middeleeuwen kerk - architectuur

• Kunst
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4-6

kerk - architectuur

8.

Ontwerpvoorstel herbouw Notre Dame. 

Wel of niet doen? 

Deel 2: achtergrondinfo

Bouwkunst: Romaans

Romaans

• ± 900 - 1200

• ‘Romaans’ is afgeleid van ‘Romeins’.               De bouwstijl doet Romeins aan vanwege  de rondbogen en dikke muren.

• Romeinse basilica (gemeenschapshuis) wordt aangepast.

• Constructiebouw: gewicht van het dak wordt door dikke, massieve muren gedragen. Kleine ramen.
  

Romeins bouwwerk: Colosseum

Romaanse kerk

Romaans

• Veel toegepast op kloosterkerken (volk neemt geen deel aan erediensten.)

• Kloosterleven draait om dienstbaarheid en afzondering: massieve & gesloten bouw

• Economische welvaart, meer politieke stabiliteit, groei van de bevolking, pelgrimstochten -> grotere kerken nodig 

Saint-Sernin, Toulouse, Frankrijk, ca. 1080-1120​

Basilica van Constantijn, Trier, Duitsland, 310

2.1 Luxe of Sober

Romaanse bouw stijl: 

• Rondbogen 
• Zware massieve muren 
• Tongewelven 
• Kapitelen
• SOBER 
  

2.1 Luxe of Sober

Romaanse bouw stijl: 

• Rondbogen 

2.1 Luxe of Sober

Romaanse bouw stijl: 

• Tongewelf 

2.1 Luxe of Sober

Romaanse bouw stijl: 

• Tongewelf  
• Rondbogen

2.1 Luxe of Sober

Romaanse bouw stijl: 

• Kapitelen  
• Pijlers

2.1 Luxe of Sober

We lopen de kerk in 

Beeldhouwkunst speelde een belangrijke rol in de versiering 

van romaanse en gotische kerken. Het werd gebruikt om zuilen, deurstijlen en het tympaan te versieren.

Sainte-Foy, Conques, Frankrijk

Timpaan met Laatste oordeel

Verschil links en rechts

Onderdeel architectuur

Voorheen beschilderd

Romaanse kerk (Romaans)

Gotische kerk (Gotiek)

Gotische bouwkunst

Middeleeuwse stad:

ommuurd, slotgracht met loopbrug

zonsondergang; poorten worden gesloten

veel hout, rijken wonen in stenen huizen

'steenrijk'

aan het marktplein waar ook de grote kerk of kathedraal ligt.

Gezicht op Utrecht

Domkerk met toren

Oorsprong Gotiek

• Door de welvaart en stabiliteit in de hoge middeleeuwen groeit de bevolking. Door erediensten geloof toegankelijker maken.

• Ook door pelgrimstochten zijn grotere (pelgrims)kerken nodig.

• Kerk is 'stukje hemel op aarde': torens reiken naar de hemel, het 'Goddelijk Licht' valt door glas-in-loodramen naar binnen.

Ontstaat in Noord-Frankrijk. 

Abt Suger: ‘We zochten naar architectuur van het licht die de beschouwer van het materiële naar het goddelijke moest verheffen’.

God = licht. Licht is de essentie van schoonheid. 

Gotiek

• Skeletbouwconstructie: skelet draagt het gewicht (niet de muren), gewicht wordt afgeleid door kruisribgewelf, pilaren, luchtbogen en steunberen (en pinakels).

Kenmerken:

• Dunnere muren: open en sierlijk
• Grote glas-in-loodramen, roosvensters
• Spitsbogen
• Kruisribgewelf>>>

• Verticaal karakter

1150 - 1500 na Chr.

Gotische kathedraal

• ca. 1150 - 1500, verspreidt zich vanuit Frankrijk over Europa
• Verticaal karakter, hoge torens (bouwen naar God).


• Grote ramen, o.a. roosvensters. 
• Grondplan ongewijzigd: Latijns kruis.
  
• Veel licht!


• Uitbundig gedecoreerd. 

Tongewelf                   Kruisgewelf             Kruisribgewelf

        (Rom.)                                                             (Got.)             

 Soorten gewelven

Roosvenster

Glas-in-lood

Gotiek in Frankrijk

Na Romaanse bouwkunst ontstond de Gotiek in Frankrijk, in een gebied dat Ile de France wordt genoemd en Parijs als middelpunt heeft.

De naam Gotisch (barbaars) was oorspronkelijk een scheldnaam, genoemd door een italiaanse schrijver/architect (1550 na Chr.) voor de bouwkunst van de middeleeuwen.

Gotiek in Nederland

De belangrijke eigenschappen zijn:

De drang naar verticaliteit en naar licht.

Dat licht werd binnengehaald door 

hoge vensters en grote roosvensters. 

Gebouwen werden dan ook steeds 

hoger en daardoor ogenschijnlijk smaller.

Gotiek in Groot Brittannië

In Engeland krijgt gotiek een eigen gezicht, 

de kerkgevels zijn breder en daardoor maken 

ze een horizontale indruk, 

de kruisribgewelven worden getransformeerd

tot ingewikkelde patronen die aan palmbomen/

 visnetten doen denken. 

Er zijn ook kleine spitsboogvensters.                                Kathedraal van Wells

Gotiek in Italië

Duomo Santa Maria Nascente

Er zijn heel veel steunberen, 

spitsbogen en hoge ramen.

Het gebouw is zeer hoog. 

Daardoor moesten er ook veel steunberen zijn.

Die waren ook nodig voor de zware gewelven.