Par. 3 De Eerste Wereldoorlog + par. 4 Economische wereldcrisis

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 2

Wat gaan we doen vandaag?

- Welkom! 

- planning

- Herhaling (10 min)

- Uitleg §3 afmaken (10 min)

- Aan de slag! (klassikaal) (10 min)

- Uitleg par. 4 (15 min) 

- 1917 (30 min)

- Afsluiting

Planning

week 8	Par. 4.3 en 4.4
week 9	voorjaarsvakantie
week 10	uitval door studiedag
week 11	herhalen par. 1 t/m 4 + uitleg par. 5
week 12	SO Par. 1 t/m 4
week 13	Uitval

Beloningssysteem

- Complimentenkaartjes

- beloning =>

• Als er klassikaal 40 complimentenkaartjes zijn verdiend, ga ik trakteren. 

Herhaling §1,2 en 3

Waardoor was de Eerste Wereldoorlog ontstaan? 

Oorzaak 1

Nationalisme

Extreme trots op het eigen volk en land

'Ons land is het beste!'

Oorzaak 2

Militarisme

Trots op alles wat met het eigen leger te maken heeft

Vertrouwen in de kracht van het eigen leger

Oorzaak 3

Wapenwedloop

Vooral tussen Engeland en Duitsland ontstaat 

een felle strijd om wie de sterkste en meeste wapens heeft

Oorzaak 4

Bondgenootschappen

Economische en militaire afspraken tussen de landen: Wij helpen elkaar!

Centralen

Geallieerden

Bondgenoten van de SU

Aanleiding WOI

Gavrilo Princip vermoordt Franz-Ferdinand

De Eerste Wereldoorlog

Loopgravenoorlog

• Het Von Schlieffenplan mislukt: de opmars van Duitsland loopt vast in Noord-Frankrijk en België
• Aan beide kanten van het front worden loopgraven gegraven

De Russische opstand- 1917

De plotselinge opstand in Rusland, waarna er een verandering komt.

-> Nieuwe regering in Rusland

3 maart 1918: 

Rusland en Duitsland sluiten vrede

Keerpunten WOI

1. Russische Revolutie 1917

- Rusland sluit vrede met Duitsland

- einde tweefrontenoorlog DL

2. Amerika bij de geallieerden > DL verliest

Wapenstilstand

11-11-1918, 11 uur

• De vrede met de Russen had er niet voor gezorgd dat de Duitsers de oorlog het Westfront konden winnen.
• Uiteindelijk zorgt het mee vechten van de Amerikanen voor de doorslag: na vier jaar is het voorbij voor Duitsland

Duitsland wordt hard gestraft 

• Duitsland kreeg de schuld van de oorlog. 
• De geallieerden wilden een nieuwe oorlog met Duitsland verkomen. In het Verdrag van Versailles werden zware straffen vastgelegd. 

Verdrag van Versailles (1919) (1)

• Duitsland moet veel grondgebied afstaan (ongeveer 10%)

• Duitsland moet kolonies afstaan

• Duitsland mag geen leger meer hebben van groter dan 100.000 man en weinig wapens.

• Duitsland moet herstelbetalingen doen aan Frankrijk (20 miljard goudmark).

Verdrag van Versailles (2)

• Duitsland mag geen grote oorlogsschepen meer hebben.

• Duitsland mag geen luchtmacht meer hebben

• Duitsland moet Polen doorgang geven naar de Oostzee.

• De soldaten worden weggehaald bij de grens tussen Frankrijk en Duitsland (Rijnland)

Vrede van Versailles

28 juni 1919

Exact 5 jaar na de aanslag op Franz-Ferdinand 

door Gavrilo Princip is de oorlog voorbij.

Verdrag?! Dictaat!

In Duitsland is grote onvrede. De Duitsers vinden dat ze veel te hard werden gestraft. 

Gevolgen

• Opkomst van Hitler: hij speelt in op de Duitse onvrede over het Verdrag van Versailles.

• Uiteindelijk ook de Tweede Wereldoolog, waarbij Hitler er alles aan zou doen om de gevolgen van het Verdrag van Versailles te vernietigingen en daarin ook slaagt.
  
  

Aan de slag!

maak van paragraaf 3: 5-8-9-11-12

Par. 4 De economische wereldcrisis

Welvaart in de jaren 20

In de jaren 20 groeide de Amerikaanse economie snel.

Door de invoering van de lopende band werden veel (vaak nieuwe) producten veel goedkoper.

Welvaart in de jaren 20

• De Amerikaanse economie groeide na WOI heel hard
• Dit kwam (ook) door het kapitalisme
• = economisch systeem dat draait om winst maken
• Bedrijven verkochten aandelen (stukjes van het bedrijf) om aan geld te komen

Beurskrach

'Black tuesday' 1929

• De oorzaak voor de economische crisis noemen we de 'beurskrach'
  
  
• De aandelenmarkt stortte in, veel aandelen waren meer waard dan het bedrijf zelf.

De crisis breekt uit

• 1929: Amerikaanse bedrijven verkopen minder
• Op 1 dag miljoenen aandelen aangeboden, werden hierdoor niks meer waard
• Banken en burgers geld kwijt
• Miljoenen mensen raken baan kwijt
• Economische crisis

De crisis breekt uit

• Amerikaanse regering deed weinig tegen de crisis (dit zou vanzelf gaan)
• Gigantische werkeloosheid
• Pas na WOII was de crisis echt verdwenen

Crisis in de wereld 

vanaf 1929

• Door overproductie van fabrieken, veel kopen op afbetaling en teveel vertrouwen in aandelenhandel, klapt de Amerikaanse economie in elkaar.

• Landen die veel met de VS handelen, worden de crisis mee in gesleept...
  

Crisis in Nederland

• Nederland (en Duitsland) worden zwaar door de crisis geraakt: de handel met de VS en Duitsland komt vrijwel stil te staan.

• Bedrijven en fabrieken moeten de deuren sluiten.

• Tussen 1929 en 1935 stijgt de werkloosheid van 22.000 naar 500.000. 

Een werkloze bakker uit het Gelderse Twello 'verkoopt' zichzelf op een marktplein in Deventer (Overijssel).

Blz. 102

Opdracht 3

a De tekenaar laat zien hoe hij denkt over het Verdrag van Versailles. 

Hij vindt dit vredesverdrag slecht voor Duitsland, want Duitsland wordt ‘uitgeperst als een citroen’: er mag niets meer in blijven zitten. Duitsland wordt dus ‘leeggehaald’.

b De tekenaar zal uit Duitsland komen, want de Duitsers vonden dat Frankrijk hen helemaal leeg kneep.