T3 BS7 + 8

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 3

§3.7 Verwantschappen  

 

Leerdoelen

Je kunt toelichten wat fossielen hebben bijgedragen aan de evolutietheorie

Je kunt toelichten dat overeenkomsten in de bouw van organen, de bouw van cellen en de samenstelling van stoffen in cellen duiden op verwantschap.

Herhaling Evolutie

https://schooltv.nl/video/de-ijsbeer-een-gevolg-van-de-evolutie/#q=ijsbeer

Fossielen

Versteende afdrukken

Versteende organismen

Fossielen

• Uit gevonden fossielen blijkt dat in de loop van de evolutie soorten zijn ontstaan veranderd en of verdwenen
  

Lagen aarde

Sommige soorten hebben geleefd, maar leven niet meer

Bijvoorbeeld dinosauriërs

Borne--> Mammoet gevonden

Verwantschap

Soorten met een gemeenschappelijke voorouder.

-->Evolutionaire stamboom:

Schematisch overzicht van de verwantschap tussen soorten.

Verwantschap

Overeenkomsten in:

- de bouw van organen

- de processen in cellen

- de samenstelling van stoffen in cellen

Zelfde functie met een andere bouw

Weinig verwantschap

Redumentaire organen

Organen die we eigenlijk niet meer nodig hebben

blinde darm/staartbotje

Biotechnologie

Alle technieken waarbij organismen worden gebruikt om producten voor mensen te maken.

Biotechnologie

Biotechnologie zijn technieken waarbij organismes gebruikt worden.

Denk bijvoorbeeld aan brood maken met gist (schimmels) of kaas.

We kunnen uit met biotechnologie de erfelijke eigenschappen aanpassen van een organisme.

Genetische modificatie

Het aanpassen van erfelijke eigenschappen bij organismen door de mens wordt genetische modificatie genoemd.

.

insuline maken

Bij geslachtelijke voortplanting zijn er 2 ouders nodig die beide informatie leveren voor het genotype van de nakomelingen.

F1 heeft dus een mix van de genen van P

Veel verschillende genotype mogelijk

Crispr-cas

• Crispr-cas
• gene-editing  

Biotechnologie

Biotechnologie zijn technieken waarbij organismes gebruikt worden.

Denk bijvoorbeeld aan brood maken met gist (schimmels) of kaas.

Genetische modificatie

Het aanpassen van erfelijke eigenschappen bij organismen door de mens wordt genetische modificatie genoemd.

insuline maken

Bij geslachtelijke voortplanting zijn er 2 ouders nodig die beide informatie leveren voor het genotype van de nakomelingen.

F1 heeft dus een mix van de genen van P

Veel verschillende genotype mogelijk

Crispr-cas

• Crispr-cas
• gene-editing  

vragen

VRAGEN? 

Biotechnologie wordt toegepast op:

1. voedingsmiddelen
2. geneesmiddelen
3. hormonen
4. enzymen

Wat is een voorbeeld van genetische modificatie?

1. Zorgen dat een organisme maar één soort nakomelingen krijgt
2. Het plaatsen van genetische informatie van het ene naar het andere organisme
3. Schimmels bestrijden met een nieuw chromosoom
4. Het klonen van een bevruchte eicel.

Hoeveel erfelijk materiaal geeft een geslachtscel door, in vergelijking met een gewone cel?

1. Net zoveel
2. 2 x zoveel
3. 1/4 x zoveel
4. 1/2 x zoveel

De meeste mensen hebben ..... chromosoomparen

1. 22
2. 23
3. 44
4. 46

Een allel is een variant van een.......

1. basepaar
2. nucleotide
3. gen
4. chromosoom

Alle uiterlijk waarneembare kenmerken van een individu noemen we .........

1. het karyogram
2. het genotype
3. het fenotype
4. epigenetica

Het onderste paar allelen is .....

1. recessief
2. homozygoot
3. dominant
4. heterozygoot

Als uit een rode en een witte plant, roze planten ontstaan, dan is de overerving..........?

