8.1: Oorsprong van het leven

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 8 Evolutie

Paragraaf 1 De oorsprong van het leven

Programma

• Leerdoelen
• Bibliotheek-tijd
• Verwerken
  

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen wat de catastrophetheorie inhoudt
2. Je kunt uitleggen wat de evolutietheorie inhoudt
3. Je kunt het verschil uitleggen tussen Lamarck's en Darwin's theorie
4. Je kunt benoemen wat neodarwinisme inhoudt

Bibliotheektijd

Lezen blz. 239 - 240 

bestudeer bron 2

Ontwikkeling van het leven: de verschillende theoriën

1. Schepping (Genesis); diverse stromingen
   
2. Catastrofetheorie (Cuvier 1768-1832)
3. Transformatietheorie (Lamarck 1744 - 1829)
4. Evolutie door selectie (Darwin 1809 - 1882)

Schepping

• Gebaseerd op Genesis (bijbel)
• Soorten veranderen niet want God heeft ze geschapen zoals ze zijn (tot 1900 voornaamste waarheid onder mensen).
  
• Intelligent design: Leven is zo ingewikkeld/ingenieus dat er een schepper moet zijn.
  
• Theïstisch evolutionisme: God heeft het evolutieproces zelf geschapen en al het leven inclusief de mens is een bedoeld voortvloeisel van dit proces.
  

Catastrofetheorie

(Cuvier)

Cuvier probeerde te verklaren waarom fossielen uit afzettingslagen niet lijken op de levende organismen in het gebied.

Theorie: Door catastrofe evenementen (natuurrampen) verdwijnen alle organismen in het getroffen gebied. Door nieuwe schepping ontstaan er nieuwe soorten in het gebied

Past binnen het schepingsverhaal

Transformatietheorie (Lamarck 1744-1829)

In de 18e eeuw -> soorten veranderen wel

Lamarck (1809) komt met de eerste evolutietheorie: 

• Fossielen uit verschillende lagen vertonen overeenkomsten in lichaamsbouw -> maakte een stamboom
• Theorie: tijdens het leven verworven eigenschappen worden doorgegeven aan de nakomelingen 

Evolutie door selectie (Darwin 1809 - 1882)

Darwin komt in 1859 met een nieuwe evolutietheorie door volgende inzichten: 

• Er is variatie tussen individuen van een populatie 
• Twaalf verschillende soorten Galápagosvinken op de verschillende Galápagos eilanden
• Eilanden hebben verschillende leefomstandigheden (type voedsel)
• Iedere soort specifiek aangepast aan de leefomstandigheden van het eiland
• Theorie: De omgeving oefent een selectie uit op de populatie. De individuen (vinken) die het best zijn aangepast aan de leefomstandigheden (type voedsel) overleven het langst en planten zich meer voort. Na aantal generaties bestaat populatie voornamelijk uit individuen die goed zijn aangepast aan type voedsel dat te vinden is. 

4 principes van Darwin

1. Er is variatie binnen een soort

2. Er is een strijd om voorzieningen tussen individuen (Voedsel, voortplantingspartners, ruimte etc.)

3. De variatie binnen een soort levert sommige individuen een voordeel op t.o.v. andere individuen

4. Eigenschappen worden doorgegeven aan de nakomelingen

Neodarwinisme

Darwin kon geen verklaring voor hoe eigenschappen overerven.

De erfelijkheidswetten van Mendel en de ontdekkingen over DNA, recombinatie van allelel en mutaties gaven hier wel een verklaring voor en vulden daarmee de evolutietheorie van Darwin later aan en samen is het verwerkt tot de huidige neodarwinistische theorie. 

Wat is het antwoord (hoofdletter) van de vraag op de vorige slide?

Evolutie of schepping? Wat geloof jij?

1. Evolutie
2. Schepping
3. Combinatie?

Verwerken

• Ga naar de planner op It's Learning en maak de opdrachten bij de les: Oorsprong van het leven (Paragraaf 8.1).
  -> Basis: in ieder geval
  -> Extra hulp: als je denkt de leerdoelen nog niet te beheersen.
  -> Verdieping: bij uitdaging of ter oefening van toets/examenvragen.
  
• Kijk de gemaakte opdrachten ook na. De antwoorden staan onder bronnen (hoofdstuk 8).
• Mail je vragen naar je docent of maak gebruik van het chat-uurtje.
  

Verdieping

Op de volgende twee slides zijn filmpjes te vinden mocht je interesse hebben in dit onderwerp of tijd over hebben!

College over evolutie door Freek Vonk:

https://www.npostart.nl/dwdd-university-presenteert-evolutie-door-freek-vonk/09-12-2016/VARA_101381430