Anne Frank Krant 2024

• Geschiedenis
• Lezen
• +5
• Basisschool
• Speciaal Onderwijs
• Groep 7,8

Introduction

Deze les kun je thuis of in de klas gebruiken tijdens of na het lezen van de Anne Frank Krant 2024 met als thema: Oorlogsdagboeken. Het bevat interactieve vragen en verdieping op de artikelen in de krant waarmee je klassikaal of individueel aan de slag kunt. Zo is er een korte video over 'Wie is Anne Frank?' waarin de leerlingen meer leren over het korte leven van Anne, de onderduikers, de helpers en het Achterhuis. Leerlingen leren goed te kijken naar een historische foto, waar ze telkens een stukje meer van zien. Ook leren de leerlingen meer over de moeder van Dieuwertje Blok, die ook moest onderduiken en hoe Anne en anderen in de Tweede Wereldoorlog Sinterklaas vierden.

Instructions

Heb je de Anne Frank Krant nog niet besteld? Dat kan nog steeds, via: http://www.annefrankkrant.nl

Bij elke slide vind je instructies of extra informatie over de betreffende vraag of verdieping. De instructies voor de opdrachten staan op de slide zelf maar het is leuk om extra informatie te kunnen geven aan de leerlingen, doe hier je voordeel mee.

Contact Heb je een vraag, of wil je ons laten weten wat je ervaringen zijn met deze les? Neem dan vooral contact met ons op via [e-mail]. Wij stellen reacties erg op prijs.

www.annefrank.org

©Anne Frank Stichting, 2024

Anne Frank Krant 2024

‘Ik zal hoop ik aan jou

alles kunnen toevertrouwen,

zoals ik het nog aan

niemand gekund heb, en

ik hoop dat je een grote

steun voor me zult zijn.

12 juni 1942

Introductieslide

Deze les kun je gebruiken tijdens het lezen van de Anne Frank Krant.

Zo kom je nog meer te weten over de verhalen

uit de krant.

Introductieslide

Wat weet jij al over Anne Frank?

Voeg op de volgende pagina jouw antwoorden toe aan het woordweb.

Instructie:

Laat je leerlingen alle woorden in vullen die bij hen opkomen als zij denken aan Anne Frank.

Instructie:

Vraag bij enkele woorden die gegeven zijn uit het woordweb door. Waar kennen ze dat van, hebben ze buiten de Anne Frank Krant al meer gelezen, gezien of gehoord over Anne?

Extra uitleg:

Gebruiken de leerlingen geen eigen device? Selecteer dan het pennetje onderaan de slide.

• Schrijf de woorden die de leerlingen zeggen op.
• Laat leerlingen naar voren komen en de 'pen' doorgeven om de antwoorden op te schrijven op het digibord.

Klik hiernaast om de video te starten. 

Beantwoord na het kijken de vraag op de volgende slide.

Instructie: 

Vraag de leerlingen goed op te letten tijdens de video, er komt een vraag over de informatie uit de video.

In deze video leren de leerlingen meer over wie Anne Frank was. Daarnaast komen ze meer te weten over de andere onderduikers en de helpers van het Achterhuis. Deze informatie hebben zij nodig in de volgende vraag.

Onderduikers en helpers

Hiernaast zien jullie de foto's van de onderduikers en helpers. Sleep de onderduikers naar het huis.

Vertel: We hebben in de video gezien dat Anne Frank samen met haar ouders en zus, de familie Van Pels en Fritz Pfeffer ondergedoken zat in het Achterhuis. Ook zijn we te weten gekomen dat ze werden geholpen door vijf mensen, de helpers. 

Vraag: Hier zien we de foto's met de namen van de acht onderduikers en vijf helpers. Maar wie waren de helpers en met wie zat Anne ondergedoken?

Extra uitleg: Deze opdracht kan je de leerlingen individueel laten doen op hun device of klassikaal op het digibord. Vraag dan leerlingen om naar voren te komen en de foto te verslepen,

Het doel van deze vraag: zorgen dat de leerlingen een beter beeld krijgen van wie er in het Achterhuis ondergedoken zaten. Letterlijk de namen een gezicht geven.

10 Trein naar Auschwitz

De reis vanuit kamp Westerbork naar Auschwitz duurt tweeënhalve dag.

Aangekomen in Auschwitz worden mannen en vrouwen gescheiden. Ook Anne heeft deze treinreis afgelegd en ziet hier haar vader voor het laatst. Anne en haar familie zaten op het laatste transport naar Auschwitz.

