Oudergesprekken in het V(MB)O; haal er uit wat er in zit.

• Dienstverlening en Producten
• HBO
• Studiejaar 3

Welkom bij de workshop

Oudergesprekken in het V(MB)O

Wat is tot nu toe jouw ervaring met ouder gesprekken?

Wat zijn de ervaringen van de deelnemers tot nu toe.

Mag van alles zijn. Van "niets" tot een beetje en van "steeds minder ouders op gesprek" tot "ouders willen steeds meer te zeggen hebben."

Agenda vandaag

• Welkom, doel van de workshop
  
• Kort even kennis maken en leervragen
  
• Waarom oudergesprekken in het onderwijs?
• Communicatie model.
• Ego posities
• Oefenen met ouder gesprekken - ego positie

Doelen

Aan het einde van deze workshop kan je :

• Uitleggen waarom oudergesprekken gevoerd worden;
• Weet je welke soorten ouder gesprekken er zijn.
• Uitleggen wat het TA model inhoud, wat je er mee kunt.
• Weet je wat complementaire transacties inhouden.
• Heb je kunnen oefenen met het TA model - ego posities binnen de ouder gesprekken

                                                    Maar welke doelen heb jij ????

Bevraag elkaar (maximaal 1 minuut) naar de leerdoelen van vanmorgen;
Wat zou je graag willen oefenen/leren vandaag t.a.v. gesprekken met ouders/aangaan van oudercontacten?

Waarom ouder(s) gesprekken in het onderwijs

Uit internationaal onderzoek blijkt dat betrokkenheid van ouders bij en participatie op de school van hun kind het kind direct of indirect ten goed komt (Beek e.a. 2007)

Om de ontwikkeling van de leerling, zowel op school als thuis, optimaal te kunnen ondersteunen is afstemming tussen leraren en ouders noodzakelijk (Bakker et al., 2013). 

Afstemmen vraagt om waardering voor ieders verhaal, dus van zowel de ouders, als de leraar, en eventueel de leerling (Cauffman & Van Dijk, 2013 Sanderson, 2017). De leraar faciliteert het gesprek, en moet zorg dragen voor een goede voorbereiding, en planning, en er moet ruimte zijn voor reflectie en feedback (Hoover-Dempsey et al., 2002; Ishimaru, 2014). Een concrete manier om dat vorm te geven is bijvoorbeeld met behulp van het One Page Profile (Sanderson, 2017) of van de methodiek van oplossingsgerichte gespreksvoering (Van Dijk, 2013).

welke "soort ouder gesprekken"
ken je/ weet je die in school met
ouders gevoerd worden?

Ouder gesprekken die in het onderwijs vooral voorkomen zijn;

* 10 minuten gesprekken

* Voortgangsgesprek

* kennismakingsgesprekken

* probleem gesprekken

* adviserende gesprekken

* slechtnieuws gesprekken

Alles begint bij communicatie

Bij communicatie is er sprake van interactie, een uitwisseling van informatie tussen een zender en een ontvanger. De directe interactie houdt in dat er sprake is van feedback, oftewel terugkoppeling van communicatie. Er ontstaan daarmee boodschappen(informatie) die over en weer gaan. Reageert de ontvanger op de zender, dan wordt deze op zijn beurt weer zender, enzovoort.

Bron: Proffesioneel communiceren met ouders, 2021

Over communicatie valt uiteraard heel veel zeggen. Je verbale, maar ook je non-verbale communicatie. We gaan niet verder in op dit onderwerp, maar het is met gesprekken naar ouders wel altijd goed om je te realiseren dat je met communicatie te maken hebt en dat je dus bewust moet zijn van het communicatie model.

We vinden hier wat van;

Laat maximaal 3 deelnemers in één woord zeggen wat ze hiervan vinden.

00:00

Bekijk het filmpje en geef aan wat er "mis" gaat in de communicatie.

Wie kent het begrip TA?

TA) is een theorie over persoonlijkheid, communicatie en verandering, ontwikkeld in de jaren 1950-1960. Grondlegger van de Transactionele Analyse is de van oorsprong Canadese psychiater Eric Berne (1910-1970). Berne was een pionier en radicale denker binnen de psychiatrie

Basis positie TA

Mensen zijn in de basis OK en dus in staat zijn om te veranderen, te groeien en op een gezonde manier met anderen om te gaan.

