Communicatie 1 4SC20

• Communicatie
• MBO
• Studiejaar 1

Communicatie

.

Programma vandaag

Wat is communicatie?

Miscommunicatie en ruis (intern en extern)

Verbale en non-verbale communicatie

Wat is een goede luisterhouding? 

(Voor-)oordelen in communicatie

Doel: bewustwording van zaken die bedoeld of onbedoeld de (kwaliteit van de) communicatie tussen mensen beïnvloeden. 

Wat is communicatie?

Communicatie is...

Ruis in communicatie

Als een boodschap niet wordt ontvangen zoals die bedoeld is, ontstaat er ruis. We onderscheiden:

• interne ruis 

• externe ruis

Communicatie kan verbaal (gesproken of geschreven taal) of non-verbaal zijn

Non-verbale communicatie toon je met: 

• houding (lichaamstaal)
• toon (hoe je iets zegt)
• stilte (met betekenis)

Lichaamstaal zegt meer dan woorden ......

• Wat als iemands lichaamstaal niet overeenstemt met wat hij/zij zegt. Wat 'geloof' je dan? Houding of wat er gezegd wordt? 

• Opdracht: emoties uitbeelden

Luisteren is het allerbelangrijkst

In een communicatieproces is luisteren het allerbelangrijkst.

Door écht te luisteren toon je respect voor je gesprekspartner en doe je je best hem/haar te begrijpen.

Begrijpen is belangrijker dan begrepen worden!

Opdracht

• Maak tweetallen
• De een vertelt een verhaal (bijv. over iets wat gisteren gebeurd is op de werkplek, of over je vakantieplannen o.i.d.)
• De ander mag niet luisteren! 
• Na 1 minuut wisselen jullie van rol 

Evaluatie niet-luisteropdracht

• Wie vond het moeilijk niet te luisteren en waarom?
• Wie  vond het moeilijk een verhaal te vertellen en waarom?

• Welk gedrag kenmerkt dus een goede luisterhouding? Wat moet je laten zien/doen om goed te kunnen luisteren?

Wat is een goede luisterhouding?

LSD: Luisteren, samenvatten, doorvragen

• Maak oogcontact
• Moedig de ander aan om te spreken
• Mee-hummen (niet te overdreven)
• Met je gevoel bij de ander zijn (empathie tonen) (oprechte aandacht)
• Vat samen om te checken of je de ander goed hebt begrepen (klopt het dat..)
• Stel open vragen (wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe) en vraag door
• Ga ontspannen zitten (niet voorovergeleund met je armen op tafel)

Opdracht! Luister en teken (1)

• Maak drietallen (instructeur, tekenaar en observant)
• De instructeur en de tekenaar zitten met de ruggen tegen elkaar
• De instructeur vertelt wat er getekend moet worden
• De tekenaar mag alleen gesloten vragen stellen
• De observant observeert het proces, maar zegt niets
• Stop na teken van docent en vergelijk de resultaten 
• Bespreek met  zijn drieën na wat er gebeurde tijdens het proces (wat ging goed, wat kan beter, wat viel op? Nu geeft de observant reflectie op het proces)

Opdracht! Luister en teken (2)

• Maak drietallen (instructeur, tekenaar en observant)
• De instructeur en de tekenaar zitten tegenover elkaar; de instructeur vertelt wat er getekend moet worden en zorgt dat de tekenaar niet kan zien wat er getekend moet worden. 
• De tekenaar mag geen vragen  stellen
• Stop na teken van docent en vergelijk de resultaten 
• Bespreek met  zijn drieën na wat er gebeurde tijdens het proces (wat ging goed, wat kan beter, wat viel op, was dit moeilijker of makkelijker dan opdr. 1 en voor wie was dat zo? Hoe komt dat, denken jullie?)

Opdracht! Luister en teken (3)

• Maak drietallen (instructeur, tekenaar en observant)
• De instructeur en de tekenaar zitten tegenover elkaar; de instructeur vertelt wat er getekend moet worden en zorgt dat de tekenaar niet kan zien wat er getekend moet worden. 
• De tekenaar mag zowel open als gesloten vragen  stellen
• Stop na teken van docent en vergelijk de resultaten 
  
• Bespreek met  zijn drieën na wat er gebeurde tijdens het proces (wat ging goed, wat kan beter, wat viel op, was dit moeilijker of makkelijker dan opdr. 1 en voor wie was dat zo? Hoe komt dat, denken jullie?)

Andere oorzaken van miscommunicatie door "ruis"

• Verschillende referentiekaders (wat is bij jou "bekend"  en wat is voor jou 'normaal'?) 
  
• Interpretatieverschillen (boodschap wordt anders begrepen dan bedoeld) 
• Culturele verschillen (uit zich vaak in oordelen en vooroordelen)

Waarom is dit een 'vreemd' gesprek?

Wie komen er binnen?

Hoe kan dit?

Een vader en zijn zoon krijgen een ernstig auto-ongeluk. De vader overlijdt ter plekke en de zoon is ernstig gewond. Hij wordt naar het ziekenhuis gebracht en rechtstreeks de operatiekamer ingereden. De chirurg kijkt naar de jongen en zegt: “Ik kan deze jongen niet opereren. Hij is mijn zoon.”

Het misverstand 

Denk eens terug aan een situatie waarin een misverstand/conflict is ontstaan tussen jou en een ander waarbij een van de vormen van ruis een rol speelde.

• Beschrijf het misverstand/conflict
• Hoe is het ontstaan? (welke vorm van ruis trad op?)
• Hoe had het voorkomen kunnen worden, denk je?
• Wat zou je nu anders doen, als je weer in die situatie terechtkomt?

Wat heb je vandaag geleerd?

We hebben het gehad over zaken die invloed hebben op de communicatieve relatie tussen mensen (lichaamstaal, ruis, luisterhouding, interpretaties, (voor-) oordelen...).

Op welke van die onderdelen heb je zelf nog wel wat te leren, vind je? 

Waar sla je nog weleens de plank mis in de communicatie met anderen?

Wat neem je je voor om daarin te verbeteren?