Rechtsstaat §2.3: hoe transparant moet de overheid zijn? 2022

§2.3
Hoe transparant moet de overheid zijn?
1 / 12
suivant
Slide 1: Diapositive
MaatschappijleerMiddelbare schoolhavoLeerjaar 4

Cette leçon contient 12 diapositives, avec quiz interactifs et diapositives de texte.

time-iconLa durée de la leçon est: 50 min

Éléments de cette leçon

§2.3
Hoe transparant moet de overheid zijn?

Slide 1 - Diapositive

Vorige les?

Slide 2 - Carte mentale

Welk kenmerk van de rechtsstaat?
In een rechtsstaat is de staat aan het recht gebonden. Niet alleen de burgers, maar ook de overheid moet zich aan de afgesproken regels houden. De burger heeft het recht te weten wat de overheid doet
A
Grondwet met grondrechten
B
Legaliteitsbeginsel
C
Trias Politica
D
Onafhankelijke rechterlijke macht

Slide 3 - Quiz

Politieke rechten vallen onder:
A
klassieke grondrechten
B
sociale grondrechten
C
gelijkheidsrechten
D
vrijheidsrechten

Slide 4 - Quiz

Leerdoelen §2.3
Je kunt uitleggen hoe het legaliteitsbeginsel en de machtenscheiding bijdragen aan rechtszekerheid en een transparante overheid.

Je kunt een standpunt innemen over de (wenselijke) balans tussen wetten en bevoegdheden die de veiligheid in de samenleving moeten vergroten en die de privacy van burgers moeten beschermen

Slide 5 - Diapositive

Openbaar Ministerie (OM)
Namens het OM is de Officier van Justitie de aanklager van de overheid. Hij eist een straf bij overtreding van de rechtsregels en leidt het politieonderzoek.


waarheidsvinding is lastig
In complexe zaken is waarheidsvinding lastig: getuigen willen niet praten en verdachten beroepen zich op hun zwijgrecht
bevoegdheden
verregaande bevoegdheden zoals het afluisteren van telefoongesprekken van verdachten of journalisten, een woning doorzoeken of het inzetten van een observatieteam  moeten eerst worden goedgekeurd door een speciale rechten: de rechter-commissaris. 
bmx schandaal

Slide 6 - Diapositive

AIVD
Algemene Inlichtingen en Veiligheids Dienst
Heeft de taak om onzichtbare dreigingen voor de nationale veiligheid zichtbaar te maken. Sinds 1 mei 2018 is een nieuwe wet van kracht waarbij de AIVD het internetverkeer kan 'aftappen'. 
Gerichte taps
Wie controleert de AIVD?
In de wet staat dat de minister van binnenlandse zaken toestemming moet geven voor een aantal zaken. 
Daarnaast zitten een aantal kamerleden in de commissie 'Stiekem'. 
Tevens kijkt er nog een niet-politieke en onafhankelijke commissie mee. 

Slide 7 - Diapositive

Hoe weet je dan wat mag en niet mag?

Rechtszekerheid
Rechtsbeginsel dat de overheid verplicht om burgers duidelijkheid te bieden over hun rechtspositie: burgers moeten weten waar zij juridisch aan toe zijn en wat hun rechten zijn
Rechtsbronnen
Als burger wordt er van je verwacht dat je op de hoogte bent van wat er mag en wat er niet mag. Je kunt alle regels gelukkig opzoeken in verschillende rechtsbronnen. Zoals: de grondwet, rechtspraak (jurisprudentie), wetten, gewoonterecht en internationale verdragen

Slide 8 - Diapositive

Leg uit dat er met de invoering van de Wiv (sleepwet) de rechtszekerheid niet in het geding is
Gebruik in je antwoord het begrip legaliteitsbeginsel

Slide 9 - Question ouverte

En mogen wij dan weten wat de overheid doet?
Wet openbaarheid van bestuur
Iedere burger kan documentatie opvragen over een bestuurlijke kwestie. De overheid moet dit geven, tenzij er een belang is dat zwaarder weegt dan het belang van openbaarheid
Transparant
In een democratische rechtsstaat hoort de overheid zo transparant mogelijk te zijn. Maar soms wil een overheidsorgaan informatie liever niet prijsgeven. Hiervoor kun je een WOB verzoek indienen

Slide 10 - Diapositive

De schaduwmachten
Vierde macht: Ambtenaren
Worden ook wel de vierde macht genoemd (naast de trias politica). Zij kunnen de overheid. Hebben vaak veel ervaring. Meer nog dan politici (die elke vier jaar opnieuw gekozen moeten worden).
Vijfde macht: Media
Ook journalisten houden de overheid goed in de gaten. Zij berichtten over de gang van zaken en controleren of gemaakte beloftes nagekomen worden. 

Slide 11 - Diapositive

Zie planner
§3 of Challenge 1

Slide 12 - Diapositive