GT1B Taalverzorging H3 t/m H6

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 1

TAALVERZORGING

- ONDERWERP      - LIDWOORD EN ZELFSTANDIG NAAMWOORD    

- PERSOONSVORM TT             - GEZEGDE

   - MEERVOUD OP -EN EN -S                 - VOLTOOID DEELWOORD

- BIJVOEGLIJK NAAMWOORD                                  - VERWIJSWOORDEN

- VT ZWAKKE WERKWOORDEN        - VOORZETSELS

- VT VAN STERKE WERKWOORDEN       

 - ZIJN, HEBBEN WILLEN, KUNNEN, ZULLEN

ONDERWERP

- het onderwerp van een zin is: wie of wat iets doet

- het onderwerp van een zin kan één woord of meerdere woorden zijn

- het kan op verschillende plekken in een zin staan, maar het staat meestal naast de persoonsvorm

- je kunt het onderwerp van een zin vinden door de vraag te stellen:

wie of wat doet iets?

Welke vraag moet je stellen om
het onderwerp te vinden?

Klas EM1A heeft een talentenjacht georganiseerd.

1. Wie heeft georganiseerd?
2. Wat heeft georganiseerd?

Wat is het onderwerp?

Achter elkaar treden tien leerlingen op.
Wie treden op?

Wat is het onderwerp?

In de pauze kun je iets lekkers kopen.
Wie kan kopen?

LIDWOORDEN

- er zijn drie lidwoorden

de

het ('t)

een ('n)

ZELFSTANDIGE NAAMWOORDEN

- is een woord voor een mens, een dier, een plant, een ding

(me-di-pla-di)

- is een woord voor een naam of een gevoel

BIJVOORBEELD:

bakker, paard, tulp, tafel

Janneke, blij

Is het woord een zelfstandig naamwoord?

bovendien

1. ja
2. nee

Is het woord een zelfstandig naamwoord?

dictee

1. ja
2. nee

GEZEGDE

Alle werkwoorden in een zin die samen iets over het onderwerp zeggen, noem je het werkwoordelijk gezegde (wg).

GEZEGDE

Soms is het werkwoordelijk gezegde maar één werkwoord 

(de persoonsvorm), soms zijn het er meer. Bijvoorbeeld:

- Leonie kijkt naar buiten.

- Leonie heeft naar buiten gekeken. 

- Leonie wil graag naar buiten kijken.

De zus van Dick vertrekt naar het buitenland.

Een man kan bijvoorbeeld 121 T-shirts over elkaar aantrekken.

VOLTOOID DEELWOORD

Het voltooid deelwoord is een vorm van het werkwoord.

Voltooid betekent dat iets klaar of afgelopen is.

Bijvoorbeeld:

Frits heeft zijn fietsband geplakt

VOLTOOID DEELWOORD

Het voltooid deelwoord eindigt op -en of op -d of -t.

Bijvoorbeeld:

gebroken, geschreven

gehoord, gemaakt

Als je een woord langer maakt, 

hoor je of je een -d of een -t moet schrijven.

Tijmen heeft een lekkere appel _____. (schillen)

De vrouw heeft vriendelijk naar hem _____. (knikken)

VERWIJSWOORDEN

Verwijswoorden verwijzen meestal 

naar een woord dat al eerder genoemd is of 

wijzen vooruit naar een woord dat nog genoemd gaat worden.

VERWIJSWOORDEN

de-woorden: verwijs met deze of die

het-woorden: verwijs met dit of dat

Deze deur is op slot, maar die daar is wel open.

(de deur)

Dat paard is wild, maar dit hier is rustig.

(het paard)

Waar wordt het goede verwijswoord gebruikt?

de conclusie

1. deze conclusie
2. dit conclusie

Waar wordt het goede verwijswoord gebruikt?

de tentoonstelling

1. deze tentoonstelling
2. dit tentoonstelling

VOORZETSELS

Een voorzetsel (vz) hoort bij een ander woord in de zin. 

Een voorzetsel zegt iets over:

- de plaats of richting - op de kast, via de Hoofdstraat

- de tijd - over een week, tijdens zijn afwezigheid

- de reden of oorzaak - wegens ziekte, door de drukte

of met 'het feestje'

Kies het goede voorzetsel.

Star Wars gaat ___ de strijd ___ goed en kwaad.

1. over - tussen
2. met - van
3. van - met
4. tussen - over

Kies het goede voorzetsel.

___ 2019 was het eindelijk zover.

1. binnen
2. terwijl
3. in
4. op

Kies het goede voorzetsel.

De bedenker verzon ___ het maken allerlei dingen ___ het verhaal.

1. na - achter
2. tijdens - voor
3. voor - tijdens
4. met - in