2 Februaristaking

Op 25 februari 1941 gaan veel mensen staken als reactie op de arrestatie van 400 Joodse mannen in Amsterdam. Ze leggen het tramvervoer in stil, zo merken veel mensen dat er iets aan de hand is. 

De Duitsers zijn verrast en reageren met grof geweld, er vallen doden en gewonden ook worden er stakers gearresteerd.

4 Anti-Joodse maatregelen

De nazi’s maken het leven steeds moeilijker voor de Joden in Nederland. Er worden allerlei anti-Joodse maatregelen ingevoerd. Alle Joden boven de 6 jaar moeten vanaf 4 mei 1942 een gele ster met het woord ‘Jood’ op hun kleding dragen.

8 Dolle Dinsdag

Op 5 september gaan er geruchten rond dat geallieerde troepen in Nederland zijn, maar dat blijkt niet waar. 13 dagen later schrijft Feik "EINDHOVEN IS VRIJ!!!". Het lukt de gealieerde om het zuiden van Nederland te bevrijden, maar vele steden in de rest van Nederland moeten nog een tijd wachten. 

Oplossing opdracht

Dagboektekst en foto. Welke horen bij elkaar?

Klik op het vergrootglas voor de oplossing en meer informatie.

Oplossing opdracht: zie gedrukte handleiding op www.annefrank.org

3 D-day 6 juni 1941

Iets na middernacht varen meer dan 5.000 schepen met 150.000 geallieerde soldaten en 1.500 tanks naar de kust van Normandië (Frankrijk). Op een paar plaatsen komen de geallieerden aan land. Tijdens de aanval landen er parachutisten en zijn er bombardementen. De Duitsers proberen lang stand te houden, maar met deze invasie werd het einde van Hitlers rijk aangekondigd.

6 Bevrijd?

Vanaf Dolle Dinsdag gaan er geruchten rond dat de bevrijding dichtbij is. Veel Nederlanders die samenwerken met de bezetters vluchten naar Duitsland. Je ziet op verschillende plekken dat de vlag uitgehangen wordt. 

9 Bevrijding Auschwitz

Op 27 januari 1945 trekt het Rode Leger het concentratiekamp Auschwitz binnen. Alleen de zieke en verzwakte gevangenen zijn er nog. Alle andere gevangen zijn een paar weken eerder naar kampen in Duitsland vervoerd. 

1 Rotterdam gebombardeerd

Op 10 mei 1940 valt het Duitse leger Nederland aan. Vijf dagen later geeft Nederland de strijd tegen de nazi's op. Ze zijn bang dat meer steden gebombardeerd zullen worden.

7 Hongerwinter 1944-1945

In de grote, westelijke steden is de winter streng en zijn voedsel en brandstof schaars. Voor warmte gaan bomen en oude meubels de open haard in. Om toch iets te eten te hebben, gaan mensen naar boeren op het platteland (soms tientalle km lopen). In totaal sterven tijdens de Hongerwinter 20.000 mensen.

5 Aanslag op Hitler

Duitse officieren plegen op 20 juli een bomaanslag op Adolf Hitler, maar het mislukt. Hilter houdt er alleen wat brand- en schaafwonden aan over.

Oplossing opdracht

Dagboektekst en foto. Welke horen bij elkaar?

Klik op het vergrootglas voor de oplossing en meer informatie.

Oplossing opdracht: zie gedrukte handleiding op www.annefrank.org

Extra vragen:

3 Hebben de leerlingen wel eens over D-Day gehoord? Waarom heet deze dag zo?

• Antwoord: Dit staat voor Decision-Day, de eerste dag van deze operatie genaamd Overlord.

6 Zoek op wanneer jouw stad is bevrijd en bespreek dat met de leerlingen.

Zoom in

Telkens krijg je een nieuw deel van een foto te zien. Vertel:

• Wat zie je?
  
• Wat valt je op?

Instructie:

Leerlingen krijgen bij elke slide een stukje meer van een historische foto te zien. 

Bij elk gedeelte vragen zij zich af wat zij zien, wat zij hierover denken en welke vragen zij erbij hebben. Aan het einde zien ze de volledige foto en worden de vragen over de foto beantwoord.

Zoom in

Vertel:

• Wat zie je nu nog meer?
  
• Geeft de nieuwe informatie antwoord op je vragen?

Instructie:

Leerlingen krijgen bij elke slide een stukje meer van een historische foto te zien. 