Mensen zijn OK houdt in dat Jij jezelf accepteert zoals jij bent en dat jij anderen accepteert zoals ze zijn.

Wederzijds respect: ik ben ok, jij bent ok.

Ik respecteer en waardeer de ander en mij zelf, daar streef ik naar. Dat is een eenvoudige en krachtige basis van denken in de TA. Dit denken echt toepassen in het leven, is niet zo gemakkelijk als het klinkt. Om je als mens structureel ok en geliefd te voelen en om de ander echt te waarderen, daar moet je vaak bewust voor kiezen.

Transactionele Analyse

Tip! Bij twijfel of complexiteit: altijd neutrale gesprekspositie

• Ouder; regels, waarden en normen die we vanuit huis hebben meegekregen
• Volwassene; Oplossen van problemen in het hier en nu
• Kind; toegang tot spontaniteit, creativiteit en intuïtie.

De Ouder

Zo zijn onze manieren.

Van vroeger overgenomen gedrag, gedachten, gevoelspatronen gebaseerd op ervaringen met onze ouders. De manieren van hen en andere belangrijke mensen uit onze jeugd waren ons voorbeeld. Hun normen en waarden staan in ons brein gegrift. Kenmerkende woorden: “Ik of jij moet … “

De Volwassene

Is in het hier-en-nu.

Denkt, voelt en handelt op basis van feiten en rationele overwegingen. Ontwikkelt zich voortdurend door verwerkte gedachten, gevoelens en gedrag te integreren in het hier en nu. In contact met zijn Kind en zijn Ouder egopositie, maar zonder de automatische reflexen. Kernwoorden zijn: “Ik denk … Ben me bewust ….”

Het Kind

De egotoestand omvat ons gedrag, gevoelens en gedachten dat we ontwikkelde in onze kindertijd. Kernwoorden: “Ik voel … Ik wil … Ik heb … nodig.”

Ieder mens heeft deze drie egoposities tot zijn beschikking. Op elk moment van de dag zitten we in één er van en we wisselen dagelijks meerdere keren van positie. In de Ouder en Kind egopositie reageren we vanuit ervaringen uit het verleden en die projecteren we op hier en nu situaties. Alleen vanuit de Volwassen egopositie zijn we in staat te reageren in het hier en nu.

welke 'ouder' opmerkingen ken jij uit eigen herinnering?
Kan ook non verbaal gedrag zijn. Denk aan 'doe je best' 'zorg dat je genoeg slaap krijgt' 'ruim je kamer op' etc

welke van die 'ouder' opmerkingen werken positief door in je leven en welke negatief?

Functionele model

Complementaire transacties

Plaatje 1

1: Een uitwisseling van Vrij Kind naar Vrij Kind

2: negatief Kritische Ouder naar negatief aangepast Kind en terug

Plaatjes 2

Aan de slag

Een filmpje, waarbij we letten op de ego positie (neem 1 persoon!)

Ego positie leraar;

Kind - ontvangst; onderdanig bijna. Ook intro is als kind; twijfelend.

Daarna gaat hij snel naar volwassen.

Terug naar aan ouder... waar zal ik beginnen...

Ouder - hij blijft bij het feit wat het zou "moeten" zijn en gaat niet mee met de ouders. Ook niet als deze vragen stellen.

Vader:

Zijn de cijfers onvoldoende? - reactie vanuit volwassen.

Ze tekent nogal graag - moet ik zeggen dat ze minder moet gaan tekenen.

Ouder reactie

Ze tekent nogal graag - volwassen

Moeder:

Ik was ook altijd met tekenen en stiften in de weer - kind.

'tja het is op zich wel goed getekend? - ouder

Dit heeft ze niet van mij! - ouder

Maar ze heeft toch wel vriendjes? - ouder

Zelf aan de slag

• We gaan aan de slag met een rollenspel over oudergesprekken.
•  Probeer eens uit de verschillende ego posities uit!
• We spelen  verschillende casussen in 3 rondes. Je hebt elke keer een andere rol dus docent, ouder of observant
• Groepen van  3 personen.
  
