto omschrijven?

Alle woorden hebben betrekking op appelsap. Toch worden de gele woorden  wel in reclames gebruikt en de rode woorden  niet. Waarom niet? Waarom klinken die woorden zo slecht? En waarom worden er eigenlijk woorden als ‘ambachtelijk’ en zelfs ‘oprecht’ gebruikt in appelsapreclames? Ze voegen inhoudelijk niets toe, maar geven wel een goed gevoel over het product. Een interessant geval is ‘natuurtroebel’: ‘troebel’ wekt eigenlijk negatieve associaties op, maar bij ‘natuurtroebel’ is het ineens heel logisch en juist ‘natuurlijk’ en ‘gezond’.

Natuurtroebel

Ambachtelijk

Natuurlijk

Vers geplukt

Gezond

Oprecht

Met drab erin

Van massale teelt

Bevat suikers

Urinekleurig

Hoe noem je mensen die uit een ander land komen, in jouw land blijven wonen en misschien jouw nationaliteit willen verkrijgen?

Voel je het verschil?

asielzoeker

vluchteling

ontheemde

refugié

migrant

politieke vluchteling

economische vluchteling

gelukszoeker

Framing

in 

het debat

voorbeeld

gebrekkige → gehandicapte → mindervalide → andersvalide → persoon met een beperking

Voorbeeld

jagger – oude – bejaarde – gepensioneerde – oudere – vitalo

Framing in het examen

Wat wil de schrijver vermoedelijk bereiken met bepaalde woorden.

Voorbeeld:

"Zijn rivaal Roglic hield zich drie weken lang opgesloten en beschut in een defensieve bunker."

Geef aan of de beeldspraak in bovenstaande zin leidt tot positieve of negatieve beeldvorming ten aanzien van Roglic en leg uit waarom.

Figuurlijk taalgebruik in het examen

• Typeer de schrijfstijl (neutraal/zakelijk/objectief/ persoonlijk/subjectief/bombastisch/overdreven/beeldend
• Wat is de strekking van de anekdote?
• Leg het beeld uit.
• Citeer woordgroepen waarmee de schrijver probeert sympathie van de lezer op te wekken.

Figuurlijk taalgebruik in het examen

Het gaat om manipulatie van de lezer door bepaalde woordkeuze:

• Welke sturing wil de schrijver geven aan het onderwerp?
• Is de beeldspraak adequaat of juist manipulatief?

Voorbeelden:

• De beeldspraak is wel/niet geslaagd, want ...
• Benadrukt een voorbeeld van bijzonder taalgebruik vooral chaos, overbelasting  of gebrek aan solidariteit?
• Typeer de schrijfstijl (neutraal/zakelijk/objectief/ persoonlijk/subjectief/bombastisch/overdreven/beeldend

Opdracht

Bedenk een frame voor een situatie die te maken heeft met:

1. School

2. Werk

3. Uitgaan

Je moet over 5 minuten met je groepje vertellen: wat is de situatie, naar wie communiceer je en wat is de frame.

Ik snap wat framing inhoudt

07

Ik heb er vertrouwen in dat ik framing in een tekst kan herkennen.

😒🙁😐🙂😃

Aan de slag

Taakwerk

• Examen 2023, tijdvak 1
  Maak het examen en noteer de antwoord op papier/in je schrift.
  Nakijken met nakijkboekje (uitgebreide feedback!)
• Voorbeeldopgaven