Bij elk gedeelte vragen zij zich af wat zij zien, wat zij hierover denken en welke vragen zij erbij hebben. Aan het einde zien ze de volledige foto en worden de vragen over de foto beantwoord.

Zoom in

Vertel:

• Wat zie je nu nog meer?
• Geeft de nieuwe informatie antwoord op je vragen?

Instructie:

Leerlingen krijgen bij elke slide een stukje meer van een historische foto te zien.

Bij elk gedeelte vragen zij zich af wat zij zien, wat zij hierover denken en welke vragen zij erbij hebben. Aan het einde zien ze de volledige foto en worden de vragen over de foto beantwoord.

Zoom in

Vertel:

• Wat zie je nu nog meer?
• Geeft de nieuwe informatie antwoord op je vragen?

Instructie:

Leerlingen krijgen bij elke slide een stukje meer van een historische foto te zien. 

Bij elk gedeelte vragen zij zich af wat zij zien, wat zij hierover denken en welke vragen zij erbij hebben. Aan het einde zien ze de volledige foto en worden de vragen over de foto beantwoord.

Zoom in

Vertel:

• Wat zie je nu nog meer?
• Geeft de nieuwe informatie antwoord op je vragen?

Instructie:

Leerlingen krijgen bij elke slide een stukje meer van een historische foto te zien. 

Bij elk gedeelte vragen zij zich af wat zij zien, wat zij hierover denken en welke vragen zij erbij hebben. Aan het einde zien ze de volledige foto en worden de vragen over de foto beantwoord.

Zoom in

Je ziet nu de hele afbeelding. 

Welke nieuwe vragen heb je nu nog?

       

       

       

       

        

Je ziet hier een propagandafoto. Hitler poseert samen met zijn aanhangers voor deze foto in München (Duitsland) in december 1931.

Afvragen: Wat zou je graag willen weten over de foto? Welke informatie ontbreekt?

Denken: Waarom is deze foto gemaakt? Wanneer? Wat is het doel van de foto? Voor wie is de foto bedoeld?

Kijken: Wat zie je? Observeer de foto goed en benoem wat je ziet. 

Bron: Bildarchiv

Preußischer Kulturbesitz

Vertel bij de foto:

Deze foto is gemaakt door Heinrich Hoffmann, de persoonlijke fotograaf van Adolf Hitler die veel propagandafoto’s voor hem maakte.

Hoffmann liet hier een groep aanhangers (alleen maar mannen) rondom Hitler plaatsnemen in het NSDAP-hoofdkwartier in München. Later worden in de ruimtes van dit gebouw politieke tegenstanders gemarteld.

Tip

Sta stil bij dat het een propagandafoto is en of de leerlingen weten wat dit is. Op de volgende twee slides worden vragen gesteld over propaganda. 

Wat is propaganda?

1. Een soort reclame die mensen vertelt wat ze moeten kopen
2. Een niet waar verhaal dat verspreid wordt
3. Een manier om mensen te laten denken en handelen zoals jij wilt
4. Een beeld van een grote groep mensen

Leg hier de link met de foto van de vorige slide. 

Antwoord: C

Bespreek de gekozen antwoorden en de dunne lijn en dat het ook een moeilijk begrip is. Wat denken leerlingen dat het doel van Propaganda is?

Hoe wordt propaganda vaak verspreid?

1. Via reclame
2. Via verhalen
3. Via beelden
4. Via a, b en c

Antwoord: D

Leerlingen kunnen dit antwoord letterlijk terugvinden in de krant op de bijbehorende pagina's.

Lies tekent van 1939 tot 1952 in haar stripdagboek. Ze begint dus net voor de Tweede Wereldoorlog.

Klik op de hotspot om een aantal pagina's uit haar dagboek te bekijken. 

5 September

Dolle Dinsdag, de mensen juichen te vroeg…

Mei 1944 Lies hoort dat ze opnieuw moeten verhuizen, omdat de Duitsers het huis waarin ze wonen gaan slopen.

Bron: NIOD

6 juni 1944 Lies tekent D-day.

September 1944 

Geallieerde troepen landen bij Arnhem en Nijmegen. De nazi’s vuren V1-raketten af op Groot-Brittannië. 

Winter 1944

De prijs van eten tijdens de Hongerwinter.

Op deze slide kijk je naar het dagboek van Lies den Houting uit het jaar 1944. Naast de tekeningen die in de Anne Frank Krant staan, zie je hier ook wat ze op de rest van desbetreffende dagboekpagina heeft getekend en ook een paar extra bladzijdes.

