Hoofdstuk 2: Acteren

• Drama
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3,4

Hoofdstuk 2

Acteren

2.1 Gereedschap van een acteur

Als acteur kun je 4 onderdelen van je lijf inzetten om toneel te spelen:

1. HOUDING
2. BEWEGING
3. MIMIEK
4. STEM

Houding

Bij het beschrijven van de houding zeg je alleen wat je ziet, zonder dit te interpreteren (= uitleggen).

Bijvoorbeeld: De vrouw zit rechtop in de stoel, terwijl de man rechtop staat en schuin in de camera kijkt.

En niet: Cercei Lannister kijkt arrogant, terwijl haar broer onzeker kijkt.

Beweging

Bij het beschrijven van bewegingen kun je het hebben over:

- zijn de bewegingen groot of klein?

- het tempo / ritme van de beweging

- zit er herhaling in?

- zijn de bewegingen synchroon? (tegelijk)

Ook hier weer alleen beschrijven wat je ziet en niet interpreteren!

Mimiek

Betekent gezichtsuitdrukking. Ook dit beschrijf je door te zeggen wat je ziet zonder interpretatie.

Dus: De man kijkt fronsend in de camera.

En niet: Louis van Gaal is geïrriteerd omdat de pers niet luistert.

Stem

De stem van de acteur is heel bepalend voor een personage.

Beschrijf bij de stem hoe deze klinkt.

- volume (hard/zacht)

- klemtoon (nadruk)

- intonatie (toonhoogte)

- Tempo (snel/langzaam)

Ook dit beschrijf je zonder te interpreteren!

2.2 Verbaal/non-verbaal spel

Non-verbaal spel: spel met tekst

1. Taalgebruik: wat iemand zegt
2. Stemgebruik: hoe diegene dat zegt
   
   

Verbaal spel: spel zonder tekst (stil spel)

1. Mimiek
2. Gebaren
3. Houding

OEFENEN

Je moet spel kunnen omschrijven. Je schrijft dan over de SPELELEMENTEN:

Actie/Handeling

Tekst

Let op dat je objectief beschrijft, niet je eigen interpretatie!

En lees altijd goed: "Waaraan zie je dat..." = geen tekst.

Beschrijf de beweging in deze foto.

Beschrijf de mimiek van deze man:

2.3 Stem / Stemtechniek

Een acteur kan in zijn spel verschillende technieken toepassen om een toneeltekst zo goed mogelijk over te brengen bij het publiek. 

Deze stemtechnieken moet je kennen:

VOLUME (hard/zacht)

KLEMTOON (nadruk)

PAUZERING (stiltes)

INTONATIE (toonhoogte)

TEMPO (snel/langzaam, pauzes)

03:10

Welke invloed heeft PAUZERING van premier Rutte op de tekst die hij zegt?

2.4 Spelgrootte / Speelstijlen

Een acteur moet mimiek, houding, beweging en stem kunnen spelen in verschillende speelstijlen (-groottes).

Naturel

Uitvergroot

Typematig

Absurd

Noem de speelstijlen van klein naar GROOT:
uitvergroot, typematig, naturel, absurd

OEFENEN

Benoem de speelstijl in de volgende video's.

Naturel, Uitvergroot, Typematig, Absurd

Welke speelstijl was dit?

1. Naturel spel
2. Uitvergroot spel
3. Typematig spel
4. Absurd spel

Welke speelstijl was dit?

1. Naturel spel
2. Uitvergroot spel
3. Typematig spel
4. Absurd spel

Dit is typematig spel.
Noem drie elementen van spel die de acteurs toepassen, waardoor het typematig wordt.

2.5 Verschillende rollen

Hoofdrol

Bijrol

Figurant

Edelfigurant

Dubbelrol

Understudy

2.6 Status

Status = machtsverhouding tussen twee of meer spelers.  

  

Innerlijke kenmerken HOGE status:

- Zelfverzekerd

- Ontspannen

 Innerlijke kenmerken LAGE status:  

- Onzeker/ verlegen  

 - Angstig 

Voorbeeld

Denk aan:

- een koning en bediende of een bewaker en een gevangene. Maar dit hoeft zeker het geval niet te zijn. Want stel dat de bediende erachter komt dat de koning in zijn slaap duimt en dreigt dit aan het volk bekend te maken. Dan zijn de rollen opeens omgekeerd

Noem een BEROEP met een hoge status

Beschrijf het verschil in status tussen Juf Ank en de andere moeders.
Benoem hierbij de houdingen en mimiek.

Beschrijf het verschil in status tussen Juf Ank en de andere moeders.
Benoem hierbij de houdingen en mimiek.

Wie is de baas in de scene? Hoe laten ze het statusverschil in hun spel zien?

Wie hoge en lage status?

Wie hoge en lage status?

Wie hoge en lage status?

HOGE STATUS

veel ruimte innemen

Duidelijk hoorbaar

Voeten naar buiten gedraaid

Rechtop staan

Vloeiende bewegingen

Hoofd stilhouden als je praat

grote gebaren maken

diep in- en uitademen

duidelijke, rustige manier van praten

lang oogcontact

LAGE STATUS

jezelf klein maken

Zachte toon

Voeten naar binnen gedraaig

Geen vloeiende beweging

Hoofd bewegen als je praat

onrustige ademhaling

onzekere manier van praten

de ander niet aan durven kijken

niet stevig op twee benen staan

In het vorige fragment zag je een scene uit De Gelaarsde Poes waar zowel de hoge status, als de lage status wordt gespeeld.
Welk personage heeft de hoge status en welke personage in de lage status?

3.4 Emoties

De basisemoties die je met je mimiek, houding, beweging en stem kunt uitdrukken zijn: Bang, Boos, Blij en Bedroefd. 

Welke emotie heeft dit personage en hoe hoor je dat in het stemgebruik?B

Angst, door het zachtjes praten

Beschrijf in houding en stem hoe je kan zien dat Harry boos is.

Welke emotie zie je aan het einde bij "Juf Ank". Beschrijf haar mimiek.

Welke emotie zie je in dit fragment. Benoem de bewegingen.

Welke emotie heeft de vrouw in de roze blouse? Benoem haar mimiek.