1. intermediair
2. recessief
3. autosomaal
4. heterozygoot

Aa kan je ook omschrijven als ........

1. Homozygoot dominant
2. Heterozygoot
3. Homozygoot recessief
4. Heterozygoot dominant

Welke eigenschap is dominant?

1. normale vingers (grijs)
2. korte vingers (rood)

Welke haarkleur is dominant?

1. Dat is niet te zeggen
2. Beide zijn dominant
3. Rood haar (paars)
4. Zwart haar (wit)

Moeder (BB) kruist met Vader (bb). Wat wordt het genotype van de kinderen?

1. BB
2. blauwe ogen
3. Bb
4. bruine ogen

Een zwarte kater (AA) wordt gekruist met een lapjeskat (aa).
Wat is het fenotype van de nakomelingen?

1. Zwart
2. Lapjeskat

Welke diergroep is eerder ontstaan?

1. vogels
2. zoogdieren

Hoeveel groepen olifantachtigen kwamen er voor in het begin van het plioceen volgens de stamboom?

1. drie
2. vijf
3. tien
4. twaalf

In de afbeelding zie je dat de tijger en de leeuw dichter bij elkaar staan dan de aap en de leeuw.

Wat zegt dit over de verwantschap tussen deze dieren?

1. dat tijgers en leeuwen eerder een gemeenschappelijke voor -ouders hebben gehad dan de aap
2. dat ze het zelfde lijken
3. dat ze voorouders zijn van elkaar en op elkaar lijken
4. De verwantschap tussen de tijger en de leeuw is groter dan de verwantschap tussen de aap en de leeuw

In de afbeelding zijn de poot van een krokodil, de vleugels van een vleermuis en de vleugel van een vlieg getekend.

Welke van deze organen vertonen veel overeenkomst in bouw?

1. de poot van de krokodil en de vleugel van de vleermuis
2. de poot van een krokodil en de vleugel van een vlieg.
3. de vleugel van een vleermuis en de vleugel van een vlieg

Variatie in genotypen
Wat is waar?

1. Variatie ontstaat in de populatie door verandering in het fenotype
2. Variatie ontstaat in de populatie door geslachtelijke voortplanting
3. variatie ontstaat door isolatie van een soort
4. Variatie ontstaat in de populatie door mutatie

Door veel variatie in genotypen zijn er ook meer verschillende fenotypen in een populatie.

1. juist
2. onjuist

Organismen die samen vruchtbare nakomelingen kunnen krijgen? Dit is een ....

1. soort
2. stam
3. populatie
4. genotype

Aan welke groep zijn de gorilla’s het meest verwant volgens de stamboom?

1. de chimpansees
2. de gibbons
3. de halfapen
4. aan de apen van de oude wereld

A

C

B

D

E

De gemeenschappelijke voorouder van Gibbon en Mens

Waar bevindt zich de gemeenschappelijke voorouder

apen en knaagdieren

halfapen en tupaia

knaagdieren en hazen

Uit fossielen is te halen hoe soorten in de geschiedenis zijn ..................

1. Ontstaan
2. Veranderd
3. Verdwenen (uitgestorven)
4. A, B en C

Sommige soorten behoren niet tot dezelfde soort, maar zijn wel verwant aan elkaar. Ze hebben een gemeenschappelijke voorouder. welke argumenten duiden op verwantschap tussen verschillende soorten

1. Overeenkomst in de bouw van organen
2. Overeenkomsten in de bouw van cellen en de samenstelling van stoffen in cellen
3. Rudimentaire organen
4. A, B en C

Een mens, een mol, een arend en een walrus hebben een overeenkomstige bouw van armskelet.

1. Juist
2. Onjuist

Wij mensen hebben rudimentaire organen. Welk van de volgende organen is rudimentair?

1. Galblaas
2. Blinde darm
3. Endeldarm
4. Lever

huiswerk

Bs 7: Opdracht 6 t/m 8

Bs 8: Opdracht 6 t/m 8

Eerder klaar: oefen op biologiepagina.nl