• 5 minuten per ronde

lagen binnen de communicatie

Lagen binnen de communicatie a.d.h.v. Schultz van Thorn (2010)

• referentiele laag -> de inhoud van de boodschap (zakelijke aspect) die de leerkracht wil overbrengen.

Je kunt dit het beste zien als aan ‘beschrijving van feiten’. Het gaat nu puur om de overdracht van inhoud of informatie van de boodschap van zender naar ontvanger. Dit zonder ‘lading’ er aan toe te kennen, dus vrij van intermenselijke waarde. 

Er zijn dan 2 doelstellingen: begrijpelijkheid en duidelijkheid.

• Relationele laag; hoe de leerkracht de ouder ziet.

 In dit aspect ziet men informatie over de relatie tussen zender en ontvanger. De relatie die zender en ontvanger hebben, bepaalt of en hoeveel je van elkaar iets wil aannemen. Met het relationele aspect wordt en maak je duidelijk hoe je tegenover elkaar staat.

Het relationele aspect gaat over de HOE-vraag.

Hoe probeert de zender zijn doel te bereiken?

• Expressieve laag; hoe de leerkracht zichzelf ziet en wat hij daarin laat zien aan de ander.

Het expressieve aspect gaat nog verder: kleding, lichaamstaal bijvoorbeeld gebaren en oogcontact, intonatie, accent en de omgeving zijn elementen die een rol spelen. Er bestaat altijd een wens om het innerlijke naar buiten te brengen.

• Appellerende laag; wat de leerkracht graag wil dat de ouder(niet) gaat doen of voelt.

Dit betekent een beroep doen op of een oproep doen aan een ander om in beweging te komen om een bepaald doel te bereiken. In gewoon Nederlands: je wilt dat een ander iets voor je doet of juist laat.

Het appellerende aspect is de WAT-vraag.

Wat probeert de zender te bereiken?

Wat wil de zender te weeg brengen met de boodschap?

Juf moniek zegt tijdens een gesprek tegen de moeder van Dick: "Dick kent de tafels nog niet helemaal uit zijn hoofd. U moet nog even goed oefenen"

1. referentiele laag
2. expressieve laag
3. relationele laag
4. appellerende laag

Alle antwoorden zijn goed!

                        Hoe betrokken zijn ouders?

Wat is volgens
jullie luisteren?

Verschil tussen ouderparticipatie 

en ouderbetrokkenheid

• Ouderbetrokkenheid is de betrokkenheid van ouders bij de opvoeding en het onderwijs van hun eigen kind, thuis en op school.

• Ouderparticipatie is een specifieke vorm van ouderbetrokkenheid. Het is het actief deelnemen van ouders aan schoolse activiteiten. Dit kunnen vrijblijvende vormen zijn (meehelpen bij of aan) of geïnstitutionaliseerde vormen (zitten in OR, MR etc) 

Hoe belangrijk is luisteren?

• Niet luisteren
• Passief luisteren ;

        -  Alleen wat er letterlijk gezegd wordt.
        -  Op inhoudsniveau.

• Actief luisteren;
  

        - Nodigt uit om stil te zijn.

        - Serieus genomen voelen, wil om te begrijpen.

        - Op betrekkingsniveau.

         

Haal het beste uit je oudergesprekken volgens HGW

1. Bepaal het doel. Wat wil je bereiken met de oudergesprekken? 
2. Geef het gesprek een naam.  -> rapport gesprek; Zo sluit verwachting aan bij inhoud.
3. Kies een geschikte periode. 
4. Deel je tijd goed in. -> vraag bijvoorbeeld gesprekspunten van ouders
5. Los taalbarrières op. 
6. Benadruk het gezamenlijk belang. -> stel welbevinden van leerling centraal
7. Bepaal of de leerling erbij is. -> kan waardevol zijn; vraagt om oefening; met ll praten- over ll
8. Schrijf een verslag.
9. Draai het om. Laat ouders wat vertellen over eigen zoon/dochter in thuis situatie.
10. Houd contact. -> minimaal 3 gesprekken per jaar om goed contact te onderhouden          Bron: leraar 24.nl

Gouden tips

• Oudergesprekken te benaderen vanuit de positieve psychologie
  
• Professioneel te blijven als de emoties hoog oplopen
  
• Een constructief, kort oudergesprek te voeren aan de hand van een stappenplan