Klik op de hotspot om de gebeurtenis en bijbehorende dagboekpagina te openen. Je kan inzoomen op de afbeeldingen.

Bespreek met de leerlingen wat hen opvalt, wat is er nieuw, wat verbaasd hen, etc.

• Klassikaal: je kan een leerling aanwijzen om de stip voor te lezen en/of naar het digibord laten komen om in te zoomen op een element uit de tekening.
• Leerlingen zelfstandig de strips laten bekijken. Selecteer tijdens presenteren dan 'toon bij leerling'.
  Bespreek naderhand de boven genoemde vragen.

Zo ontdekken jullie samen nog meer over Lies en de gebeurtenissen tijdens de oorlog.

Winter 1944/45

Tijdens de Hongerwinter is er geen gas en later ook geen elektriciteit. Mensen bedenken van alles om warmte en licht in huis te hebben. Zie jij hoe?

Klik op de hotspot om een aantal pagina's uit haar dagboek te bekijken. 

28 februari 1945

Lies maakt een aanval mee van Britse vliegtuigen op Duitse soldaten.

7 mei 1945

Geallieerde troepen rijden Leiden binnen. Heel Nederland is vrij. Lies maakt ook tekeningetjes over wat er allemaal gebeurd is tijdens de bezetting. Herken jij de gebeurtenissen die ze tekent?

24 februari 1945

Lies viert haar 19e verjaardag.

Duizenden Nederlandse mannen worden in 1944 opgepakt. Ze moeten in nazi-Duitsland gaan werken. 

Bron: NIOD

Op deze slide kijk je naar het dagboek van Lies den Houting uit het jaar 1945 bekeken. Naast de tekening die in de Anne Frank Krant staan, zie je hier ook wat ze op de rest van desbetreffende dagboekpagina heeft getekend en ook een paar extra bladzijdes.

Klik op de hotspot om de gebeurtenis en bijbehorende dagboekpagina te openen. Je kan inzoomen op de afbeeldingen.

• De 2e hotspot (+): voegt een tekening toe aan de pagina/afbeelding van de eerste hotspot op deze slide.

Bespreek met de leerlingen wat hen opvalt, wat is er nieuw, wat verbaasd heb, etc.

• Klassikaal: je kan een leerling aanwijzen om de stip voor te lezen en/of naar het digibord laten komen om in te zoomen op een element uit de tekening.
• Leerlingen zelfstandig de strips laten bekijken. Selecteer tijdens presenteren dan 'toon bij leerling'.
  Bespreek naderhand de boven genoemde vragen.

Nieuwsgierig naar de rest van Lies haar stripdagboek? Je kan deze helemaal bekijken op de website van het NIOD. https://www.niod.nl/nl/blog/een-stripdagboek-met-de-oorlog-op-de-achtergrond

Dit is Dieuwertje Blok met haar moeder.

Lees het interview in de krant met Dieuwertje.

Beantwoord daarna twee quizvragen.

Dieuwertje 

Haar moeder Henny

Bron: Lilian van Rooij

Instructie:

Leerlingen lezen eerst het artikel in de krant op pagina 10-11.

Dieuwertje Blok vertelt hier over het leven en het dagboek van haar moeder Henny. Leerlingen beantwoorden vervolgens 2 vragen over deze tekst en komen meer te weten over hoe Anne Frank en Lies den Hout Sinterklaas vierden tijdens de Tweede Wereldoorlog.

De moeder van Dieuwertje moest in september 1942 onderduiken in Amsterdam. Deed ze dat ook met andere mensen, net als Anne Frank?

1. Ja, met vrienden
2. Ja, met haar opa en oma
3. Ja, met haar vader
4. Nee, alleen

Antwoord: C

Extra informatie:

Dieuwertje vertelt in de tekst dat haar moeder eerst alleen bij vrienden van Dieuwertje haar grootouders onderduikt (32 maanden). Vanaf eind januari 1945 totdat Nederland bevrijd wordt, duikt Dieuwertje haar grootvader op hetzelfde adres onder als haar moeder. 

Let op! In de tekst heeft Dieuwertje het dus over haar grootouders. Wijs de leerlingen extra op het goed lezen van de vraag.

Denk jij, net als Dieuwertje, dat Sinterklaas
gevierd werd in de oorlog?

Ja

Nee

De leerlingen kennen Dieuwertje Blok natuurlijk van het Sinterklaasjournaal. 

