Observeren 2

• Sociale wetenschappen
• Secundair onderwijs

Observeren is...

1. Doelgericht, subjectief en actief
2. Doelgericht, nauwkeurig en objectief
3. Actief, nauwkeurig en objectief
4. Nauwkeurig, subjectief en doelgericht

Observeren is..

• Doelgericht
• Nauwkeurig 
• Objectief 
• Gebeurt best systematisch!  

1/ Observeren is een doelgerichte activiteit. Je formuleert dan ook je doelstelling in een...

2/ Observeren moet nauwkeurig gebeuren

Kijk dus vooral naar wat en hoe iemand iets zegt, maar ook naar de lichaamstaal. Een aantal tips: 

• Gebruik zoveel mogelijk 'doe-woorden'
• Vermijd het woordje 'niet'
• Noteer 'hoe vaak' en 'hoe lang' een bepaald gedrag duurt
• Vermijd interpretaties  

Duid aan welke omschrijving je nauwkeurig vindt.

1. onhandelbaar zijn
2. de trap opgaan
3. opstandig worden
4. niet slapen

Duid aan wat je nauwkeurig vindt.

1. fluiten
2. het bed opmaken
3. ongeduldig zijn
4. staren

Duid aan wat je nauwkeurig vindt.

1. rood worden
2. koppig zijn
3. fietsen
4. boos worden

Wat betekent voor
jou Objectief?

3/ observeren moet objectief gebeuren 

• Benadering van de werkelijkheid
• NIET wat je denkt of voelt
• Vermijd worden zoals: mooi, lelijk, erg, veel...

Jan ziet er niet zo snugger uit. 

Mama zegt 3 keer tegen haar dochter dat ze haar haar moet wassen 

Natuurlijk weer Karel! Hij is er altijd bij als er gevochten wordt. 

Objectief 

Subjectief 

Bekijk de opdracht op p112 onderaan.
Wat is volgens jou subjectieve informatie?

4/ Observeren gebeurt best systematisch 

Observeren gebeurt dus best systematisch. Dit wel zeggen: lang genoeg, op verschillende tijdstippen en...

1. in steeds dezelfde situatie
2. in verschillende situaties
3. in een andere context
4. altijd in dezelfde context

Hoe zou je je gedragen
als je weet dat je
geobserveerd wordt?

4/ Systematisch observeren

• Lang genoeg
• Op verschillende tijdstippen
• In verschillende situaties
• Op verschillende manieren 

Deel 3: Hoe observeren 

Open 

Je neemt merkbaar notities

Participerend

Je neemt deel aan de activiteit

(actief/passief) 

Natuurlijke omgeving 

Het leven gaat zijn gewone gang

Bedekt 

Je neemt notities zonder de geobserveerde dit merkt

Niet - Participerend 

Je neemt niet deel aan de activiteit

Kunstmatige omgeving

Je creëert zelf een observatie-omgeving 

In de serie Undercover observeert de politie-agent op deze manier:

1. open, participerend, in natuurlijke omgeving
2. bedekt, niet participerend, in kunstmatige omgeving
3. bedekt, participerend, in natuurlijke omgeving
4. bedekt, niet participerend, natuurlijke omgeving

Een privé-detective observeert op deze manier:

1. bedekt, participerend, natuurlijke omgeving
2. open, niet participerend, natuurlijke omgeving
3. open, participerend, kunstmatige omgeving
4. bedekt, niet participerend, natuurlijke omgeving

Op welke manier wordt hier geobserveerd?

1. open, niet participerend, natuurlijke omgeving
2. bedekt, niet participerend, natuurlijke omgeving
3. open, participerend, natuurlijke omgeving
4. bedekt, niet participerend, kunstmatige omgeving

4. Vastleggen van de observatiegegevens 

Zoek eens op. Wat betekent 'interbeoordelingsbetrouwbaarheid'?

Wat lijken jou de voordelen van een observatieschema?

Wat lijken jou de voordelen van een observatieverslag?

Observatieschema

Observatieverslag 

5. Observeren en interpreteren 

Bij interpreteren gaat het om jouw mening, jouw conclusie dus is er altijd een zekere mate van..

objectiviteit

subjectiviteit

5.1. Objectiviteit 

Tip 1: Zoek minstens altijd een alternatieve verklaring voor het gedrag dat je hebt waargenomen. 

P. 120 Voorbeeld: je bent in gesprek geweest met iemand en je vertelt hoe je weekend geweest is. Je gesprekspartner zit te geeuwen en steeds naar buiten te kijken. 

Bedenk hoe je deze observatie zo objectief mogelijk kan maken. Herschrijf dit dus maar objectief.

Geef nu een verklaring/interpretatie hiervoor.

Tip 2: Laat zo mogelijk anderen ook naar de gegevens kijken. 

Hoe meer overleg, hoe objectiever de interpretatie ervan. 

Verklaar waarom! 

5.2 De gegevens van een observatieschema interpreteren

5.3 De gegevens van een observatieverslag interpreteren

=> zie boek! 

6. Observeren en rapporteren 

Schriftelijke briefing

Voor- & nadelen? 

Mondelinge briefing

Voor- en nadelen? 

Tot slot..

Weet aan wie je rapporteert. Als je als dokter aan een patiënt rapporteert zal dit anders zijn dan aan een collega, ook al blijft de observatie hetzelfde. Stem je rapportage dus altijd af op het doel en de doelgroep.