Bespreek de uitkomst van de vraag met de klas. Vraag een aantal leerlingen hun antwoord toe te lichten. 

• Hoe denken ze dat Sinterklaas gevierd werd?
• Hoe denken ze dat Anne Frank Sinterklaas vierde? En Lies?

Op de volgende slide vind je het antwoord op die laatste vraag.

Extra uitleg:

Wanneer de leerlingen geen eigen device gebruiken, kun je de vraag op de volgende manieren inzetten:

• Ja = staan, Nee = zitten (of andersom)
• Deel rode (nee) en groen (ja) velletjes uit en laat ze deze omhoog houden.
• Split de klas in tweeën; ene helft ja andere nee.

& Lies

Sinterklaas en de Tweede Wereldoorlog

Klik op de hotspots en kom erachter hoe Anne Frank en Lies den Houting Sinterklaas vierde tijdens de Tweede Wereldoorlog.

1

Op 4 december 1943 tekent Lies in haar dagboek deze tekeningen

2

Op Sinterklaasavond las Anne dit gedicht voor in het Achterhuis.

3

Instructie:

Open de hotspots van 1 naar 3.

Lees de tekst voor of vraag één leerling dat te doen. 

Anne heeft twee keer Sinterklaas gevierd in het Achterhuis. Hotspot 1 is één quote van Anne over de viering in 1942. Hotspot 3 is het gedicht dat Anne voorlas op Sinterklaasavond in 1943. Sta stil bij het feit dat gedichten dus ook toen al onderdeel waren van het Sinterklaasfeest.

Hotspot 2 laat zien hoe Lies Sinterklaas vierde in 1943. Surprises maakten ook toen al deel uit van het feest. Valt de leerlingen iets op aan de surprises?

Na het zien van alle hotspots kun je stilstaan bij het verschil tussen hoe Anne en Lies Sinterklaas vierden.

Wat is voor jou de belangrijkste boodschap uit het verhaal?

Instructie:

Lees het verhaal voor aan de klas.

Daarna kun je de leerlingen hun antwoord laten intypen op deze vraag.

Vervolgens kan je de vragen uit de docentenhandleiding bij de krant aan de leerlingen stellen

• Wat denken de leerlingen dat Raf zal gaan doen. 
• En wat zouden ze zelf doen? 

Je kan ook eerst bovenstaande vragen bespreken en daarna de leerlingen de vraag op deze slide laten beantwoorden.

Lees het interview in de krant met Hans Jaap.

Wat vindt hij belangrijk in/aan zijn werk?

Sleep de antwoorden naar hem toe.

Hans Jaap Melissen, oorlogsjournalist

Bron: Sebastian Backhaus

Bang zijn

Geen mening hebben

Dat iedereen op

de hoogte is van wat er in de wereld gebeurt

Nummerborden en weerbericht controleren

Vertellen hoe verschrikkelijk het is

Uitzoeken of beelden wel echt zijn

Instructie:

Leerlingen lezen eerst het artikel in de krant op pagina 14-15.

Hans Jaap Melissen vertelt hier over zijn werk als oorlogsjournalist, waarom hij dit werk doet en waarom hij het belangrijk werk vindt.

Laat de leerlingen individueel de sleepvraag invullen of vraag leerlingen deze op het digibord te verplaatsen.

Misschien missen ze nog woorden, laat ze deze erbij schrijven d.m.v. het pennetje links onderaan.

Tip: Leg de link met propaganda en het belang van uitzoeken of de informatie die je ziet/leest echt is bij deze vraag.

Vraag:

Is er iemand die (oorlogs)journalist zou willen worden?

Wat ga je onthouden na het lezen van de Anne Frank Krant?

Wat vond je bijzonder of interessant?

Vul je antwoorden in op de volgende pagina.

Instructie:

Ten behoeve van het nagesprek kijken we terug op wat de leerlingen hebben onthouden, wat ze leuk vonden en hen is bijgebleven van de Anne Frank Krant.

Er staan hier twee vragen: Wat de leerlingen gaan onthouden en wat zij interessant vonden. Leerlingen kiezen automatisch de vraag die zij zelf willen beantwoorden. Een van de twee beantwoorden is hier dus prima.

Extra uitleg:

Gebruiken de leerlingen geen eigen device? Selecteer dan het pennetje onderaan de slide.

• Schrijf de woorden die de leerlingen zeggen op.
• Laat leerlingen naar voren komen en de 'pen' doorgeven om de antwoorden op te schrijven op het digibord.